پرتغال؛ اقتصاد برتر ۲۰۲۵ از نگاه اکونومیست

به گزارش مخاطب ۲۴، شرایط می‌توانست بدتر باشد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، در ماه آوریل جنگ تجاری را آغاز کرد، سرمایه‌گذاران و بسیاری از اقتصاددانان برای یک رکود شدید جهانی آماده شدند، اما در پایان، تولید ناخالص داخلی (GDP) در سطح جهان احتمالا در سال جاری میلادی حدود ۳ درصد رشد کند که همانند رشد سال ۲۰۲۴ است. بیکاری تقریبا در همه نقاط در سطح پایین قرار دارد. بازار‌های سهام یک سال دیگر از رشد متوالی را ثبت کردند. تنها مسئله تورم است که واقعا یک نگرانی به حساب می‌آید. در سراسر کشور‌های سازمان توسعه و همکاری اقتصادی، نرخ تورم بالاتر از هدف ۲ درصدی بانک‌های مرکزی است.

به نوشته اکونومیست، این عملکرد کلی، تنوع گسترده‌ای را پنهان می‌کند؛ بنابراین اکونومیست برای پنجمین سال متوالی در جست‌وجوی «اقتصاد سال» بوده است. در این رابطه، داده‌های ۳۶ کشور عمدتا ثروتمند در پنج شاخص تورم، گستردگی تورم، تولید ناخالص داخلی، مشاغل و عملکرد بازار سهام جمع‌آوری شده است. این کشور‌ها با توجه به عملکردشان در هر کدام از این شاخص‌ها در سال ۲۰۲۵، رتبه‌بندی شده‌اند.

خبر‌های خوب اقتصادی بیشتری برای جنوب اروپا وجود داشته است. پس از آنکه اسپانیا در سال گذشته میلادی به عنوان بهترین اقتصاد انتخاب شد، امسال پرتغال در صدر فهرست قرار گرفته است. این کشور در سال ۲۰۲۵ با ترکیبی از رشد GDP قوی، تورم پایین و بازار سهام پررونق، عملکرد فوق‌العاده‌ای داشته است. دیگر اعضای منطقه یورو که در دهه ۲۰۱۰ با چالش همراه بودند، از جمله یونان (بهترین اقتصاد ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ از نگاه اکونومیست) و اسپانیا، جزء رتبه‌های برتر هستند. در سایر نقاط، اسرائیل در حال بازیابی از وقایع سال ۲۰۲۳ است. ایرلند نیز بسیار نزدیک به صدر جدول بوده است.

در همین حال، کشور‌های دارای عملکرد ضعیف، عمدتا در شمال اروپا هستند. استونی، فنلاند و اسلواکی در قعر رتبه‌بندی قرار دارند. عملکرد آلمان نسبت به سال‌های قبل کمی بهتر شده، اما همچنان خیلی خوب نیست. وضعیت انگلستان نیز مشابه ژرمن‌ها است. فرانسه با وجود بحران سیاسی، رتبه بسیار خوبی به دست آورده است. در آن سوی اقیانوس اطلس، آمریکا در میانه رتبه‌بندی قرار گرفته و عملکرد بدتری از ایتالیا دارد. بازار کار ایالات متحده قوی است، اما چشمگیر نیست. تورم نسبتا بالا موجب تأثیر منفی بر امتیاز کلی این کشور شده است.

معیار نخست، تورم هسته

نخستین معیار، تورم هسته است که در آن قیمت‌های پرنوسان مواد غذایی و انرژی لحاظ نمی‌شود. کشوری که در رتبه‌بندی اکونومیست عملکرد بهتری دارد، نرخ سالانه تورم آن به ۲ درصد که هدف عمومی برای بانک‌های مرکزی به حساب می‌آید، نزدیک‌تر است.

تورم ترکیه به واسطه سیاست‌های اقتصادی گذشته رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری این کشور، در سطح بالاتری از بسیاری از کشور‌های دیگر قرار دارد. پس از ترکیه، استونی دارای بدترین تورم است، به طوریکه تورم هسته آن در سه‌ماهه سوم ۲۰۲۵ در سطح نزدیک به ۷ درصد قرار گرفت، آن هم در زمانی که این کشور در حال ادامه بازیابی خود از شوک عظیم انرژی در سال ۲۰۲۲ است. بسیاری از کشور‌های دیگر با چالش‌های مختص به خود روبه‌رو هستند. نرخ تورم هسته بریتانیا در حال حاضر پایین‌تر از سال گذشته در همین زمان قرار دارد، اما با قرار گرفتن در سطح ۴ درصد، تورم انگلستان بسیار بالاتر از سطحی است که بانک مرکزی این کشور خواهان آن است.

