پیشنهاد عجیب ایلان ماسک
مخاطب۲۴، ایلان ماسک، ثروتمندترین مرد جهان وارد یکی از جنجالی‌ترین بحث‌های اقلیمی زمان ما شده است؛ اینکه آیا انسان‌ها باید با کاهش نور خورشید سعی در خنک کردن سیاره داشته باشند یا خیر؟ ایلان ماسک در ایکس (X) نظرات خود را در مورد مدیریت تابش خورشیدی (SRM) که یک تکنیک مهندسی زمین است که شامل بازتاب بخشی از پرتو‌های خورشید به دور از زمین می‌شود، به اشتراک گذاشت.
از آنجایی که دمای جهانی به طرز خطرناکی به آستانه‌های بحرانی نزدیک می‌شود و اهداف بین‌المللی کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای همچنان با شکست مواجه می‌شوند، «SRM» به عنوان آخرین راه حل برای رفع مشکلات اقلیمی مورد توجه قرار گرفته است. ماسک می‌گوید می‌توان از ماهواره‌ها برای کنترل میزان نور خورشیدی که به زمین می‌رسد، استفاده کرد. این مفهوم که به عنوان «مدیریت تابش خورشیدی مبتنی بر فضا» شناخته می‌شود، از لحاظ تئوری از آینه‌ها یا مواد بازتابنده در مدار برای بازتاب نور خورشید به فضا استفاده می‌کند.
این ایده‌ای است که علم آب و هوا را با مهندسی هوافضا ترکیب می‌کند و جامعه علمی را به دو دسته تقسیم کرده است. اظهارات تازه ماسک کوتاه بود، اما اهمیت زیادی داشت. حمایت وی از یک رویکرد مبتنی بر فضا به عنوان مدیرعامل بزرگترین اپراتور ماهواره‌ای جهان، ناگزیر گمانه‌زنی‌هایی را در مورد اینکه آیا شرکت اسپیس‌ایکس (SpaceX) می‌تواند روزی در چنین پروژه‌ای نقشی ایفا کند، برانگیخته است.
جاه‌طلبی‌های بزرگ، خطرات بزرگتر
ماسک اولین کسی نیست که ایده کم‌نور کردن خورشید را بررسی می‌کند. تعداد فزاینده‌ای از استارت‌آپ‌ها آزمایش فناوری‌های طراحی‌شده برای خنک کردن سطح زمین را آغاز کرده‌اند. از تزریق هواپخش‌های بازتابنده به استراتوسفر گرفته تا پرتاب ناوگانی از آینه‌های مداری که برخی از آنها میلیون‌ها دلار بودجه جذب کرده‌اند و روی آنچه که مرز جدید در فناوری آب و هوا می‌دانند، شرط‌بندی کرده‌اند، اما کارشناسان می‌گویند که این پروژه‌ها به هیچ وجه به مرحله اجرا نرسیده‌اند، چرا که چالش‌های فنی، اخلاقی و زیست‌محیطی آنها بسیار زیاد است.
اول اینکه هیچ‌کس واقعاً نمی‌داند تغییر تابش خورشیدی چگونه بر سیستم‌های آب و هوایی جهانی تأثیر می‌گذارد. تنها یک محاسبه اشتباه می‌تواند الگو‌های بارندگی را مختل کند یا باعث سرمایش منطقه‌ای به صورت غیرقابل پیش‌بینی شود.
همچنین در حالی که شرکت‌های ایلان ماسک دسترسی بی‌نظیری به زیرساخت‌های فضایی دارند، گسترش یک سیستم «SRM» به سطوح سیاره‌ای داستان دیگری است. همانطور که یکی از تحلیلگران گفته است «گفتن آن بسیار آسان‌تر از انجام دادن آن است»، به خصوص با توجه به اینکه حتی پیشرفته‌ترین پیشنهاد‌های «SRM» تا حد زیادی در حد تئوری باقی مانده‌اند.
فراتر از علم، مسئله ژئوپلیتیک نیز وجود دارد. چه کسی تصمیم می‌گیرد چه زمانی و چگونه سیاره را در سایه قرار دهد و اگر تلاش‌های خنک‌کننده یک کشور باعث خشکسالی در کشور دیگری شود، چه اتفاقی می‌افتد؟ این سؤالات بی‌پاسخ، «SRM» را با وجود افزایش علاقه در بین بازیگران خصوصی، در حاشیه بحث‌های سیاسی نگه داشته است.
مرز جدید یک میلیاردر
اگر «اسپیس‌ایکس» وارد مسابقه «SRM» شود، فوراً استارت‌آپ‌های کوچک‌تری را که اسپری‌های هواپخش یا بازتابنده‌های مداری را آزمایش می‌کنند، تحت الشعاع قرار می‌دهد. این شرکت در حال حاضر بیش از ۶۰۰۰ ماهواره «استارلینک» (Starlink) را اداره می‌کند و زیرساخت پرتاب برای استقرار هزاران ماهواره دیگر را دارد. این باعث می‌شود که نادیده گرفتن حمایت غیررسمی ماسک از «SRM» غیرممکن باشد.
با این حال، هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که «اسپیس‌ایکس» روی ماهواره‌های دارای قابلیت «SRM» کار می‌کند. در حال حاضر، این اظهار نظر بیشتر شبیه به یک آزمایش فکری است تا اینکه نقشه راه این شرکت باشد.
با این حال، زمان‌بندی ماسک گویای همه چیز است. با شکسته شدن رکورد‌های هر ساله گرما و پیشرفت کند در زمینه کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای، حتی رادیکال‌ترین ایده‌های اقلیمی نیز کم‌کم دور از ذهن به نظر نمی‌رسند. اینکه آیا «SRM» فضایی به واقعیت تبدیل می‌شود یا خیر، هنوز مشخص نیست، اما این واقعیت که ماسک اکنون بخشی از این گفت‌و‌گو است، تضمین می‌کند که این ایده به این زودی‌ها به سایه نخواهد رفت.
