در آزمون سمپاد تقلب شده است؟

مخاطب ۲۴- «سؤالات آزمون سمپاد برای دانش‌آموزان پایه ششم به هفتم لو رفته است»؛ این روایت بسیاری از والدینی است که در مقابل ساختمان آموزش و پرورش تجمع کرده بودند.

این آزمون قرار بود ۲۹ خرداد برگزار شود که به دلیل وقوع جنگ، به دهم تیرماه موکول شد، با این حال دفترچه آزمون بدون چاپ مجدد و تغییر سؤالات، در سالن‌های آزمون توزیع شد، حتی تاریخ روی دفترچه هم تغییر نکرده و ۲۹ خرداد ثبت شده بود. خانواده‌های معترض احتمال می‌دهند که در این بازه زمانی سؤالات لو رفته است. طبق صحبت‌های والدین دانش‌آموزان به «شرق»، یک مؤسسه آموزشی روز قبل از آزمون، همایشی برگزار کرده و ۱۶ سؤال آزمون را برای آنها حل کرده که حتی روز آزمون هم بعضی از همین دانش‌آموزان گفته بودند سؤالات همان‌هایی بود که روز قبل در همایش حل شده است.

از طرف دیگر، هنگام تهیه این گزارش، خبرنگار «شرق» به کانال تلگرامی‌ای دست پیدا کرد که با عنوان فروش سؤالات، سؤالات آزمون سمپاد را منتشر کرده بود. با این حال تماس با این مؤسسه نتیجه‌بخش نبود، هر‌چند در بیانیه‌ای این موضوع را اتهامی بی‌اساس دانسته است. همچنین با اینکه مسئولیت بخشی از این موضوع بر عهده آموزش و پرورش است، تماس با سخنگوی این سازمان برای ارائه توضیحات هم بی‌نتیجه ماند. در همین زمان، خانواده‌ها در انتقاد به زیر پا گذاشتن نحوه قرنطینه سؤالات دست به برگزاری چند تجمع در مقابل وزارت کشور و آموزش و پرورش زدند که هنوز جواب مشخصی دریافت نکرده‌اند. با این حال به نظر نمی‌رسد این اعتراض‌ها به نتیجه برسد. هم‌زمان با برگزاری این تجمع، رئیس سازمان ملی پرورش استعداد‌های درخشان به ادعای این خانواده‌های تجمع‌کننده پاسخ می‌دهد.

الهام یاوری می‌گوید: «افرادی که ادعای تقلب داشتند با مسئول مرتبط سلامت آزمون جلساتی گذاشتند و مدارکشان را ارائه دادند. آنها باید تصمیم بگیرند. این مسئله در حال پیگیری توسط وزارت است».

خوشحالی تعدادی از دانش‌آموزان پس از آزمون

بسیاری از والدین از وضعیت دانش‌آموزانی می‌گویند که وقتی از جلسه آزمون بیرون آمدند خوشحال بودند که سؤالات همانی بود که روز قبل در همایش حل شده بود. مادر یکی از دانش‌آموزان که با گوش خود چنین حرف‌هایی را در محل آزمون شنیده به «شرق» می‌گوید: «پسر من در مدرسه شهید باقری جنت‌آباد شمالی آزمون داشت. یکی از دانش‌آموزان وقتی از آزمون بیرون آمد خیلی خوشحال به سمت مادرش رفت و گفت سؤالات و گزینه‌ها همان‌ها بود. حتی اسم شخصی به نام علی را آورد که در این ماجرا نقش داشته. این چیزی بود که من با گوش خودم شنیدم. بعد من پیگیری کردم که آیا آن شخص خودش طراح سؤال بوده یا نه که مشاوران فرزندم گفتند نبوده. بعد از چند روز هم اعلام شد سؤالات در همایش به دانش‌آموزان داده شده و متوجه شدم موضوع واقعیت داشته است. ما نمی‌خواهیم تمام زحمات بچه‌ها پایمان شود و در حال نامه‌نگاری هستیم تا خواسته‌هایمان به جایی برسد».

