از سزاریا اِوُرا تا کوسه‌های آبی؛ نگاهی به فرهنگ و فوتبال کیپ‌ورد
به گزارش مخاطب۲۴، کیپ‌ورد؛ جزیره‌ای کوچک با رؤیای جهانی، که به طور رسمی با نام جمهوری کیپ‌ورد (Cabo Verde) شناخته می‌شود، یکی از کوچک‌ترین کشورهای مستقل جهان است که در سال‌های اخیر با دستاوردی تاریخی، توجه جهانی را جلب کرده است.
این کشور مجمع‌الجزایری در اقیانوس اطلس و در نزدیکی ساحل غربی آفریقا واقع شده و در تاریخ ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ با پیروزی ۳-۰ مقابل تیم ملی اسواتینی، برای نخستین بار به مرحله نهایی جام جهانی فوتبال ۲۰۲۶ صعود کرد.
این موفقیت بزرگ، کیپ‌ورد را به دومین کشور کوچک جهان پس از ایسلند تبدیل کرد که به جام جهانی راه یافته است. اتفاقی که نه‌تنها یک دستاورد ورزشی محسوب می‌شود، بلکه نمادی از پیشرفت و استقامت ملتی با کمتر از ۶۰۰ هزار نفر جمعیت است.
جغرافیا و تاریخ کیپ‌ورد
کیپ‌ورد از ۱۰ جزیره آتشفشانی تشکیل شده و پایتخت آن پرایا است. این کشور در قرن پانزدهم توسط پرتغالی‌ها کشف شد و پس از قرن‌ها استعمار، در سال ۱۹۷۵ استقلال یافت. موقعیت جغرافیایی آن باعث شده به عنوان پلی میان آفریقا، اروپا و قاره آمریکا شناخته شود.
اقتصاد و جامعه پیشرفته در مقیاسی کوچک
با وجود منابع محدود طبیعی، اقتصاد کیپ‌ورد بر پایه گردشگری، خدمات و دیاسپورا (مهاجران خارج‌نشین) شکل گرفته است. جمعیت این کشور حدود ۵۹۳ هزار نفر (تا سال ۲۰۲۲) است و بیش از یک میلیون نفر از کیپ‌وردی‌ها در کشورهای آمریکا و پرتغال زندگی می‌کنند. امید به زندگی ۷۶.۲ سال و نرخ باسوادی ۹۱ درصد، این کشور را در زمره‌ی کشورهای موفق آفریقایی قرار داده است. سیستم آموزشی کیپ‌ورد در سال ۲۰۲۳ رتبه هشتم قاره آفریقا را به خود اختصاص داد.
فرهنگ و موسیقی؛ صدای جزایر در اقیانوس
فرهنگ کیپ‌ورد تلفیقی از سنت‌های آفریقایی و اروپایی است. ژانر موسیقی ملی مورنا (Morna) با صدای افسانه‌ای سزاریا اِوُرا (ملکه مورنا) شهرت جهانی دارد. رقص‌های سنتی مانند فونانا، کولادیرا و باتوکه بخش جدایی‌ناپذیر از جشن‌ها هستند. غذای ملی کاشوپا (خورشتی از ذرت، لوبیا و گوشت یا ماهی) و کارناوال میندلو از مهم‌ترین نمادهای فرهنگی این کشور به شمار می‌روند.
فوتبال؛ از کوسه‌های آبی تا صعود تاریخی به جام جهانی
فوتبال محبوب‌ترین ورزش در کیپ‌ورد است و تیم ملی این کشور، با لقب توبارائوش آزویِش (کوسه‌های آبی)، زیر نظر فدراسیون فوتبال کیپ‌ورد فعالیت می‌کند. تیم ملی فوتبال کیپ‌ورد نخستین مسابقه خود را در سال ۱۹۷۸ برگزار کرد و از ۱۹۸۲ به عضویت کنفدراسیون فوتبال آفریقا (CAF) و فیفا درآمد.
این تیم تاکنون چهار بار به جام ملت‌های آفریقا (۲۰۱۳، ۲۰۱۵، ۲۰۲۱ و ۲۰۲۳) صعود کرده و در دو دوره، تا مرحله یک‌چهارم نهایی پیش رفته است. اما نقطه اوج فوتبال کیپ‌ورد در سال ۲۰۲۵ رقم خورد؛ جایی که با هشت پیروزی از ده مسابقه در مرحله مقدماتی گروه D آفریقا، از جمله بردهای مهم برابر آنگولا و لیبی، توانست به جام جهانی ۲۰۲۶ برسد و حتی کامرون را از صعود بازدارد.
بازیکنان دیاسپورای کیپ‌وردی، از جمله رایان مندس با ۹۲ بازی ملی و ۲۲ گل، نقشی کلیدی در این موفقیت داشته‌اند.
افتخارات ورزشی فراتر از فوتبال
کیپ‌ورد از سال ۱۹۹۶ در المپیک حضور دارد و در سال ۲۰۲۴ نخستین مدال تاریخ خود را در رشته بوکس به‌دست آورد. در بسکتبال نیز این کشور در سال ۲۰۰۷ به مدال برنز قهرمانی آفریقا رسید و در جام جهانی ۲۰۲۳ شرکت کرد؛ افتخاری بزرگ برای کشوری با جمعیتی کمتر از یک کلان‌شهر آفریقایی.
کیپ‌ورد؛ از جزایر کوچک تا صحنه جهانی
موفقیت‌های اخیر کیپ‌ورد در عرصه فوتبال و ورزش، این کشور کوچک را به نمادی از امید، پشتکار و اتحاد ملی تبدیل کرده است. صعود تاریخی به جام جهانی ۲۰۲۶ تنها یک دستاورد ورزشی نیست؛ بلکه نشان می‌دهد که حتی کوچک‌ترین ملت‌ها می‌توانند رؤیاهای بزرگ داشته باشند.
