جنگی دیگر در راه است؟ آماده باشیم؟

مخاطب۲۴- در میانه آتش بس ایران و اسرائیل، زمزمه‌هایی از بازگشت تهران و واشنگتن به میز مذاکره، مطرح می‌شود. رئیس‌جمهور آمریکا اخیراً مدعی شده بود که در هفته جاری ممکن است با مقامات ایران مذاکره کرده و توافقی امضا کند. استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه نیز پس از اظهارات ترامپ گفت: حسی قوی دارد که ایران آماده توافق است و امیدوار است با این کشور به یک توافق جامع صلح دست یابد. اما بنا به گفته مجید تخت روانچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه هیچ قراری بین ایران و آمریکا گذاشته نشده و حرف‌های مقامات آمریکایی در رابطه با مذاکره و توافق صحیح نیست. گفت‌و‌گو با حسن هانی زاده، استاد دانشگاه و کارشناس سیاست خارجی:

حسن هانی زاده در رابطه با سخنان اخیر ترامپ و مطرح شدن احتمال از سر گیری مذاکرات ایران و آمریکا گفت: ترامپ شخصیتی متعادل و با ثبات ندارد. در این دوره کار با دولت مردی که رفتار‌های متناقض و شخصیتی چندگانه دارد سخت است. تمسخر شخصیت‌های بلند پایه ایران، پشت تریبون از زبان رئیس دولت آمریکا در تاریخ این کشور بی سابقه است. کدام سیاستمدار با تجربه‌ای با چنین لحن و ادبیات سخیفی حرف می‌زند؟ چطور می‌توان به اظهارات چنین فردی اعتماد کرد؟

وی افزود: مذاکره با آمریکا زمانی به نفع است که بتوانیم با پیش شرط‌های خودمان وارد گفت‌و‌گو شویم. اگر ایران در موضع اقتدار نباشد مذاکره چه نفعی برایمان دارد؟ آنچه در پایان مذاکرات دیدیم، برگزاری جلساتی برای تحمیل خواسته‌های آمریکا به ایران بود، درحالیکه مذاکره یک روند دو طرفه است.

این تحلیلگر سیاست خارجی با یادآوری شکننده بودن آتش بس گفت: با توجه به اهدافی که اسرائیل پیش از حملات متصور شده بود، می‌توان گفت که در این جنگ ناکام بود. فلج کردن دولت، زمین گیر شدن نیرو‌های نظامی و سقوط نظام؛ طرح مشترک آمریکا و اسرائیل بود که شکست خورد.

وی اظهار داشت: آتش بس پس از ۱۲ روز جنگ به درخواست آمریکا اجرا شد. اگر اسرائیل در این جنگ دست برتر داشت، چرا درخواست آتش بس از طرف آنها مطرح شد؟! این مرحله شکست معادلات غرب برای جمهوری اسلامی و پیروزی برای ایران به حساب می‌آید.

هانی زاده در ادامه خاطر نشان کرد: البته ایران در ۱۲ روز هزینه سنگینی پرداخت کرد. حمله غافلگیر کننده بود. فرماندهان درجه یک ایران شهید شدند. دانشمندان هسته‌ای ترور شدند و جان نازنین صد‌ها هموطن ایرانی از دست رفت. اما هدف اسرائیل ایجاد وضعیتی به مراتب بدتر و خطرناکتر بود که در محقق کردن این طرح ناکام ماند.

این استاد علوم سیاسی با تاکید بر بالا بودن احتمال وقوع جنگ گفت: اگر چه آتش بس از روی ناچاری به اسرائیل تحمیل شد، اما ایران هرگز نباید دشمن زخم خورده را دست کم بگیرد. روی آمریکا نیز نمی‌توان حساب کرد، چون رئیس‌جمهور ایالات متحده به هیچ وعده، سخن و حتی تعهد کشورش پایبند نیست.

وی افزود: گزارش‌های پشت پرده حاکی از آن است که آمریکا و اسرائیل در صدد ترمیم نقاط ضعف خود برآمده‌اند. هر آن این احتمال وجود دارد که اسرائیل دوباره حملات خود علیه ایران را از سر بگیرد. این کارشناس مسائل منطقه ضمن تشریح ماهیت موقت آتش بس گفت: آتش بس موقتی است. تجربه نشان می‌دهد اسرائیل در هر جنگی شکست بخورد، در صدد تلافی جویی بر می‌آید و مدتی بعد با ترمیم قوای خود باز به میدان می‌آید. زخم خوردگان جنگ ۱۲ در صدد انتقام گیری هستند و فضا سازی لازم برای برخورد‌های بعد را آغاز کرده‌اند.

وی در ادامه سخنان خود خاطرنشان کرد: جنگ ممکن است با شدت بیشتری از سر گرفته شود. یا ممکن است شیوه جنگ تغییر کند؛ اسرائیل به سمت ترور شخصیت‌ها، تخریب اماکن عمومی یا خرابکاری‌های دیگر برود. در هر صورت باید بدانیم و آگاه باشیم که جنگ تمام نشده است.

این تحلیلگر سیاسی در رابطه با شدت و ضعف درگیری‌ها گفت: به نظر من با شروع جنگ، شاهد درگیری‌هایی به مراتب شدیدتر از جنگ ۱۲ روزه خواهیم بود. ایران باید برای آن شرایط سناریو داشته باشد و زمینه همگرایی بیشتر را فراهم بیاورد. نیرو‌های مسلح باید انگشت به ماشه باشند، در شرایطی که می‌دانیم وقوع جنگ محتمل است، غافلگیری برازنده ما نیست. هر حمله‌ای باید در لحظه دفع و پاسخ داده شود.

حسن هانی زاده در پایان سخنان خود متذکر شد: در چنین شرایطی مذاکره با آمریکا باز هم حکم سرگرمی دارد و می‌تواند منجر به ایجاد فضای امیدواری در داخل است، اما در نهایت بی نتیجه است و حتی می‌تواند با عدم اخذ نتیجه بهانه شروع جنگ باشد. ایران به تمام تعهدات خود پایبند بود و توافق برجام را تا لحظه آخر حفظ کرد پس اظهارات آمریکا در مورد برنامه هسته‌ای ایران بهانه گیری بوده و هست.