ایروانی: شورای امنیت فرصت گفتگو را از بین برد
مخاطب۲۴، امیرسعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد، در نشست اخیر شورای امنیت تأکید کرد که فشار‌های آمریکا و سه کشور اروپایی موجب شد این شورا فرصت گفت‌و‌گو و اجماع را از دست بدهد. او با اشاره به طرح مشترک روسیه و چین برای تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ و ادامه مسیر دیپلماسی، گفت: «آمریکا و تروئیکا به جای پذیرش راهکار عقلانی، مسیر تشدید فشار و تفرقه را انتخاب کردند و اکنون باید مسئولیت کامل بحران ایجادشده را بپذیرند.»
ایروانی اقدام اخیر را شتابزده، غیرضروری و غیرقانونی خواند و تأکید کرد که ایران هیچ الزامی برای اجرای آن قائل نیست. وی تصریح کرد که این روند، بدون اجماع، شورای امنیت را تضعیف کرده و دیپلماسی و رژیم عدم اشاعه را با تهدید جدی روبه‌رو می‌سازد.
او در ادامه خاطرنشان کرد که برنامه هسته‌ای ایران نه با تحریم متوقف می‌شود و نه با فشار یا تهدید نابود خواهد شد و همچنان در مسیر صلح‌آمیز خود ادامه خواهد یافت. نماینده ایران همچنین گفت: «درِ دیپلماسی همچنان باز است، اما این ایران است که تصمیم می‌گیرد با چه طرفی و بر چه مبنایی وارد گفت‌و‌گو شود.»
متن کامل سخنرانی امیرسعید ایروانی سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
آقای رئیس.
در آغاز، اجازه دهید مراتب قدردانی عمیق خود را از آن دسته از اعضای شورا از جمله الجزایر، پاکستان، چین و فدراسیون روسیه ابراز دارم که سیاست‌های اجبار را رد کرده و اصول دیپلماسی، عدالت و قانون را پاس داشته‌اند. رأی آنان در روز جاری، تعهد واقعی به دیپلماسی را نشان داد. موضع آنان امروز پیامی روشن را مخابره می‌کند: منازعات باید از طریق گفت‌و‌گو حل و فصل شوند، نه با ابزار‌های خام فشار و ارعاب. آنان انتخاب کرده‌اند که در سمت درست تاریخ بایستند.
آقای رئیس.
موضع ایران روشن و ثابت است: قطعنامه ۲۲۳۱ باید دقیقاً مطابق آنچه توافق شده اجرا گردد. زمان‌بندی‌های آن توصیه یا پیشنهاد نیستند؛ بلکه تعهدات الزام‌آوری هستند که با دشواری مورد مذاکره قرار گرفته و به اتفاق آرا توسط این شورا تأیید شده‌اند. هرگونه تلاش از سوی سه کشور اروپایی برای بازاعمال تحریم‌هایی که پیش‌تر لغو شده‌اند، نه تنها بی‌اساس است بلکه حمله‌ای مستقیم علیه حقوق بین‌الملل و اعتبار خود شورای امنیت محسوب می‌شود.
قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام دستاورد‌هایی دشوار و حاصل بیش از یک دهه مذاکرات بودند. این دو، تمامی نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای ایران را برطرف کردند و ماهیت صرفاً صلح‌آمیز آن را تأیید نمودند. ایران توافق را به طور کامل و با حسن نیت اجرا کرد. هیچ کشور دیگری هرگز خود را به چنین راستی‌آزمایی‌های سخت‌گیرانه و مداخله‌گرانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نسپرده است. ما به عهد خود وفا کردیم. ایالات متحده آمریکا، تروئیکا و اتحادیه اروپا چنین نکردند.
این ایالات متحده آمریکا بود که در سال ۲۰۱۸ به صورت یکجانبه توافق را پاره کرد و تحریم‌ها را در چالشی آشکار علیه این شورا بازاعمال نمود. این تروئیکا بود که در انجام تعهدات خود قصور ورزید، در حالی که پشت وعده‌های توخالی پنهان شدند و به طور خاموش از رهنمود‌ها و دستورات واشنگتن پیروی کردند. اکنون، در نمایشی آشکار از ریاکاری، ادعا می‌کنند که ایران باید به سبب اقداماتی مجازات شود که ما تنها پس از سال‌ها تحمل نقض‌های آنان اتخاذ نمودیم.
آقای رئیس.
ما به طور قاطع اخطار تروئیکا مورخ ۲۸ اوت ۲۰۲۵ را رد می‌کنیم. این اخطار از نظر آیین‌کاری بی‌اعتبار، از لحاظ سیاسی مغرضانه، و از حیث حقوقی باطل است. تروئیکا با دور زدن سازوکار حل‌وفصل اختلافات برجام، همان چارچوبی را از هم گسیختند که مدعی دفاع از آن هستند. بدتر آنکه، طرف‌هایی که مدت‌ها در نقض اساسی بوده‌اند، نمی‌توانند ناگهان خود را به عنوان پاسداران پایبندی معرفی کنند. این نه حقوقی است و نه قانون؛ بلکه فرصت‌طلبی‌ای است که در پوشش قانونی‌بودن پنهان شده است.
اقدامات جبرانی ایران نه نسنجیده بودند و نه یکجانبه. این اقدامات حساب‌شده، شفاف و کاملاً منطبق با حقوق ما ذیل برجام بودند. تحریف این اقدامات قانونی به عنوان دستاویزی برای فعال‌سازی مکانیزم بازگشت خودکار تحریم‌ها، پاداش‌دادن به ناقضان و مجازات پایبندان است؛ وارونگی معوج عدالت که خودِ شورا را تضعیف می‌کند.
