چرا کودکان به راحتی می‌میرند؟
مخاطب۲۴- در طول ۴ سال گذشته، از هر ۱۰ کودک فوت‌شده در ایران، ۴ نفر قربانی تصادف رانندگی بوده‌اند. آماری تکان‌دهنده که رئیس انجمن پزشکان کودکان ایران، آن را اعلام کرده و گفته است: سالانه حدود ۲۰ هزار نفر بر اثر تصادفات رانندگی جان خود را از دست می‌دهند که تعداد قابل توجهی از آنها کودکان هستند.
آمار‌ها نشان می‌دهد علت ۳۸.۵ درصد مرگ‌های کودکان ۱ تا ۵۹ ماهه، سوانح ترافیکی از جمله تصادفات رانندگی است. نه تنها کودکان، بلکه تصادف نخستین عامل مرگ در میان جوانان ۱۸ تا ۲۹ سال نیز به شمار می‌رود. بسیاری از این جوانان نمی‌میرند، اما با آسیب‌های نخاعی و ناتوانی دائمی مواجه می‌شوند.
به گفته کارشناسان و خود مسئولان، جاده‌ها و خودرو‌ها نقش مهمی در وقوع تصادفات دارند، اما عوامل انسانی هم یکی از دلایل بروز این سوانح است. عواملی که در راستای هم باید اصلاح و رفع شوند تا آمار تصادفات - به خصوص تصادف کودکان و مرگ و میر آنها - کاهش پیدا کند.
مرگ شایع کودکان زیر ۶ سال در تصادفات رانندگی
طبق گزارش‌های رسمی، در سال ۱۴۰۲ از مجموع ۲۰ هزار و ۴۵ نفر کشته‌شده در تصادفات، ۵۱۱ نفر کودک ۱ تا ۵۹ ماهه بوده‌اند که این میزان بیش از ۲.۵ درصد از کل مرگ‌های ناشی از تصادفات جاده‌ای را تشکیل می‌دهد.
در گذشته، در بازه سنی ۱ تا ۵ سال، بیماری‌های عفونی، واگیر و انگلی جان تعداد زیادی از کودکان را می‌گرفت که با توسعه خدمات و زیرساخت‌های سلامت، آمار این بیماری‌ها تا حد زیادی محدود شده است. اما حالا سوانح و حوادث هر سال تعداد قابل توجهی از کودکان کشور را قربانی می‌کند. این هشداری است که دکتر صابر جباری، رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت داده و گفته است: مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال از ۱۳۵ مورد در هر ۱۰۰۰ کودک در پیش از انقلاب، به ۱۵ مورد در حال حاضر رسیده که کاهش چشمگیری است، اما هنوز سوانح و تصادفات به عنوان یکی از عوامل اصلی مرگ کودکان در کشور باقی مانده است.
دکتر علی ربانی، فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم کودکان و رئیس انجمن پزشکان کودکان ایران مثالی تکان‌دهنده می‌زند و می‌گوید: آمار تلفات غزه بعد از ۲.۵ سال جنگ ۵۵ هزار نفر است. اما ما بدون جنگ، هر سال ۲۰ هزار نفر را در جاده‌ها از دست می‌دهیم.
او تأکید می‌کند: وقتی کسی خوب رانندگی نمی‌کند، دارد به حقوق خانواده خودش و دیگران تجاوز می‌کند. اگر کودکی هم در تصادف جان ندهد، ممکن است پدر یا مادرش را از دست بدهد و یتیم شود. در هر صورت کودک، قربانی است و متاسفانه این یک موضوع دو سر باخت است.
فرهنگ رانندگی در ایران خیلی ضعیف است
کارشناسان معتقدند علت آمار بالای تصادفات در ایران، ترکیبی از جاده‌های ناایمن، خودرو‌های غیراستاندارد و خطا‌های انسانی است. اما نکته مهم‌تر، کم‌توجهی مسئولان و بی‌تفاوتی جامعه است. دکتر ربانی می‌گوید: مجلس گویا توجهی به موضوع ندارد و پلیس هم از امکانات لازم برای برخورد موثر برخوردار نیست. ما حتی آمار دقیقی نداریم که بدانیم کودکان فوت‌شده بیشتر عابرند یا سرنشین؛ پلیس هم آماری ارائه نمی‌دهد.