روز قبل از آزمون سمپاد از این مؤسسه با خانواده‌ها تماس گرفته می‌شود تا به همایشی بروند. مادر جوانی که فرزندش را به این برنامه نبرده از مبهم‌بودن علت برگزاری این همایش می‌گوید که حتی طبق روال، فیلم همایش را که باید منتشر می‌کردند، هنوز جایی پخش نکرده‌اند: «تا الان پسرم دو بار در این مؤسسه آزمون داده که به آن روبیک می‌گویند. یک هفته مانده به آزمون سمپاد، فرزندم در آخرین آزمون روبیک شرکت کرد که رتبه سوم تهران و ششم کشوری را به دست آورد. با این حال دو روز قبل از آزمون سمپاد، ساعت ۱۴:۳۶ با ما تماس گرفتند و گفتند با توجه به اینکه پسر شما جزء رتبه برتر‌های آزمون آخر مؤسسه بوده، ما از رتبه برتر‌ها دعوت کردیم تا در همایشی که فردا در مدرسه واله برگزار می‌شود شرکت کنند. این همایش در سه سانس، هشت تا ۱۰ و ۱۰ تا ۱۲ و دو تا چهار بعد‌از‌ظهر بود.

 همچنین با نام‌بردن از اسامی دو مدرس، گفتند که آنها هم در همایش حضور دارند. در حالی که یکی از آن دو نفر اصلا مدرس نیست و اساسا روز قبل از آزمون معمولا دانش‌آموزان در هیچ برنامه و همایشی نباید شرکت کنند. حتی استادان هم بر این موضوع تأکید می‌کنند؛ بنابراین ما با مشورت معلم پسرم در این همایش شرکت نکردیم. بعد از آزمون سمپاد هم شنیدیم که دقیقا سؤالات هوش کلامی و هوش ریاضی در این همایش کار شده است. در حالی که پسرم همیشه جزء رتبه برتر‌های هر آزمونی می‌شود، وقتی از جلسه آزمون بیرون آمد گفت سؤالات سخت بوده است. ولی شاهد داریم تعدادی از دانش‌آموزان بسیار خوشحال از جلسه بیرون آمدند و گفتند بخشی از سؤالات روز قبل برای ما حل شده بود. از طرفی همیشه برای همایش‌های مختلف از ما هزینه‌هایی بین سه تا چهار میلیون دریافت می‌شود ولی این همایش بدون هزینه بود.

 احتمالا قصد داشتند آمار قبولی‌های مؤسسه را بالا ببرند تا سال بعد مخاطب بیشتری جذب کنند». او هم مانند سایر والدین خواستار انتشار فیلم همایش برگزار‌شده است: «با همه اینها ما منتظر نتیجه آزمون هستیم که هفته اول شهریور اعلام می‌شود». با توجه به تغییر تاریخ آزمون، بسیاری از والدین به تاریخ روی دفترچه اشاره می‌کنند که ۲۹ خرداد ثبت شده است. یکی از مادران از احتمال لورفتن سؤالات در همین بازه گلایه دارد و توضیح می‌دهد ناراحت زحمات فرزندش است که یک سال درس خوانده: «این آزمون قرار بود ۲۹ خرداد برگزار شود که به دلیل جنگ عقب افتاد و دهم تیرماه برگزار شد. بیستم تیرماه در گروه‌های که والدین حضور داشتند اعلام شد که مؤسسه واله روز قبل از آزمون همایشی برای دانش‌آموزان خودشان داشته که ۲۰ نمونه‌سؤال برای آنها حل کرده که ۱۶ سؤال هوش ریاضی آن در آزمون آمده بود».

گفته بودند سؤالات را حفظ کنید

یکی از والدین در مورد همایشی که این مؤسسه برگزار کرده، توضیح می‌دهد: «مؤسسه واله روز قبل از همایش با دانش‌آموزان خود تماس گرفته و از آنها خواسته قبل از آزمون سمپاد به مدرسه پسرانه‌ای در چیتگر بروند. تأکید داشته که همه در این همایش شرکت کنند. تا جایی که من می‌دانم سه گروه ۲۰ نفری شرکت کردند و در این برنامه گوشی همراه دانش‌آموزان را گرفتند و حتی نگذاشتند از کاغذ و خودکار استفاده کنند. به آنها گفته شده که فقط گوش دهند. حتی به بچه‌ها گفتند اگر نمی‌توانید یاد بگیرید، سؤالات را فقط حفظ کنید. در این همایش ۲۰ سؤال حل شده که ۱۶ سؤال در آزمون آمده است. خیلی از دانش‌آموزان وقتی از آزمون سمپاد بیرون آمدند، گفتند ۱۶ سؤال همان سؤالات روز همایش بوده که حل کردند».

ماجرای خوشحالی برخی دانش‌آموزان از تکرار سؤالات روز همایش در آزمون سمپاد، با واکنش خانواده‌ها همراه بود. پدر یکی از دانش‌آموزان تأکید می‌کند فرزندش در آزمون‌های آزمایشی همیشه جزء نفرات برتر بوده است: «خیلی‌ها شاهد بودند که دو دانش‌آموز وقتی از جلسه آزمون بیرون آمدند، گفتند سؤالات تیپ کلامی همان سؤالاتی بود که دیروز در همایش با ما کار کردند. دانش‌آموزان دیگر با تعجب جلو می‌روند تا سؤال کنند که پاسخ‌ها را از کجا می‌دانستند که والدینشان جلوی آنها را می‌گیرند تا دیگر صحبت نکنند.

