مخاطب۲۴، سخنگوی سازمان ملل متحد در نشست خبری اخیر خود اعلام کرد که شورای امنیت سازمان ملل در حال بررسی و تصمیمگیری درباره موضوع حساس «مکانیسم ماشه» است؛ سازوکاری که در صورت فعالسازی میتواند تمامی تحریمهای لغوشده علیه ایران ذیل برجام را دوباره بازگرداند.
مکانیسم ماشه، یا همان «اسنپ بک»، یکی از مهمترین بندهای توافق هستهای برجام است که به کشورهای عضو امکان میدهد در صورت نقض توافق از سوی ایران، روند بازگشت تحریمها را در شورای امنیت به جریان بیندازند. این موضوع طی سالهای اخیر همواره به یکی از مجادلات جدی میان ایران و غرب تبدیل شده است.
تصمیمگیری شورای امنیت درباره این سازوکار میتواند پیامدهای گسترده سیاسی، امنیتی و اقتصادی برای ایران و همچنین معادلات منطقهای به همراه داشته باشد. بازگشت احتمالی تحریمها نه تنها بر اقتصاد ایران فشار بیشتری وارد خواهد کرد، بلکه میتواند روابط تهران با سایر قدرتهای جهانی، از جمله روسیه و چین، را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
از سوی دیگر، استفاده از مکانیسم ماشه بیش از آنکه اقدامی حقوقی باشد، ابزاری سیاسی در اختیار ایالات متحده و برخی متحدانش برای فشار بر ایران محسوب میشود. در مقابل، ایران بارها تاکید کرده است که استفاده از این مکانیزم فاقد وجاهت حقوقی و با روح برجام در تضاد است.
به نظر میرسد نشستهای آتی شورای امنیت در این زمینه میتواند نقطه عطفی در آینده برجام و سیاستهای بینالمللی مرتبط با برنامه هستهای ایران باشد؛ موضوعی که نه تنها برای ایران، بلکه برای امنیت و ثبات خاورمیانه نیز اهمیت حیاتی دارد.