در برخی کشورها، تورم هسته واقعا پایین است. این مورد شامل سوئد است که در آن تورم هسته تقریبا صفر است. برای بسیاری از خانوار‌ها که نسبت به افزایش شدید قیمت‌ها در چهار سال گذشته آشفته شده‌اند، این کاهش ممکن است خوشایند باشد. اما در چنین سناریویی، اقتصاددانان نگران تورم منفی هستند که منجر به تأثیر منفی بر هزینه‌کرد مصرف‌کنندگان می‌شود و بار بدهی واقعی را افزایش می‌دهد. داشتن کمی تورم بهتر از نداشتن آن است. چندین کشور دیگر، از جمله فنلاند و سوئیس نیز آمار‌های مشابهی دارند. ژاپن نسبت به دهه ۲۰۱۰ دارای تورم بالاتری است، اما نرخ تورم این کشور به شدت سایر نقاط نیست.

دامنه تورم

گستردگی تورم یا دامنه تورم داستان مشابهی را تعریف می‌کند. این شاخص به رصد اقلام در سبد مصرف‌کننده می‌پردازد، جایی که قیمت‌ها طی یک سال با رشد بیش از ۲ درصدی همراه شده‌اند. این شاخص در برخی کشور‌ها با جهش روبه‌رو شده است، از جمله آمریکا که شاید این اتفاق در نتیجه یک سیاست مالی افراطی باشد. حتی امروزه، قیمت بیش از ۸۵ درصد از اقلام در سبد مصرف‌کنندگان استرالیایی با رشد سالانه بیش از ۲ درصدی روبه‌روست.

رشد و مشاغل

در حوزه رشد و مشاغل، پرتغال عملکرد قابل توجهی داشته است. گردشگری این کشور رونق گرفته است، در حالی‌که تعداد زیادی از خارجی‌های ثروتمند به این کشور نقل مکان کرده‌اند تا از نرخ پایین مالیاتی آن بهره‌برداری کنند. رشد GDP پرتغال بسیار بالاتر از میانگین کشور‌های اروپایی است. جمهوری چک و کلمبیا در زمینه رشد اقتصادی و اشتغال، عملکرد چشمگیری داشته‌اند و همین امر باعث شده است آنها در سه جایگاه برتر رتبه‌بندی اکونومیست قرار بگیرند. کره جنوبی با کاهش مشاغل روبه‌رو شده است. نروژ که به شدت در معرض کامودیتی‌ها و کشتیرانی قرار دارد، به شکل منفی تحت تأثیر آهسته شدن تجارت جهانی قرار گرفته است.

در سه‌ماهه سوم سال جاری میلادی، ایرلند رشد تولید ناخالص داخلی بیش از ۱۲ درصدی نسبت به سال گذشته را ثبت کرد؛ رقمی چشمگیر، اما تا حدی گمراه‌کننده. حضور شمار زیادی از شرکت‌های چندملیتی بزرگ که سود‌های خود را در ایرلند ثبت می‌کنند، حساب‌های ملی این کشور را دچار انحراف می‌سازد. اقتصاددانان ایرلندی ترجیح می‌دهند از شاخصی به نام «تقاضای داخلی تعدیل‌شده» که توسط دفتر آمار ملی این کشور تهیه می‌شود و بسیاری از این تحریف‌ها را حذف می‌کند، استفاده کنند. اکونومیست نیز در ارزیابی خود از همین معیار استفاده کرده است.

عملکرد بازار‌های سهام

بازار‌های سهام بخش پایانی ارزیابی اکونومیست را تشکیل می‌دهند. شاید انتظار داشته باشید سهام آمریکا برنده‌ای بی‌رقیب باشد؛ با این حال رشد قیمت سهام این کشور صرفا قابل‌قبول بوده است. سطح بالای بازار‌های آمریکا عمدتا بازتاب عملکرد موفق سال‌های گذشته است. وضعیت فرانسه نیز مشابه است؛ سهام ارزشمندترین شرکت این کشور، LVMH، تقریبا بدون نوسان خاصی باقی مانده است. در این شاخص، هیچ کشوری به بدی دانمارک عمل نکرده است. در یک سال گذشته قیمت سهام نوو نوردیسک، تولیدکننده داروی اوزمپیک، ۶۰ درصد سقوط کرده، زیرا این شرکت جایگاه پیشتاز خود را در بازار دارو‌های کاهش وزن از دست داده است.

برای بازده‌های داغ و خیره‌کننده بازار سهام، باید به جای دیگری نگاه کرد. هرچند شرکت‌های چک و کره جنوبی در سال ۲۰۲۵ عملکرد خوبی داشته‌اند، اما عملکرد اسرائیل (با محاسبه بر اساس ارز محلی) از همه بهتر بوده است. در سال گذشته قیمت سهام بانک لومی، ارزشمندترین شرکت بورسی اسرائیل، حدود ۷۰ درصد افزایش یافته است. سرمایه‌گذاران پرتغالی نیز عملکرد خوبی داشته‌اند و بازار سهام این کشور در سال ۲۰۲۵ بیش از ۲۰ درصد رشد کرده است و شاید این روند ادامه یابد.

منبع: اکو ایران