والدین و دانش‌آموزان دیگر هم شاهد چنین موضوعی بودند که بچه‌ها از آزمون بیرون بیایند و همین حرف را بزنند. گویا روز قبل از آزمون سمپاد، برای همایش، اجازه ندادند والدین وارد سالن شوند و دانش‌آموزان بدون دفتر و مداد به داخل راه داده شدند و برخی سؤالات آزمون همان‌جا برای آنها حل شده است. سؤالات بعد از چهار هفته وقفه بدون هیچ تغییری در آزمون ارائه شده است؛ یعنی حتی تاریخ روی دفترچه را هم تغییر ندادند. در این فاصله زمانی سؤالات لو رفته که شاید مؤسسه والا فقط یکی از مواردی باشد که سؤالات به دستش رسیده است.

یکی از مشکلاتی که وجود دارد، موضوع قرنطینه سؤالات است. طراحان سؤال در زمان جنگ از قرنطینه بیرون آمدند. از طرفی آن مؤسسه چند روز قبل از آزمون همایش برگزار کرده بود و چرا روز قبل از آزمون دوباره تماس گرفته تا دانش‌آموزان در همایش شرکت کنند؟ چون معمولا روز قبل از آزمون نباید برنامه‌ای برای بچه‌ها برگزار کرد».

هیچ مدرکی به دست ما نرسیده

در این شرایط، الهام یاوری، رئیس سازمان ملی پرورش استعداد‌های درخشان، از خانواده‌ها خواست نگران نباشند: «سمپاد کشور در حال پیگیری مجدانه موضوع است. ما از تمام اولیا درخواست کرده‌ایم همه مستندات خود سوای از نقل قول‌ها و گویه‌هایی را که شنیده‌اند به مرکز استعداد‌های درخشان ارائه دهند. البته نتیجه خروجی آزمون بچه‌ها نیز این مسئله قابل بررسی خواهد بود، یعنی وقتی نتایج آزمون بچه‌ها استخراج شود، می‌توان بررسی کرد دانش آموزانی که در این بخش بیشتر از میانگین سال‌های دیگر یا رقبای دانش آموز دیگر در این مرحله عملکرد داشته‌اند، در موردشان حساسیت به خرج دهیم و عمل کنیم». او ادامه می‌دهد: «فعلا تا اینجای کار هیچ دلیلی برای پذیرش تقلب به دست‌مان نرسیده است. البته در صورت اثبات تخلف، اینکه چه تصمیماتی باید گرفته شود و با متخلفان چه برخوردی باید شود، در حوزه مسئولیت سمپاد نیست». یاوری بیان می‌کند: «قول می‌د هیم با جزئیات، تمام نتایج تحلیل شود. البته این موضوع قصه امسال نیست و هر سال این مسئله عنوان می‌شود».

او در پاسخ به این سؤال که روی دفترچه آزمون تاریخ ۲۹ خردادماه (زمان اول برگزاری آزمون قبل از بروز شرایط جنگی) عنوان شده هم توضیح می‌دهد: «این موارد فنی است. ما اصلا نباید وارد موضوعاتی از این قبیل شویم. فرایند آزمون امسال هم مثل سال‌های گذشته بوده است. فرایند آزمون برای نوع آزمون‌های مختلف، متفاوت است؛ یعنی قرار نیست فرایند برگزاری آزمون‌ها دقیقا مشابه هم باشد. اگر خانواده‌ها این قدر به مجموعه‌ای که با تمام موارد حفاظتی سؤالات را طراحی می‌کند بی‌اعتمادند، پس چرا علاقه‌مند به شرکت در این آزمون هستند؟». او می‌گوید: «سؤالات قبل از شرایط جنگی تصحیح، بسته بندی و قرنطینه شده و همه ملاحظات امنیتی هم رعایت شده است. به نظر من روش اثبات تقلب این‌گونه صحبت‌ها نیست، روش اثبات تقلب این است که فردی اقرار کند یا فرضا پولی جابه جا شده باشد یا ایمیلی، متنی یا مستنداتی منتشر شود. اینکه حالا چرا آن تاریخ درج شده، فرض بفرمایید ما تاریخ را عوض می‌کردیم، آیا مسئله تغییر می‌کرد؟ خیر».