سرنوشت تعرفه‌های «روز رهایی» ترامپ در انتظار حکم دیوان عالی
به گزارش مخاطب ۲۴، به نقل از فوربس، در حالی که دیوان عالی ایالات متحده بررسی می‌کند که آیا تعرفه‌های گسترده‌ی «روز رهایی» رئیس‌جمهور دونالد ترامپ باید لغو شوند یا نه، مصرف‌کنندگان آمریکایی و هزاران شرکت — به‌ویژه شرکت‌های بزرگ خرده‌فروشی و الکترونیکی مانند والمارت، سامسونگ، تارگت، آمازون و ال‌جی گروپ — منتظرند تا شاید پول‌های خود را پس بگیرند.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در ۲ آوریل در باغ رز کاخ سفید در واشنگتن دی‌سی، در حالی که نسخه‌ای از گزارش برآورد تجارت ملی را در دست دارد، تعرفه‌های جدید را اعلام می‌کند.
قضات دیوان عالی روز چهارشنبه استدلال‌های شفاهی را در پرونده‌ای شنیدند که تعرفه‌های گسترده‌ی ترامپ بر واردات از تقریباً تمام کشور‌ها را به چالش می‌کشد؛ تعرفه‌هایی که او طبق قانون اختیارات اقتصادی اضطراری بین‌المللی (IEEPA) وضع کرد. دو دادگاه بدوی پیش‌تر حکم داده بودند که رئیس‌جمهور اختیار قانونی لازم برای اعمال این تعرفه‌ها را نداشته و این تعرفه‌ها باید لغو شوند.
تعرفه‌های «روز رهایی» ترامپ نرخ‌های تعرفه‌ای متفاوتی برای کالا‌های وارداتی به آمریکا از کشور‌های مختلف تعیین می‌کند — از ۱۰٪ تا ۵۰٪ بسته به کشور — و باعث اختلال گسترده در فعالیت شرکت‌ها شده است، چرا که آنها مجبور به پرداخت هزینه‌های جدید هنگفتی شده‌اند.
اگر دیوان عالی حکم دهد که ترامپ اختیار وضع این تعرفه‌ها را نداشته، شرکت‌ها ممکن است استحقاق بازپرداخت تعرفه‌هایی را داشته باشند که تاکنون پرداخت کرده‌اند.
با این حال، انتظار می‌رود دولت ترامپ دوباره بخشی از این تعرفه‌ها را از طریق قوانین دیگر اعمال کند.
کارشناسان تجارت بین‌الملل به فوربز گفته‌اند که شرکت‌های الکترونیکی و شرکت‌های فعال در حوزه کالا‌های مصرفی و خرده‌فروشی می‌توانند بیشترین نفع را از لغو تعرفه‌ها ببرند؛ هم به‌دلیل احتمال دریافت بازپرداخت و هم به‌خاطر اینکه ممکن است تعرفه‌های جایگزین در آینده بر بخش‌های دیگری متمرکز شود.
مصرف‌کنندگان نیز می‌توانند از توقف افزایش قیمت‌ها منتفع شوند و حتی ممکن است بتوانند بخشی از افزایش قیمت‌هایی را که قبلاً پرداخت کرده‌اند، پس بگیرند، چون ممکن است امکان طرح دعاوی جمعی علیه شرکت‌هایی وجود داشته باشد که به دلیل تعرفه‌ها قیمت کالا‌ها را افزایش داده‌اند و حالا قرار است بازپرداخت دریافت کنند.
چه زمانی ممکن است تعرفه‌های ترامپ لغو شوند؟
هنوز مشخص نیست. دیوان عالی معمولاً چندین ماه پس از شنیدن استدلال‌ها حکم خود را صادر می‌کند، هرچند اینکه قضات این پرونده را به‌سرعت در دستور کار قرار داده‌اند، می‌تواند نشانه‌ی صدور حکم زودتر باشد. در هر حال، تصمیم نهایی دیرتر از ژوئن ۲۰۲۶ اعلام نخواهد شد، یعنی پایان دوره‌ی کاری دیوان عالی.
برنده‌ی احتمالی: صنعت الکترونیک
بر اساس داده‌های کمیسیون تجارت بین‌المللی آمریکا، الکترونیک یکی از بزرگ‌ترین دسته‌های کالایی وارداتی به ایالات متحده است. حجم بالای واردات و ارزش بالای کالا‌ها باعث شده که این بخش در صورت لغو تعرفه‌ها بیشترین سود را ببرد.
