سبقت تاریخی نقره از نفت؛ نشانهای از تغییر معادلات جهانی
به گزارش مخاطب ۲۴، به نقل از دریو، در تاریخ ۲۲ دسامبر ۲۰۲۵، رویدادی قابلتوجه در بازارهای جهانی کالا رخ داد؛ بهطوریکه هر اونس نقره با قیمتی در حدود ۶۷ تا ۶۸ دلار معامله شد و از قیمت هر بشکه نفت خام وستتگزاس اینترمدییت (WTI) که در محدوده ۵۶ تا ۵۷ دلار قرار داشت، پیشی گرفت. بر اساس گزارشها، قیمت نفت برنت بهعنوان شاخص بینالمللی اندکی بالاتر و در محدوده ۶۰ تا ۶۱ دلار بود، اما پیام اصلی روشن است: ارزش یک اونس نقره از ۴۲ گالن نفت خام بیشتر شده است.
این وارونگی قیمتی در بیش از چهار دهه گذشته سابقه نداشته و آخرین نمونه مشابه آن به دوره پرنوسان جهش کالاها در اواخر دهه ۱۹۷۰ و اوایل دهه ۱۹۸۰ بازمیگردد؛ زمانی که تب سفتهبازی، قیمت نقره را بهطور موقت بالاتر از نفت برد. اما عبور فعلی که نخستینبار در اوایل سال ۲۰۲۵ و همزمان با صعود نقره به بالای ۵۴ دلار و باقیماندن نفت در محدوده ۶۵ تا ۷۵ دلار رخ داد، بیش از آنکه هیجانی باشد، ریشهای ساختاری دارد. تحلیلگران از این رویداد بهعنوان یک «نقطه عطف تعیینکننده در سال ۲۰۲۵» یاد میکنند که بیانگر تغییرات عمیق در نحوه ارزشگذاری انرژی و مواد اولیه در جهان است.
چه عواملی جهش انفجاری نقره را رقم زدهاند؟
نقره یکی از درخشانترین سالهای تاریخی خود را پشت سر گذاشته و از ابتدای سال تاکنون با رشد حدود ۱۲۷ تا ۱۳۰ درصدی به رکوردهای بالای ۶۷ دلار رسیده است؛ رشدی که حتی از افزایش قدرتمند طلا با حدود ۶۰ تا ۶۵ درصد نیز پیشی گرفته و نقش دوگانه نقره را بهعنوان پناهگاه پولی و فلز صنعتی کلیدی برجسته میکند.
این رشد ناشی از محدودیت شدید عرضه فیزیکی و جهش تقاضاست. گزارشها نشان میدهد تولید جهانی معادن نقره متوقف شده و بازیافت نیز قادر به جبران شکاف عرضه نیست؛ بهطوریکه بازار نقره در سال ۲۰۲۵ با کسری ۹۵ تا ۱۴۹ میلیون اونس مواجه خواهد بود؛ پنجمین سال متوالی کسری عرضه. مجموع کسریها از سال ۲۰۲۱ تاکنون به بیش از ۸۰۰ میلیون اونس رسیده و ذخایر را به پایینترین سطح چند دهه اخیر رسانده است.
مصرف صنعتی که بیش از ۶۰ درصد تقاضا را تشکیل میدهد، موتور اصلی این جهش محسوب میشود. رسانایی الکتریکی بیرقیب نقره، آن را در فناوریهای سبز غیرقابلجایگزین کرده است:
انرژی خورشیدی: پنلهای فتوولتائیک در سالهای اخیر بیش از ۲۰۰ میلیون اونس نقره مصرف کردهاند و با رشد سریع نصب جهانی، تقاضا همچنان افزایشی است. هر پنل بین ۱۵ تا ۲۵ گرم نقره مصرف میکند و اهداف بلندپروازانهای مانند دستیابی اتحادیه اروپا به ۷۰۰ گیگاوات ظرفیت تا ۲۰۳۰ رشد پایدار را تضمین میکند.
خودروهای برقی: هر خودروی برقی به ۲۵ تا ۵۰ گرم نقره نیاز دارد که حدود دو برابر خودروهای بنزینی است. تقاضای خودرویی نقره تا سال ۲۰۳۱ سالانه ۳ تا ۴ درصد رشد خواهد داشت.
