کد خبر: ۱۷۶۳
تاریخ انتشار: ۱۱ تير ۱۴۰۰ - ۲۳:۴۰

پدیده سواد مصنوعی و الگوی جدید نادانی

کارل تارو می‌گوید: هر وقت هر کسی از هر چیزی سخن می‌گوید ما وانمود می‌کنیم که درباره آن می‌دانیم. همکارانمان درباره فیلم، کتاب ..صحبت می‌کنند سرمان را بالا و پایین می‌بریم؛ یعنی من هم درباره آن می‌دانم
پدیده سواد مصنوعی و الگوی جدید نادانی
پدیده سواد مصنوعی و الگوی جدید نادانیدکتر مجتبی لشکربلوکی طی یادداشتی نوشت: روزانه فقط در تلگرام بیش از ۳ میلیون مطلب منتشر می‌شود. جالب است بدانید در ساعت چهار صبح که میزان مطالب منتشر شده به کمترین مقدار خود می‌رسد نیز ۲۵ هزار مطلب نشر می‌یابد. این میزان تولید محتوا در شبکه‌های مختلف اجتماعی در طول تاریخ بی‌نظیر و فوق‌العاده است و منجر به پدیده جالبی شده: «همه ما» راجع به «همه چیز» می‌دانیم، اما با ویژگی‌هایی خاص.

کارل تارو ژورنالیست معروف ژاپنی می‌گوید: هر وقت هر کسی از هر چیزی سخن می‌گوید ما وانمود می‌کنیم که درباره آن می‌دانیم. همکارانمان درباره فیلم، کتاب، قیمت ارز، حمله نظامی امریکا صحبت می‌کنند سرمان را بالا و پایین می‌بریم؛ یعنی من هم درباره آن می‌دانم.

این در صورتی است که آن‌ها درباره آن موضوع فقط نظرات کس دیگری را در یک شبکه اجتماعی خوانده‌اند و آن را بازگو می‌کنند؛ همان‌گونه که ما نیز چنین می‌کنیم. ما به شکلی خطرناک به‌نوعی «کپی‌برداری» از دانایی نزدیک می‌شویم که در واقع الگوی جدید «نادانی» است. ما با «سواد مصنوعی» روبه‌رو هستیم.

تحلیل و تجویز راهبردی:

رسانه‌ها باعث شده‌اند به‌سرعت برق در معرض اخبار و به‌سرعت باد در معرض تحلیل اخبار قرار بگیریم. محیط اطراف ما پر از اخبار مغشوش، اعداد و ارقام گول زننده و حرف‌های جهت‌دار است. سه مسئله این موضوع را تشدید می‌کند:

۱- حجم بالای اخبار و تحلیل‌ها. اطلاعات بیشتر یعنی فرصت کمتر برای بررسی دقیق‌تر آنها.

۲- سبک زندگی شتابان: زندگی امروزی نسبت به ۲۰۰ سال پیش بسیار چگال‌تر شده؛ یعنی میزان رخداد‌های کاری و ارتباطاتی در واحد زمان بیشتر شده است.

۳- سواد مصنوعی: نظرات ما از پرسه زدن در شبکه‌های اجتماعی سرچشمه می‌گیرند، نه مطالعه کتاب‌ها!
این کپی‌برداری از دانایی، در واقع الگوی جدید نادانی است. به همین خاطر است که اخبار درست، غلط، شایعه و حقیقت در فضای مجازی تقریباً هم‌ارزش هستند. چرا؟ چون ما فرصت نمی‌کنیم که درستی آنچه را که دریافت می‌کنیم، بررسی کنیم. بلافاصله آن را می‌خوانیم و احتمالاً آن را برای دیگران فوروارد (ارسال) می‌کنیم و در گفتگو‌های خانوادگی یا دوستانه یا کاری‌مان از آن اطلاعات استفاده می‌کنیم که نشان دهیم از زمانه عقب نیستیم.

چه می‌توان کرد؟

۱- تعلیق قضاوت. نه باور کنید و نه رد کنید. زمانی که استدلال به نفع یا علیه آن گفته یا نوشته ندارید، ردش نکنید، قضاوت خود را تا زمان دریافت اطلاعات کافی برای قضاوت معلق کنید.

۲- در حالت «غیر‌طبیعی» قضاوت نکنید. دو روانشناس امریکایی در مطالعات خود نشان دادند، زمانی که افراد از آرامش فکری بیشتری برخوردارند، کیفیت قضاوت‌های حرفه‌ای‌شان افزایش پیدا می‌کند. مطالعات نشان داده زمانی که شتاب‌زده، هیجانی، خسته و پریشان هستیم، کیفیت قضاوت‌های ما افت می‌کند و قضاوتی که در زمان شتاب‌زدگی می‌کنیم به‌اندازه قضاوت یک فرد مست [غیرعادی]، غیرقابل اتکاست.

۳- به ساختار‌های مشکوک، حساس باشید. جملاتی که با فعل مجهول و بدون فاعل ساخته شده‌اند مانند «گفته می‌شود» یا «شنیده‌ها حاکی از آن است که» و «یا بر اساس اخبار منتشر شده» روشی برای پیچاندن شما هستند. در این ساختار‌ها خبر وجود دارد، اما منبع خبر وجود ندارد.

