کد خبر: ۱۷۶۳
تاریخ انتشار: ۱۱ تير ۱۴۰۰ - ۲۳:۴۰
کارل تارو می‌گوید: هر وقت هر کسی از هر چیزی سخن می‌گوید ما وانمود می‌کنیم که درباره آن می‌دانیم. همکارانمان درباره فیلم، کتاب ..صحبت می‌کنند سرمان را بالا و پایین می‌بریم؛ یعنی من هم درباره آن می‌دانم
پدیده سواد مصنوعی و الگوی جدید نادانیدکتر مجتبی لشکربلوکی طی یادداشتی نوشت: روزانه فقط در تلگرام بیش از ۳ میلیون مطلب منتشر می‌شود. جالب است بدانید در ساعت چهار صبح که میزان مطالب منتشر شده به کمترین مقدار خود می‌رسد نیز ۲۵ هزار مطلب نشر می‌یابد. این میزان تولید محتوا در شبکه‌های مختلف اجتماعی در طول تاریخ بی‌نظیر و فوق‌العاده است و منجر به پدیده جالبی شده: «همه ما» راجع به «همه چیز» می‌دانیم، اما با ویژگی‌هایی خاص.

کارل تارو ژورنالیست معروف ژاپنی می‌گوید: هر وقت هر کسی از هر چیزی سخن می‌گوید ما وانمود می‌کنیم که درباره آن می‌دانیم. همکارانمان درباره فیلم، کتاب، قیمت ارز، حمله نظامی امریکا صحبت می‌کنند سرمان را بالا و پایین می‌بریم؛ یعنی من هم درباره آن می‌دانم.

این در صورتی است که آن‌ها درباره آن موضوع فقط نظرات کس دیگری را در یک شبکه اجتماعی خوانده‌اند و آن را بازگو می‌کنند؛ همان‌گونه که ما نیز چنین می‌کنیم. ما به شکلی خطرناک به‌نوعی «کپی‌برداری» از دانایی نزدیک می‌شویم که در واقع الگوی جدید «نادانی» است. ما با «سواد مصنوعی» روبه‌رو هستیم.

تحلیل و تجویز راهبردی:

رسانه‌ها باعث شده‌اند به‌سرعت برق در معرض اخبار و به‌سرعت باد در معرض تحلیل اخبار قرار بگیریم. محیط اطراف ما پر از اخبار مغشوش، اعداد و ارقام گول زننده و حرف‌های جهت‌دار است. سه مسئله این موضوع را تشدید می‌کند:

۱- حجم بالای اخبار و تحلیل‌ها. اطلاعات بیشتر یعنی فرصت کمتر برای بررسی دقیق‌تر آنها.

۲- سبک زندگی شتابان: زندگی امروزی نسبت به ۲۰۰ سال پیش بسیار چگال‌تر شده؛ یعنی میزان رخداد‌های کاری و ارتباطاتی در واحد زمان بیشتر شده است.

۳- سواد مصنوعی: نظرات ما از پرسه زدن در شبکه‌های اجتماعی سرچشمه می‌گیرند، نه مطالعه کتاب‌ها!
این کپی‌برداری از دانایی، در واقع الگوی جدید نادانی است. به همین خاطر است که اخبار درست، غلط، شایعه و حقیقت در فضای مجازی تقریباً هم‌ارزش هستند. چرا؟ چون ما فرصت نمی‌کنیم که درستی آنچه را که دریافت می‌کنیم، بررسی کنیم. بلافاصله آن را می‌خوانیم و احتمالاً آن را برای دیگران فوروارد (ارسال) می‌کنیم و در گفتگو‌های خانوادگی یا دوستانه یا کاری‌مان از آن اطلاعات استفاده می‌کنیم که نشان دهیم از زمانه عقب نیستیم.

چه می‌توان کرد؟

۱- تعلیق قضاوت. نه باور کنید و نه رد کنید. زمانی که استدلال به نفع یا علیه آن گفته یا نوشته ندارید، ردش نکنید، قضاوت خود را تا زمان دریافت اطلاعات کافی برای قضاوت معلق کنید.

۲- در حالت «غیر‌طبیعی» قضاوت نکنید. دو روانشناس امریکایی در مطالعات خود نشان دادند، زمانی که افراد از آرامش فکری بیشتری برخوردارند، کیفیت قضاوت‌های حرفه‌ای‌شان افزایش پیدا می‌کند. مطالعات نشان داده زمانی که شتاب‌زده، هیجانی، خسته و پریشان هستیم، کیفیت قضاوت‌های ما افت می‌کند و قضاوتی که در زمان شتاب‌زدگی می‌کنیم به‌اندازه قضاوت یک فرد مست [غیرعادی]، غیرقابل اتکاست.