آقای رئیس.
این فاجعه در بستر تجاوز آشکار رخ می‌دهد. تأسیسات هسته‌ای تحت پادمان ایران نه به صورت مخفیانه، بلکه آشکارا، توسط اسرائیل به عنوان یک رژیم یاغی، و آمریکا به عنوان امین معاهده عدم اشاعه، مورد حمله قرار گرفته‌اند. تأسیساتی که تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بودند، در نقض همه اصول حقوق بین‌الملل و بنیان‌های رژیم عدم اشاعه بمباران شدند. با این حال، به جای محکومیت، ما شاهد سکوت و بدتر از آن، توجیه از سوی همان دولت‌هایی هستیم که اکنون درباره تعهدات به ایران درس می‌دهند. چه شاهدی روشن‌تر از این بر معیار‌های دوگانه و رفتار‌های ریاکارانه می‌تواند وجود داشته باشد؟
با وجود این، ایران دیپلماسی را رها نکرد. در ۹ سپتامبر در قاهره، ما با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تفاهمی برای از سرگیری همکاری دست یافتیم، که گامی مهم و آینده‌نگرانه بود. اما آمریکا و تروئیکا به جای بهره‌برداری از این فرصت، آن را مردود دانستند و شکاف میان گفتار و مقاصد واقعی خود را آشکار ساختند. آنان از گفت‌و‌گو سخن می‌گویند در حالی که آن را خفه می‌کنند؛ از حمایت از دیپلماسی دم می‌زنند در حالی که آن را زیر تهدید‌ها دفن می‌سازند.
این اقدام نسنجیده، گفت‌و‌گو را تضعیف می‌کند، به تجاوز پاداش می‌دهد و رویه‌ای خطرناک بنا می‌گذارد.
تروئیکا و آمریکا در هماهنگی با رژیم اسرائیل، ادعا‌های کاذبی را منتشر می‌کنند مبنی بر اینکه برنامه هسته‌ای ایران تهدیدی برای صلح و امنیت است. چنین ادعایی جعل حقیقت است. ایران نه برجام، نه معاهده عدم اشاعه، و نه تعهدات پادمانی خود را نقض نکرده است. برنامه هسته‌ای ما کلاً صلح‌آمیز باقی مانده است.
آقای رئیس.
حتی بی‌طرفی این شورا نیز خدشه‌دار شده است. تحت فشار برخی اعضای دائم، ریاست شورا الزام به در نظر گرفتن دیدگاه‌های تمامی اعضای برجام از جمله ایران، روسیه و چین، پیش از ارائه پیش‌نویس قطعنامه امروز را نادیده گرفت. این الزام به صراحت در بند ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ و حتی در پیش‌نویس رئیس ذکر شده است. با این حال، در عمل، رئیس شورا این زبان را نادیده گرفت، بی‌طرفی شورا را نقض نمود و عملاً با ارائه پیش‌نویس و درخواست رأی‌گیری، بدون تضمین انعکاس صحیح مواضع چین، ایران و روسیه به عنوان اعضای واقعی برجام، اقدام تروئیکا را تأیید کرد.
این اجماع‌سازی نبود؛ اجبار بود. نتیجه، تصمیمی است تحمیل‌شده بر شورا، نه تصمیمی متعلق به شورا.
در پایان، آقای رئیس، مایلم موضع قاطع ایران را بیان نمایم:
۱. اقدام امروز شتابزده، غیرضروری و غیرقانونی است. ایران هیچ الزامی برای اجرای آن قائل نیست.
۲. مسئولیت پیامد‌های وخیم آن به طور کامل بر عهده آمریکا و تروئیکا است که اتهامات ساختگی علیه ایران تراشیدند و در عین حال حملات مجرمانه رژیم اسرائیل به تأسیسات تحت پادمان را ممکن ساختند.
۳. این اقدام، بدون اجماع، شورا را تضعیف می‌کند، دیپلماسی را خدشه‌دار می‌سازد و رژیم عدم اشاعه را به خطر می‌اندازد.
۴. برنامه هسته‌ای ایران نه با بمب نابود خواهد شد، نه با تحریم متوقف خواهد گشت، و نه از مسیر صلح‌آمیز خود منحرف خواهد شد. درِ دیپلماسی بسته نیست؛ اما این ایران خواهد بود، نه دشمنانش، که تصمیم خواهد گرفت با چه کسی و بر چه مبنایی وارد تعامل شود.
آقای رئیس.
امروز شورا فرصت گفت‌و‌گو و اجماع را بر باد داد. روسیه و چین با حسن نیت ابتکاری متوازن برای تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ و حفظ دیپلماسی ارائه کردند.
آمریکا و تروئیکا به جای پذیرش این مسیر عقلانی، تشدید، فشار و تفرقه را برگزیدند. این تناقض میان گفتار و اقدامات آنان بار دیگر ثابت می‌کند که قصد واقعی‌شان نه دیپلماسی، بلکه تشدید است. آنان اکنون باید مسئولیت کامل بحرانی را که خود ساخته‌اند بر عهده گیرند.
هیچ تردیدی نباید وجود داشته باشد: ایران در دفاع از حاکمیت خود، حقوق خود و ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای خود استوار خواهد ماند. ما در برابر اجبار تسلیم نخواهیم شد. ما از تهدیدات غیرقانونی مرعوب نخواهیم شد؛ و اجازه نخواهیم داد این شورا به ابزاری برای بی‌عدالتی بدل شود.
سپاسگزارم، آقای رئیس.
