عروس دریایی؛ موجود ژله‌ای با نقشی حیاتی در حیات دریاها
به گزارش مخاطب ۲۴، سوم نوامبر (۱۲ آبان) به عنوان روز جهانی عروس دریایی نام‌گذاری شده است؛ روزی برای جلب توجه جهانیان به اهمیت این موجودات باستانی و نقش حیاتی آنها در تعادل اکوسیستم‌های دریایی.
عروس‌های دریایی که قدمت حضورشان در زمین به بیش از ۵۰۰ میلیون سال می‌رسد، از گونه‌های کلیدی در زنجیره غذایی اقیانوس‌ها محسوب می‌شوند. کارشناسان معتقدند آلودگی‌های دریایی، گرمایش زمین و بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آبی، زیستگاه طبیعی این گونه‌ها را تهدید می‌کند.
در همین راستا، مراکز علمی و آکواریوم‌های جهان با برگزاری برنامه‌های آموزشی و پژوهشی، بر ضرورت حفاظت از محیط‌های دریایی و آگاهی‌بخشی درباره نقش عروس‌های دریایی در چرخه حیات دریاها تأکید دارند.
عروس‌های دریایی نقش مهمی در اکوسیستم آبی دارند از جمله:
۱. نقش در زنجیره غذایی
عروس‌های دریایی بخشی مهم از زنجیره غذایی دریاها هستند. آنها با تغذیه از پلانکتون‌ها، تخم ماهیان و موجودات میکروسکوپی، به تنظیم جمعیت این گونه‌ها کمک می‌کنند. از سوی دیگر، خودشان منبع غذایی ارزشمندی برای لاک‌پشت‌های دریایی، برخی گونه‌های ماهی، پرندگان دریایی و حتی انسان‌ها محسوب می‌شوند.
۲. حفظ تعادل زیستی
تکثیر کنترل‌نشده پلانکتون‌ها می‌تواند باعث کاهش اکسیژن محلول در آب و مرگ سایر موجودات شود. عروس‌های دریایی با تغذیه از این جانداران، نقش مهمی در حفظ تعادل زیستی و جلوگیری از تغییرات ناگهانی در جمعیت‌های دریایی دارند.
۳. چرخه مواد مغذی
پس از مرگ عروس‌های دریایی، بدن ژله‌ای آنها به سرعت تجزیه شده و ترکیبات آلی همچون نیتروژن و کربن را به محیط بازمی‌گرداند. این فرایند به غنی‌سازی آب و تغذیه دوباره پلانکتون‌ها و سایر جانداران ریز کمک می‌کند.
۴. پناهگاه طبیعی برای جانداران کوچک
برخی از ماهیان جوان و موجودات ریز دریایی در میان شاخک‌ها یا زیر چتر عروس‌های دریایی زندگی می‌کنند تا از شکارچیان در امان باشند. این رفتار، عروس‌های دریایی را به پناهگاه‌های طبیعی متحرک در اکوسیستم آبی تبدیل کرده است.
۵. شاخص سلامت محیط دریایی
تغییر در جمعیت عروس‌های دریایی می‌تواند نشانه‌ای از تغییرات زیست‌محیطی در دریا باشد. افزایش بیش از اندازه آنها معمولاً حاکی از کاهش شکارچیان طبیعی، آلودگی آب یا گرمایش اقیانوس‌ها است؛ ازاین‌رو، بررسی جمعیت آنها می‌تواند به عنوان شاخصی برای سنجش سلامت زیست‌بوم دریایی مورد استفاده قرار گیرد.
در مجموع، عروس‌های دریایی با وجود سادگی ساختار بدنی، از عناصر کلیدی در پایداری حیات در دریاها به‌شمار می‌آیند. حفاظت از زیستگاه‌های طبیعی و شناخت بهتر نقش این موجودات می‌تواند به حفظ تعادل اکولوژیکی در اقیانوس‌ها و دریاها کمک شایانی کند.