الکترونیک و هوش مصنوعی: مراکز داده، شبکههای ۵G و نیمهرساناها تقاضای بیشتری ایجاد کردهاند و نیاز انرژی ناشی از توسعه هوش مصنوعی مصرف نقره را تشدید کرده است.
در کنار این عوامل، متغیرهای کلان نیز به رشد قیمت دامن زدهاند؛ از جمله انتظارات برای کاهش نرخ بهره فدرال رزرو، تضعیف دلار آمریکا (حدود ۸ تا ۹ درصد افت سالانه) و افزایش تقاضا برای داراییهای امن در سایه تنشهای ژئوپلیتیک. همچنین اضافه شدن نقره به فهرست مواد معدنی حیاتی آمریکا توجه سرمایهگذاران نهادی را بهعنوان ابزاری راهبردی در گذار انرژی جلب کرده است.
چرا نفت از نقره عقب مانده است؟
در نقطه مقابل، نفت خام سال بسیار دشواری را پشت سر گذاشته و قیمت نفت WTI از ابتدای سال ۱۸ تا ۲۰ درصد کاهش یافته که بدترین عملکرد سالانه آن از زمان سقوط ناشی از همهگیری کرونا در سال ۲۰۲۰ محسوب میشود.
کارشناسان علت اصلی را مازاد عرضه مزمن میدانند. تولیدکنندگان خارج از اوپکپلاس، بهویژه نفت شیل آمریکا با رکورد ۱۳.۵ تا ۱۳.۸ میلیون بشکه در روز، بههمراه افزایش تولید برزیل و گویان، بازار را اشباع کردهاند. در همین حال، اوپکپلاس بهتدریج محدودیتهای داوطلبانه تولید را کاهش داده و صدها هزار بشکه در روز به عرضه افزوده است. ذخایر جهانی نفت نیز از تابستان بهطور محسوسی افزایش یافتهاند.
رشد تقاضا ناامیدکننده بوده، بهویژه در چین (با وجود ذخیرهسازی)، اروپا و آمریکا که بهبود بهرهوری انرژی و کندی رشد اقتصادی تقاضا را محدود کرده است. پیشبینیها نشان میدهد مازاد عرضه تا سال ۲۰۲۶ ادامه خواهد داشت و در صورت تداوم رشد ذخایر، قیمت نفت برنت ممکن است به ۵۵ دلار یا کمتر برسد.
چرا این وارونگی اهمیت دارد؟
پیشی گرفتن نقره از نفت صرفاً یک تیتر عجیب نیست، بلکه شاخصی از تحولات عمیق اقتصادی جهان است. این رویداد نشان میدهد بازارها به کالاهای مرتبط با کربنزدایی و انرژیهای پاک پاداش میدهند و در مقابل، سوختهای فسیلی سنتی را با تخفیف ارزشگذاری میکنند. نقره که به «فلز انرژی نو» معروف شده، نماد این گذار است؛ در حالی که نفت با روایت اوج تقاضا و عرضه فراوان دستوپنجه نرم میکند.
به گفته کارشناسان، کاهش شدید نسبت طلا به نقره به حدود ۷۰ به ۱ (از بیش از ۱۰۰ به ۱) نشان میدهد معاملهگران بر پتانسیل صنعتی نقره در کنار نقش پولی آن حساب ویژهای باز کردهاند. با این حال، تاریخ هشدار میدهد که چنین جهشهای تند میتوانند با اصلاحهای شدید همراه شوند.
چشمانداز آینده
اگر کسری عرضه ادامه یابد و تقاضای سبز شتاب بگیرد، برخی تحلیلگران قیمت نقره را تا ۷۰ تا ۷۵ دلار در اواخر ۲۰۲۶ محتمل میدانند، هرچند شرایط اشباع خرید میتواند اصلاحهای مقطعی ایجاد کند. در مقابل، نفت ممکن است در صورت مدیریت عرضه اوپکپلاس یا رشد غیرمنتظره تقاضا تثبیت شود، اما فعلاً فشار مازاد عرضه پابرجاست.
در مجموع، ۲۲ دسامبر ۲۰۲۵ تنها تاریخ یک عبور قیمتی نیست؛ بلکه نشانهای است از بازآرایی اقتصاد جهانی حول پایداری، فناوری و تابآوری. در این نظم نوین، ممکن است برای سالها درخشش یک اونس نقره از یک بشکه نفت بیشتر باشد.
منبع:دریو
