زمستان سخت در ایران قبل از اروپا؟
هنوز بیش از یک ماه تا آغاز زمستان فاصله باقی است و در همین دو ماه گذشته از پائیز هم ایران، فصل سردی را تجربه نکرده است. با این حال مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران در گفت و گویی با «ایسنا» از احتمال قطع گاز برخی صنایع و اعمال محدویت بیشتر برای نیروگاه‌ها در صورت عدم کنترل مصرف بخش خانگی سخن گفته است. آنطور که محمدرضا جولایی گفته مساله به «کسری گاز» بر می‌گردد.
مخاطب ۲۴- وی گفته که «از ۱۰ روز گذشته تا کنون میزان مصرف بخش خانگی و تجاری ۱.۵برابر افزایش یافته است» و «طبیعتا این میزان کسری باید از جای دیگری جبران شود چراکه تولید دیگری وجود ندارد لذا باید با اعمال محدودیت راهی برای تامین سوخت کشور لحاظ کرد.»
جولایی این را هم توضیح داده که همین حالا نیز گاز برخی از صنایع قطع شده است: «اکنون مقداری از این کمبود را طریق مدیریت تامین گاز صنعت سیمان جبران می‌کنیم، به‌گونه‌ای که سوخت دوم که مازوت است را به این بخش تحویل داده‌ایم تا تولید متوقف نشود، مقدار دیگر را از طریق مدیریت میزان مصرف گاز نیروگاه‌ها کنترل می‌کنیم.»
او صنایع فولاد و پتروشیمی را در اولویت اعمال محدودیت‌ها عنوان کرده و افزوده که احتمالا طی هفته آینده با سردتر شدن هوا این اعمال محدودیت‌ها آغاز شوند.
دومین دارنده ذخایر گاز جهان و سریال تکراری کمبود گاز
خبری که مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران درباره وضعیت ذخایر و مصرف گاز کشور و خصوصا احتمال اعمال محدودیت برای صنایع داده است به اندازه کافی در هر شرایطی جای بحث، نقد و تحلیل دارد. اینکه چطور کشوری با داشتن دومین ذخایر بزرگ گازی جهان نه تنها به سرمایه‌گذاری پایدار در این حوزه نرسیده بلکه با کمبود داخلی هم مواجه است، سوالی است که نیاز به بررسی جدی دارد. خصوصا اینکه کشور ایران از نظر جغرافیایی در زمره مناطق سرد جهان نیز محسوب نمی‌شود و کمتر از بسیاری دیگر از کشور‌ها نیازمند منابع سوختی در زمستان است.
در واقع تنها همین موضوع در یک شرایط عادی باید محل چالش جدی برای حکمرانان کشور باشد و آنها را به سمت بررسی و بازخوانی انتقادی مسیر مدیریت عمومی مملکت سوق دهد. مع‌الاسف، اما نه تنها این اتفاق نمی‌افتد بلکه ماجرای کمبود گاز ایران حتی مسایلی فراتر از این را هم در بر می‌گیرد. در واقع حکمرانان ما نه تنها متوجه کمبود پی در پی گاز مصرفی کشور که در سال‌های اخیر تبدیل به یک رویه ثابت شده، نیستند بلکه حتی برداشتی عکس واقعیت از این شرایط دارند.
رویای خام زمستان سرد اروپا
اینجا می‌خواهیم از استراتژی «زمستان سخت اروپا» حرف بزنیم. سیاسگذاران دیپلماسی کشور طی ماه‌های اخیر در مسیر احیاء برجام بر یک موضوع مهم و البته به شدت قابل نقد تاکید داشتند و آن هم اینکه به دلیل به هم خوردن بازار‌های انرژی جهان تحت تاثیر جنگ اوکراین، این اروپاست که نیازمند احیاء برجام است تا بتواند از طریق آن گاز مورد نیاز خود برای عبور از یک «زمستان سخت» را تامین کند.
سیاست‌گذاران دیپلماسی ایران در حالی چندین ماه است که بر این گزاره تاکید دارند که تمام آمار‌ها و همینطور واقعیت‌های مربوط به سرمایه‌گذاری و خطوط انتقال گاز کشور حکایت از این می‌کنند که نه تنها هیچ امکان کوتاه‌مدتی از نظر زیرساختی برای همکاری گازی ایران و اروپا وجود ندارد بلکه خود ایران نیز برای تامین نیاز داخلی باید بتواند چند ده میلیارد دلار سرمایه‌گذاری جدید در حوزه زیرساخت‌های گاز جذب کند.
به عبارتی برجام که احیاء آن به زعم عمده ناظران از نیاز‌های ضروری اقتصاد کشور بوده و هست در ماه‌های اخیر گروگان ایده‌ای شد که چیزی جز یک رویای خام نبود و هیچ نشانی از واقعیت در آن دیده نمی‌شد. تنها کمتر از ۶-۵ ماه زمان نیاز بود تا زمستان ایران هم برسد و واقعیت سنگ محک استراتژی بازیگران دیپلماسی ایران باشد.
دولت درباره استراتژی زمستان سخت اروپا توضیح می‌دهد؟
امروز که به گفته مقامات مسئول حوزه انرژی، خود کشور در شرایط کمبود گاز قرار دارد سوال اساسی از دولت و دستگاله دیپلماسی این است که ایده «زمستان سخت اروپا» چه شد؟ چه کسی آن ایده را بر چه مبنایی مطرح کرد و حالا نظر آنها درباره کمبود گاز در داخل خود ایران چیست؟
نمی‌شود احیاء برجام به عنوان یک نیاز ضروری اقتصاد ایران با توسل به یک رویای خام معطل و مسکوت بماند، معیشت مردم روز به روز بیشتر از قبل سقوط کند و کسی جواب ندهد که آن رویا و ایده از کجا آمده بود؟ آن هم در شرایطی که آمار‌ها و اعداد به وضوح غلط بودن آن را اثبات می‌کردند.
چه تضمینی هست تیمی که در یک خطای محاسباتی بزرگ ایده بی‌مبنا و شکست خورده «زمستان سخت اروپا» را مطرح کردند و دیپلماسی کشور را در ان گیر انداختند، در بقیه محاسبات خود برای احیاء برجام چنین نکنند؟ مساله این است که تجربه رویای زمستان سخت اروپا و شکست تحقیرآمیز این ایده در دیپماسی ایران باید مبنای بسیاری از تجدیدنظر‌ها در مسیر دیپلماسی کشور و حتی ترکیب تیم هدایت کننده مذاکرات احیاء برجام باشد.
