مخاطب ۲۴، در چند دهه گذشته، پیشرفت فناوری حول ابزارهای سختافزاری و نرمافزارهای کلاسیک میچرخید. اما با رشد چشمگیر هوش مصنوعی، نقطه عطفی تازه پدیدار شد که در آن کامپیوترها نهتنها توانایی محاسبه، بلکه امکان «فهم» و «تعامل» پیدا کردند. در این میان، چت جی پی تی یکی از مهمترین نمونهها است؛ مدلی که توانست مرز خشک و رسمی انسان و ماشین را از میان بردارد و نوعی گفت و گو گر دیجیتال خلق کند که مانند یک همکار یا همراه واقعی عمل میکند. این تحول بهویژه برای افرادی که پیشتر تصور میکردند تعامل با رایانه نیازمند دانش فنی پیچیده است تجربه شگفتانگیزی خلق نمود.
آنچه چت جی پی تی را متمایز میکند، طبیعی بودن مکالمه است. برخلاف بسیاری از چتباتهای قدیمی که تنها به کلیدواژهها واکنش نشان میدادند، این مدل مفهوم کلی جملات را میفهمد. به این معنا که اگر بپرسید: «میشود این متن را برای من خلاصه کنی؟» یا «یک نامه اداری به مدیرم بنویس»، دقیقا به همان خواسته پاسخ میدهد. افزون بر این، امکان به خاطر سپردن موضوع گفتوگو را دارد؛ بنابراین اگر در ادامه اشاره کنید به «آن نامهای که گفتم»، میداند منظور همان مکالمه قبلی است. این پیوستگی مکالمه باعث میشود تجربه کاربر با بسیار شبیه گفتوگو با یک فرد واقعی باشد.
یکی از بزرگترین مزایای چت جی پی تی توانایی تولید متن است. تصور کنید نیاز به یک مقاله تحلیلی درخصوص تغییرات اقلیمی دارید یا میخواهید برای وبلاگتان یک یادداشت جذاب بنویسید. در این صورت کافی است موضوع را مطرح و در چند ثانیه متنی منسجم دریافت کنید. جالبتر آن که لحن و سبک نگارش را نیز میتوان مشخص نمود. برای نمونه، چت جی پی تی همان موضوع را در قالب مقاله علمی با ارجاعات رسمی یا در قالب یک متن طنزآمیز برای شبکههای اجتماعی آماده میکند. این انعطاف در سبک نگارش باعث شده بسیاری از نویسندگان از او بهعنوان ابزاری برای الهام گرفتن یا سرعت بخشیدن به روند تولید محتوا استفاده کنند.
یکی از شگفتیهای چت جی پی تی توانایی کار با زبانهای مختلف است. او نهتنها میتواند متنها را ترجمه کند، بلکه قادر است تفاوتهای فرهنگی و معنایی را هم توضیح دهد. برای مثال، اگر جملهای انگلیسی را بخواهید به فارسی ترجمه کند، گزینههای مختلفی ارائه میدهد و میگوید که کدوم معادل، دقیقتر است. افزون بر ترجمه امکان یادگیری زبان با او بسیار راحتتر شده است. شما میتوانید با او مکالمه کنید، از او بخواهید غلطهای دستوریتان را اصلاح کند یا حتی توضیح دهد چرا انتخابتان درست یا نادرست بوده است، این ویژگی چت جی پی تی را از یک مترجم ساده فراتر میبرد و به یک مربی زبان هوشمند بدل میکند.
دنیای برنامه نویسی برای بسیاری افراد پر از ابهام و پیچیدگی است. اما چت جی پی تی توانسته این مسیر را سادهتر کند. او قطعه کدی در پایتون برای رسم نمودار مینویسو، سپس همان را به جاوااسکریپت بازنویسی میکند و اگر خطایی در برنامه باشد، با بررسی کد راه حل ارائه میدهد. حتی الگوریتمهای پیچیده مانند جستوجو یا مرتبسازی سریع را گامبهگام توضیح میدهد. برای دانشجویان رشته کامپیوتر یا کسانی که تازه به این حوزه وارد شدهاند، چنین قابلیتی مانند داشتن یک استاد خصوصی است. برای حرفهایها نیز فرصتیست تا در زمان صرفهجویی کنند و روی ایدههای بزرگتر تمرکز داشته باشند.
