ایدا لاولیس؛ نخستین برنامهنویس رایانه درگذشت
مخاطب ۲۴، ایدا لاولیس ریاضیدان و نابغهی عصر ویکتورایی بود که با همکاری پدر کامپیوتر مدرن، به اولین برنامهنویس تاریخ تبدیل شد.
ایدا لاولیس در عصر ویکتوریایی زندگی کرد؛ زمانهای که اگر رؤیاپردازان از ماشین صحبت میکردند، به تمسخر گرفته میشدند و فناوریهایی نظیر کامپیوتر حتی در ذهن نوابغ زمانه نیز جایی نداشت؛ دههها پیش از اختراع ماشینتحریر و تلفن، در جامعهای که زنان از حق رأی محروم بودند و نقش آنها فقط در امور خانهداری تعریف میشد.
بسیاری از همعصران لاولیس دستاوردهای او را بهصرف جنسیتش جدی نمیگرفتند. اما او مصمم بود همهی مرزهای نادیده و به زبان نیامده را بشکند: او با همکاری چارلز ببیج، استاد و مخترع مشهور، مفهومی را خلق کرد که عملاً یک قرن بعد بهکار گرفته شد: برنامهنویسی.
ایدا نهتنها الگوریتمی برای محاسبه اعداد برنولی نوشت، بلکه پتانسیل ماشین تحلیلی ببیج را فراتر از محاسبات سادهی ریاضی دید. او حتی پیشبینی کرد که روزی این ماشین میتواند موسیقی بسازد، آثار گرافیکی تولید کند و کاربردهای متنوعی در علم داشته باشد. او در یادداشتهای خود نوشته بود:
ماشین تحلیلی میتواند معادلات و بیانهای تحلیلی را همانطور که در ریاضیات با حروف و نمادها سروکار داریم، پردازش کند. در واقع میتوان گفت که این ماشین، شعر محاسباتی میسراید.
زندگی لاولیس، روایتی واقعی از قدرت شکستن کلیشهها، غلبه بر موانع اجتماعی و مهمتر از همه، ذهنهای ناآرام و مشتاق است. او هیچ ایدهای ازاینکه روزی اولین برنامهنویس جهان لقب میگیرد، نداشت. بااینحال در تمام عمر کوتاه خود برای آنچه فکرش را متلاطم میکرد، در حال عصیان و تلاش بود.
ایدا در عین نبوغ ریاضیاتی، همیشه روحیهای شاعرانه داشت و دستاوردهای خود را ترکیبی از علم و شعر میدانست. او بهواسطهی فعالیتهای پیشرو و گستردهاش موفق شد ارتباطات اجتماعی خود را گسترش دهد و افکار و نظریههای خود را با متفکران مطرح آن دوران، مانند اندرو کراس، دیوید بروستر، چارلز ویتستون، مایکل فارادی و حتی چارلز دیکنز بهاشتراک بگذارد.