۴- برای هر چه می‌خوانید یا می‌شنوید از خودتان بپرسید:

الف) آیا از منبع خبر/گزارش مطمئن هستم؟

ب) آیا شواهد تأییدکننده یا استدلال‌های قانع‌کننده آورده شده یا اینکه یک حرف به زبان‌های مختلف تکرار شده است؟

ج) آیا بین مقدمه و اطلاعات ارائه شده و نتایج رابطه منطقی وجود دارد؟

د) آیا تمام واقعیت بیان شده یا بخشی از واقعیت؟

۵- از چرا و کلمات هم خانواده استفاده کنید. آدم‌های دقیق دائم می‌پرسند چرا؟ چرا کاندیدای ریاست جمهوری شما بهتر است؟ چه چیز باعث می‌شود که فکر کنید قیمت ارز بالا می‌رود؟ چطور به این نتیجه رسیدید؟

۶- در منطق، فصلی وجود دارد به نام مغالطات. برای تقویت تفکر سنجش‌گرانه (انتقادی) بخش مغالطات را بخوانید با بیش از ۷۰ نوع مغالطه (=دامگاه اشتباه ذهنی) آشنا شوید.

۷- حضور در شبکه‌های اجتماعی مفید است. جریان آزاد اطلاعات در آن بسیار جذاب، مفید و غنیمت است، اما فراموش نکنیم که آن‌ها نمی‌توانند جایگزین کتاب و تفکر عمیق شوند.
آخرین اخبار
اخبار داغ
نتایج و جدول لیگ برتر فوتبال پس از بازیهای امروز نتایج و جدول لیگ برتر فوتبال پس از بازیهای امروز
پرسپولیس با برتری یک بر صفر برابر مس رفسنجان در هفته پانزدهم لیگ برتر با ۲۸ امتیاز موقتا در صدر جدول قرار گرفت.
رنه هیگوئیتا، ضربه عقرب خود را بعد از سی سال اجرا کرد رنه هیگوئیتا، ضربه عقرب خود را بعد از سی سال اجرا کرد
رنه هیگیتای ۵۹ ساله ضربه افسانه‌ای «عقرب» خود را دوباره اجرا کرد. دروازه‌بان کلمبیایی پس از گذشت ۳۰ سال، حرکت اختصاصی و ماندگارش( ضربه عقرب) را تکرار کرد؛ حرکتی که در سال ۱۹۹۵ با آن در ورزشگاه ومبلی جهان فوتبال را شگفت‌زده کرده بود.
بودجه با ریال جدید و یورو ۱۰۳ ریالی رونمایی شد + متن کامل بودجه ۱۴۰۵ بودجه با ریال جدید و یورو ۱۰۳ ریالی رونمایی شد + متن کامل بودجه ۱۴۰۵
مسعود پزشکیان در جلسه علنی عصر امروز (سه‌شنبه) مجلس شورای اسلامی لایحه بودجه ۱۴۰۵ را تقدیم محمدباقر قالیباف رییس مجلس شورای اسلامی کرد.
ببینید: سوپر گل امیرحسین حسین زاده به الدحیل ببینید: سوپر گل امیرحسین حسین زاده به الدحیل
در واپسین دقایق بازی سوپرگل انفرادی امیرحسین حسین‌زاده به ثمر رسید. بازگشت دراماتیک تراکتور، حسین زاده با چند دریبل و سپس شوت سرکش توپ را وارد دروازه الدحیل کرد تا تراکتور صاحب ۳ امتیاز حساس این بازی شود و صعودش به مرحله حذفی لیگ نخبگان را قطعی کند
فوری: دلشان با تیم نبود، از لیست استقلال خط خوردند فوری: دلشان با تیم نبود، از لیست استقلال خط خوردند
ریکاردو ساپینتو تصمیم گرفت تا برای دیدار حساس برابر المحرق دو بازیکن کلیدی خود را به بحرین نبرد
پاسخ بانک مرکزی به، قیمت دلار به من ربطی ندارد! پاسخ بانک مرکزی به، قیمت دلار به من ربطی ندارد!
مصطفی قمری‌وفا، مدیر روابط عمومی بانک مرکزی، در واکنش به شایعات برخی کانال‌های خبری اعلام کرد رئیس‌جمهور پزشکیان صبح امروز در صحن غیرعلنی مجلس حضور نداشت و تنها تیم اقتصادی دولت در نشست شرکت کرده بود.
ایگور سرگیف مهاجم ازبکستانی مورد نظر پرسپولیس تکلیف را روشن کرد ایگور سرگیف مهاجم ازبکستانی مورد نظر پرسپولیس تکلیف را روشن کرد
پرونده انتقال ایگور سرگیف مهاجم نامدار ازبکستانی به پرسپولیس، به دلیل درخواست مالی سنگین یک میلیون دلاری و تمایل این بازیکن برای حضور در جام جهانی ۲۰۲۶ از طریق لیگ کشورش، با تمدید قرارداد او در پاختاکور رسماً بسته شد.
برگزیده
صفحه خبر بالای تصاویر