در آموزش و یادگیری، چت جیپیتی نقش یک معلم همراه را ایفا میکند. فرض کنید در حل یک مسئله ریاضی دچار مشکل شدهاید. کافی است از او بخواهید مسئله را مرحله به مرحله توضیح دهد و در این صورت پاسخ نهایی را داده و مراحل رسیدن به جواب را نیز روشن میکند. همین امر به دانشآموز کمک میکند منطق پشت مسئله را متوجه شوند. در دروس نظری مانند تاریخ یا فلسفه نیز او مفاهیم پیچیده را با مثالهای سادهتر بازگو میکند. همچنین برای کسانی که قصد آماده شدن برای امتحان دارند، طراحی نمونه سوال از خدمات منحصر به فرد چت جی پی تی است.
هرچند چت جی پی تی در حوزههای علمی و کاری بسیار قدرتمند است اما بُعد خلاقانه جذابی دارد. قصههای کودکانه خلق میکند، شعرهایی در قالبهای کلاسیک یا مدرن میسراید و حتی سناریوی کوتاه برای یک نمایش طراحی مینماید. کاربرانی که به دنبال ایده برای پروژههای هنری یا حتی سرگرمی شخصی هستند، از این جنبه بسیار لذت خواهند برد. برای مثال، بخواهید داستانی تخیلی درباره یک سفر به سیارهای ناشناخته بنویسد یا لطیفههایی مناسب یک مهمانی دوستانه درست کند. چنین خلاقیتی این ابزار را از یک ابزار خشک و رسمی فراتر برده و به یک دوست دیجیتال تبدیل میکند.
چت جی پی تی تنها برای کارهای تخصصی نیست؛ در زندگی روزمره هم یاریرسان بزرگی است. بسیاری از کاربران برای نوشتن ایمیلهای کاری یا حتی پیامهای شخصی از آن کمک میگیرند. میتواند رزومهای حرفهای طراحی کند یا نامهای برای اپلای دانشگاه بنویسد. در برنامهریزی سفر نیز کارآمد است؛ کافی است مقصدتان را بگویید تا فهرستی از جاذبهها، پیشنهادهای غذایی و حتی زمانبندی احتمالی سفر ارائه دهد. مقایسه کالاها و ارائه راهنمای خرید نیز از جمله کاربردهای روزمره اوست. گرچه این ابزار جایگزین قطعی مشاوران حرفهای نیست اما برای شروع و جمعآوری اطلاعات اولیه، سرعت و کارآمدی بالایی دارد.
با همه این تواناییها، نباید فراموش کرد که چت جیپیتی بیعیب هم نیست. گاهی پاسخی که ارائه میدهد تنها به ظاهر دقیق است و در واقعیت نادرست است؛ پدیدهای که به آن «توهم هوش مصنوعی» میگویند. همچنین، اطلاعات نیز بسته به نسخه مورد استفاده ممکن است بهروز نباشد. مهمتر از همه نداشتن تجربه انسانی مشکل بزرگ اوست؛ بنابراین در موضوعات حساسی مانند پزشکی یا حقوق نمیتواند جایگزین متخصص شود. مسئولیت نهایی همیشه برعهده کاربر و اپراتور است که با تفکر انتقادی و بررسی منابع دیگر تصمیم بگیرد.
با وجود محدودیتهای ذکر شده، آینده هوش مصنوعی بسیار روشن به نظر میرسد. تصور کنید زمانی را که چت جی پی تی علاوه بر متن، صدا و تصویر و ویدئو را بتواند به شکل همزمان تحلیل کرده و تجربهای چندرسانهای بسازد. یا زمانی که در دل نرمافزارهای پزشکی و مهندسی ادغام شده و بهعنوان دستیار تخصصی عمل کند. حتی میتوان چشماندازهایی را دید که در آنها ابزارهای هوش مصنوعی در دستگاههای روزمرهای مانند گوشی، ساعت هوشمند یا عینکهای واقعیت افزوده حضور پیدا کرده و در لحظه همراه ما است. چنین آیندهای تخیل محض نبوده و روندی است که مدت زمان طولانیای از آغاز آن میگذرد
چت جیپیتی امروز یکی از مهمترین نمادهای تحول دیجیتال است. ابزاری در یک لحظه نویسنده، مترجم، برنامهنویس، معلم، مشاو و حتی همصحبت است. چت جی پی تی جایگزین انسان نیست اما مرز میان انسان و ماشین را کمرنگتر کرده و نشان داده است که تعامل با فناوری میتواند طبیعیتر از همیشه باشد. اگر روزگاری کار با کامپیوتر نیازمند دانش فنی پیچیده بود، امروز کافیست با زبان خودمان صحبت کنیم تا ماشین هم ما را متوجه شود. چت جی پی تی در حقیقت نه فقط یک ابزار که دریچهای به آیندهای است که در آن انسان و هوش مصنوعی دوشادوش هم حرکت میکنند