عرضه خودرو در بورس؛ گامی به سوی حذف دلالی و رانت
مخاطب ۲۴، نیما میرزایی، کارشناس بازار سرمایه، عرضه خودرو در بورس کالا را راهکاری مؤثر برای تعادل‌بخشی به بازار خودرو و حمایت از تولیدکنندگان دانست و گفت: شرایط اقتصادی ایران با بسیاری از کشور‌ها متفاوت است، اما تجربه عرضه خودرو در بورس طی سال‌های گذشته نشان داد که این روش می‌تواند هم به نفع مصرف‌کننده و هم خودروساز باشد.
او افزود: در دوره کوتاهی که خودرو از طریق بورس عرضه شد، مصرف‌کننده توانست با اطمینان بیشتری خودرو دریافت کند؛ حتی در صورت تأخیر، خسارت مالی جبران می‌شد. از سوی دیگر، خودروساز به دلیل حذف واسطه‌ها توانست محصولش را نزدیک‌تر به قیمت بازار به فروش برساند و حاشیه زیان کمتری داشته باشد.
به گفته میرزایی، دو شرط برای موفقیت این طرح ضروری است: نخست اینکه عرضه باید گسترده و شامل محصولات متنوع باشد و دوم اینکه این روند به صورت ممتد ادامه پیدا کند تا مردم نسبت به امکان خرید مستقیم و بدون واسطه در آینده مطمئن شوند.
او درباره حذف دلالی در این فرآیند توضیح داد: در بورس کالا خریداران احراز هویت می‌شوند و مصرف‌کنندگان نهایی می‌توانند مستقیم از کارخانه خرید کنند. همین موضوع باعث می‌شود واسطه‌ها عملاً کنار بروند و مابه‌التفاوت قیمت بازار آزاد به جای جیب دلالان، به خودروساز و مصرف‌کننده برسد.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه به دلایل مخالفت با عرضه خودرو در بورس اشاره کرد و گفت: بخش عمده مخالفت‌ها ناشی از از دست رفتن رانت‌ها و امضا‌های طلایی است. برخی افراد و مدیران دولتی در سازوکار‌های فعلی منافع قابل‌توجهی دارند و طبیعی است که نخواهند این منبع سود از بین برود.
میرزایی تأکید کرد: عرضه خودرو در بورس کالا می‌تواند مقدمه‌ای برای کنار گذاشتن قیمت‌گذاری دستوری باشد. ما در حال حاضر برخلاف روند جهانی عمل می‌کنیم و خودرو را به کالای سرمایه‌ای تبدیل کرده‌ایم. با این روش، بازار می‌تواند به سمت تعادل واقعی حرکت کند و سایه سنگین قیمت‌گذاری دستوری نیز برطرف شود.
او در پایان گفت: حتی اگر خودروساز در مقاطعی مجبور به فروش با سود اندک یا زیان شود، امری طبیعی است؛ همان‌گونه که در بحران‌های اقتصادی ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ بسیاری از خودروسازان بزرگ جهان چنین شرایطی را تجربه کردند. مهم این است که روند عرضه و تقاضا واقعی شود و آرامش دوباره به بازار خودرو بازگردد.