برایان رایلی، معاون ارشد شرکت لجستیکی GEODIS، به فوربز گفت شرکت‌های الکترونیکی «احتمالاً بیشترین تأثیر را می‌پذیرند و در عین حال بیشترین سود را خواهند برد» و پیش‌بینی کرد که اگر دیوان عالی دولت فدرال را موظف به بازپرداخت خودکار تعرفه‌ها کند، این شرکت‌ها می‌توانند «فوراً نقدینگی عظیمی» دریافت کنند.
هرچند داده‌های دقیقی از بزرگ‌ترین واردکنندگان پس از اجرای تعرفه‌های «روز رهایی» وجود ندارد، اما داده‌های سال ۲۰۲۴ نشان می‌دهد شرکت‌هایی مانند ال‌جی گروپ، سامسونگ، الکترولوکس و بست‌بای در میان بزرگ‌ترین واردکنندگان محصولات الکترونیکی به ایالات متحده بوده‌اند و احتمالاً بیشترین سود را خواهند برد.
برنده‌ی احتمالی: خرده‌فروشان و تولیدکنندگان کالا‌های مصرفی
تعرفه‌های «روز رهایی» ترامپ تأثیر چشمگیری بر شرکت‌های فعال در حوزه خرده‌فروشی و کالا‌های مصرفی گذاشته است؛ صنایعی که از دیرباز بخش عمده‌ای از محصولات خود را از آسیا تأمین می‌کنند.
اندرو سیسیلیانو، مدیر جهانی بخش تجارت و گمرک در شرکت KPMG، به فوربز گفت اگر دیوان عالی تعرفه‌های گسترده را لغو کند، ممکن است این بخش‌ها «فرصت تنفس بیشتری» پیدا کنند، زیرا گستره‌ی وسیع کالا‌های مصرفی، اعمال تعرفه‌های بخش‌محور را دشوار می‌کند.
بر اساس داده‌های سال ۲۰۲۴ شرکت S&P Global، شرکت‌هایی مانند والمارت، هوم‌دیپو، تارگت، لوز، آمازون، دالر تری، آیکیا، ویلیامز سونوما، راس، جی‌ای اپلاینسز و دالر جنرال در میان بزرگ‌ترین واردکنندگان آمریکا بوده‌اند و در صورت صدور حکم به نفع لغو تعرفه‌ها، بیشترین سود را خواهند برد.
مزایای احتمالی برای مصرف‌کنندگان
رایلی به فوربز گفت: مصرف‌کنندگان آمریکایی به‌طور فزاینده‌ای بار مالی این تعرفه‌ها را تحمل کرده‌اند و لغو تعرفه‌ها می‌تواند مانع از افزایش بیشتر قیمت‌ها شود.
به گفته او، «برای بسیاری از شرکت‌ها، تعرفه‌ها به نقطه‌ای رسیده‌اند که دیگر نمی‌توانند هزینه را جذب کنند، بنابراین آن را به مصرف‌کننده منتقل می‌کنند.»
در صورت بازپرداخت تعرفه‌ها به شرکت‌ها، وکیل تجارت بین‌الملل رابرت شاپیرو نیز به فوربز گفت احتمال دارد مصرف‌کنندگان از طریق دعاوی جمعی علیه خرده‌فروشان بزرگ بخواهند افزایش قیمت‌هایی را که به خاطر تعرفه‌ها پرداخت کرده‌اند، پس بگیرند — هرچند هنوز روشن نیست این فرآیند چگونه انجام می‌شود.
سرمایه‌گذاران نیز می‌توانند سود ببرند
یکی از برندگان غیرمنتظره این پرونده ممکن است صندوق‌های سرمایه‌گذاری باشند. برخی شرکت‌های مالی وال‌استریت به واردکنندگان پیشنهاد خرید «حق بازپرداخت تعرفه‌ها» را با قیمتی حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد مبلغ پرداخت‌شده داده‌اند.
در صورت لغو تعرفه‌ها، این صندوق‌ها کل مبلغ بازپرداخت را دریافت می‌کنند و سود بزرگی به‌دست می‌آورند. این معاملات عمدتاً به سود صندوق‌های پوشش ریسک و شرکت‌های تأمین مالی دعاوی خواهد بود، هرچند ماهیت محرمانه‌ی این توافق‌ها اطلاعات کمی از جزئیات آنها در دسترس قرار داده است.