۳- به ساختار‌های مشکوک، حساس باشید. جملاتی که با فعل مجهول و بدون فاعل ساخته شده‌اند مانند «گفته می‌شود» یا «شنیده‌ها حاکی از آن است که» و «یا بر اساس اخبار منتشر شده» روشی برای پیچاندن شما هستند. در این ساختار‌ها خبر وجود دارد، اما منبع خبر وجود ندارد.

۴- برای هر چه می‌خوانید یا می‌شنوید از خودتان بپرسید:

الف) آیا از منبع خبر/گزارش مطمئن هستم؟

ب) آیا شواهد تأییدکننده یا استدلال‌های قانع‌کننده آورده شده یا اینکه یک حرف به زبان‌های مختلف تکرار شده است؟

ج) آیا بین مقدمه و اطلاعات ارائه شده و نتایج رابطه منطقی وجود دارد؟

د) آیا تمام واقعیت بیان شده یا بخشی از واقعیت؟

۵- از چرا و کلمات هم خانواده استفاده کنید. آدم‌های دقیق دائم می‌پرسند چرا؟ چرا کاندیدای ریاست جمهوری شما بهتر است؟ چه چیز باعث می‌شود که فکر کنید قیمت ارز بالا می‌رود؟ چطور به این نتیجه رسیدید؟

۶- در منطق، فصلی وجود دارد به نام مغالطات. برای تقویت تفکر سنجش‌گرانه (انتقادی) بخش مغالطات را بخوانید با بیش از ۷۰ نوع مغالطه (=دامگاه اشتباه ذهنی) آشنا شوید.

۷- حضور در شبکه‌های اجتماعی مفید است. جریان آزاد اطلاعات در آن بسیار جذاب، مفید و غنیمت است، اما فراموش نکنیم که آن‌ها نمی‌توانند جایگزین کتاب و تفکر عمیق شوند.
آخرین اخبار
پربازدید ها
تصاویر
اخبار داغ
واکنش مورینیو به رابطه مربی سپاهان و شیدا مقصودلو title
سردار آزمون در گفتگو با یکی از رسانه‌ها خاطره جالبی از مورینیو تعریف کرد.
شیدا مقصودلو کیست؟ title
در ادامه بیوگرافی شیدا مقصودلو، بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون و همسر خارجی اش ژوزه مورایس، مورد بررسی قرار خواهد گرفت، پس با ما همراه باشید.
انهدام باند خواهر و برادری سرقت در تهران title
رئیس پلیس پیشگیری تهران بزرگ از انهدام باند چهارنفره‌ای که به سرکردگی یک خواهر و برادر اقدام به قاپ‌زنی و سرقت موتورسیکلت در نقاط مختلف تهران کرده بودند، خبر داد.
بالاخره هر روز قهوه بخوریم یا نه؟ title
اگر شما یکی از افرادی هستید که هر روز قهوه می‌نوشید و به این فکر می‌کنید که این عادت چه بلایی سر بدن شما می‌آورد، به خواندن ادامه دهید تا در مورد این موضوع مهم بیشتر بدانید.
آیا واقعاً مهم است که به کدام سمت بخوابیم؟ title
هر یک از ما برای خواب به شکل و مدل خاص خود عادت داریم. آیا واقعاً مهم است که به کدام سمت بخوابیم؟ آیا دلایل علمی در این زمینه وجود دارد؟
حرارت تلفن همراه موجب ناباروری مردان می‌شود؟ title
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: حرارت تلفن همراه موجب ناباروری در مردان می‌شود.
همه چیز درباره طلاق احسان وسولماز، زوج عاشق ماه عسل title
زن و شوهر عاشق برنامه ماه عسل احسان علیخانی هم بعد از ۱۵ سال طلاق گرفتند.
برگزیده
سازمان هواپیمایی کشوری: در ایران جت شخصی نداریم title
سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری گفت: به طور کلی ما در ایران جت شخصی نداریم. در زمینه نخریدن جت شخصی، تقریبا کسی را نداریم که خریده باشد.
پیام تبریک رئیسی به مناسبت قهرمانی تیم ملی فوتسال در آسیا title
رئیس جمهور در پیامی با تبریک قهرمانی تیم ملی فوتسال کشورمان در آسیا تصریح کرد: از یکایک اعضای تیم ملی، مربیان، کادر فنی و سایر تلاشگران حوزه ورزش کشور برای کسب این عنوان ارزشمند، قدردانی می­‌نمایم.
صهیونیست‌ها دست از پا خطا کنند وضعیت متفاوت خواهد بود title
رئیس‌جمهور گفت: اگر رژیم صهیونیستی بار دیگر دست از پا خطا کند و تعرضی به خاک مقدس ایران کند، وضعیت متفاوت خواهد بود و معلوم نیست دیگر چیزی از این رژیم باقی بماند.
تقویت همکاری‌های قوای مسلح ایران و پاکستان عامل صلح و ثبات است title
فرمانده ارتش پاکستان در حاشیه سفر رسمی رئیس جمهوری اسلامی ایران به این کشور به دیدار آیت الله رئیسی رفت.