اگر تعرفه‌ها لغو شوند، ترامپ چگونه می‌تواند دوباره تعرفه وضع کند؟
وزیر خزانه‌داری، اسکات بسنت، و دیگر مقامات دولت ترامپ گفته‌اند که در صورت لغو تعرفه‌های IEEPA، تلاش خواهند کرد آنها را از طریق قوانین دیگر دوباره اعمال کنند.
برخی از این قوانین صراحتاً به رئیس‌جمهور اجازه وضع تعرفه می‌دهند، اما محدودتر هستند — مثلاً فقط برای بخش‌هایی مانند خودرو یا فولاد.
وکیل تجارت بین‌الملل پاتریک چیلدرس به فوربز گفت: «دولت آمریکا اختیار قانونی لازم برای بازسازی نظام تعرفه‌ای IEEPA را دارد، اگر بخواهد این کار را انجام دهد»، اما افزود که این کار احتمالاً «زمان‌بر» خواهد بود.
آیا در صورت وضع دوباره تعرفه‌ها، آمریکا باز هم باید پول‌ها را پس بدهد؟
احتمالاً بله، هرچند هنوز روشن نیست روند دقیق چگونه خواهد بود. دولت ترامپ ممکن است تلاش کند تعرفه‌های جدید را به‌صورت عطف‌به‌ماسبق اعمال کند.
موارد نامعلوم
دولت ترامپ وعده داده است در صورت لغو تعرفه‌ها، مبلغ پرداخت‌شده به واردکنندگان را بازپرداخت خواهد کرد —، اما هنوز روشن نیست این فرآیند بازپرداخت چگونه انجام می‌شود.
وکیل تجارت بین‌الملل کلینتون یو در سپتامبر به فوربز گفت: «واقعیت این است که ما نمی‌دانیم فرآیند بازپرداخت تعرفه‌های IEEPA چه شکلی خواهد داشت.»
دیوید ووریک، معاون ارشد شرکت مدیریت ریسک زنجیره تأمین Overhaul نیز گفته است: با نبود راهنمایی مشخص از سوی دولت، شرکت‌ها ناچارند برای همه‌ی سناریو‌ها برنامه‌ریزی کنند.
او افزود: «ممکن است بازپرداخت‌ها خودکار نباشند، ممکن است زمان‌بر باشند، یا برای هر واردات نیاز به درخواست جداگانه داشته باشند. واقعاً هنوز نمی‌دانیم.»
پیش‌زمینه
ترامپ در آوریل، پس از وعده‌های مکرر در کارزار انتخاباتی، تعرفه‌های گسترده‌ی «روز رهایی» را اعمال کرد، با وجود هشدار اقتصاددانان مبنی بر اینکه چنین اقدامی به اقتصاد آسیب می‌زند و قیمت‌ها را بالا می‌برد.
تعرفه‌ها در ابتدا تنها برای مدت کوتاهی به‌طور کامل اجرا شدند، پیش از آنکه به‌دلیل آشفتگی بازار سهام متوقف شوند، اما در ماه اوت به‌طور کامل اجرایی شدند.
پرونده‌هایی که اکنون در دیوان عالی مطرح‌اند، توسط کسب‌وکار‌های کوچک و ایالت‌های دموکرات مطرح شده‌اند که استدلال می‌کنند IEEPA اختیار وضع تعرفه را به رئیس‌جمهور نمی‌دهد و حتی اگر چنین اختیاری هم وجود داشت، هیچ وضعیت اضطراری‌ای برای توجیه این تعرفه‌های گسترده وجود ندارد.
هر دو دادگاه بدوی با این استدلال موافقت کردند و تعرفه‌ها را غیرقانونی دانستند، اما اجرای آنها تا پایان روند قضایی ادامه یافت.
ترامپ این تعرفه‌ها را سنگ‌بنای سیاست اقتصادی خود معرفی کرده و گفته است این پرونده برای دولتش اهمیت حیاتی دارد.
نقل‌قول کلیدی
ترامپ در گفت‌و‌گو با برنامه‌ی «۶۰ دقیقه» گفت:
«فکر می‌کنم کشورمان به‌شدت آسیب خواهد دید. فکر می‌کنم اقتصادمان نابود می‌شود» — در پاسخ به پرسشی درباره‌ی احتمال باطل شدن تعرفه‌هایش توسط دیوان عالی.
منبع:فوربس