رئیس انجمن پزشکان کودکان ایران در ادامه با اشاره به این که علاوه بر مسئولان که موظفند آمار تصادفات را کاهش دهند، خود مردم هم باید مطالبه‌گر باشند، می‌گوید: ما به عنوان یک انجمن مطالبه‌گر، از طریق آموزش و فرهنگ‌سازی و در تعامل با نهاد‌های مختلف تلاش داریم رانندگی ایمن را در جامعه ترویج دهیم تا مرگ کودکان بر اثر حوادث رانندگی کاهش یابد. در این مسیر همه باید کمک کنند. قرار است شهرداری و هلال احمر و سایر انجمن‌ها هم کمک کنند. رسانه‌ها هم باید به مردم آگاهی دهند. این کار‌ها به اضافه پویش "نه به تصادف" که دولت شروع کرده، می‌توانند آمار تصادفات را پایین بیاورند.
ربانی می‌گوید: متاسفانه فرهنگ رانندگی در کشور ما بسیار ضعیف است. شما موتوری‌ها را می‌بینید که راحت، اتوبان را یکطرفه می‌روند و کلاه ایمنی هم ندارند و پلیسی هم در کار نیست که با آنها برخورد کند! این شرایط در تهران به مراتب وخیم‌تر است؛ جایی که بی‌قانونی به روال عادی تبدیل شده و مردم فکر می‌کنند رانندگی همین است.
خودرو‌های سان‌روف و مرگ کودکان
تحقیقات نشان داده که در تصادف با سرعت ۵۰ کیلومتر، نیروی واردشده به بدن کودک می‌تواند به ۱۱۰۰ کیلوگرم برسد. این یعنی حتی قوی‌ترین والدین نمی‌توانند کودک را در آغوش نگه دارند. استفاده از صندلی ایمنی کودک خطر مرگ را تا ۷۰ درصد و شدت جراحات را تا ۸۰ درصد کاهش می‌دهد.
اما متأسفانه هنوز بسیاری از والدین به جای صندلی مخصوص، ترجیح می‌دهند کودک را در آغوش بگیرند یا اجازه دهند روی صندلی جلو بنشیند. برخی حتی اجازه می‌دهند کودک از سان‌روف خودرو سر خود را بیرون ببرند و این را نوعی کلاس می‌دانند؛ یکی از دلایل مرگبار در حوادث رانندگی. خیلی از والدین به کودک اجازه نمی‌دهند روی صندلی جلوی خودرو بنشیند، اما در صندلی عقب هم امنیت کافی برای او فراهم نمی‌کنند. خیلی از کودکان هنگام رانندگی والدین، مدام از جای خود بلند می‌شوند، بازی می‌کنند، خود را به صندلی پدر یا مادر می‌چسبانند، حتی زیر صندلی می‌روند و متاسفانه والدین اهمیت نمی‌دهند که همین موارد می‌تواند فاجعه‌ای غیر قابل جبران را رقم بزند.
کارشناسان درباره شدت تصادف‌ها نکته جالب و در خور توجهی می‌گویند که نیاز است والدین و خانواده‌ها به آن توجه بیشتری داشته باشند و آن را سرسری نگیرند؛ این که اگر وسایل نقلیه با سرعت ۸۰ کیلومتر و بیشتر به عابر پیاده برخورد کند، فوت عابر تقریباً قطعی است. همچنین چنانچه سرعت وسیله نقلیه بیش از ۶۰ کیلومتر باشد، احتمال مرگ سرنشینان جلو بیش از ۸۰ درصد خواهد بود.
درست است که در کنترل و کاهش حوادث و سوانح عوامل مختلفی ازجمله پلیس، وضعیت جاده‌ها، وضعیت خودرو‌ها و عامل انسانی دخیل هستند، اما کارشناسان تأکید دارند که والدین باید ایمنی را از خانه شروع کنند. استفاده از صندلی مخصوص کودک، بستن کمربند ایمنی کودک، جلوگیری از نشستن کودک در صندلی جلو تا قبل از ۱۲ سالگی، جلوگیری از بازی کردن کودک در خودرو، جلوگیری از ایستادن کودک در خودرو، ننشاندن کودک روی پای راننده هنگام رانندگی و کار‌هایی از این دست، از جمله اقداماتی هستند که می‌تواند کودکان را از مرگ حتمی و معلولیت ناشی از تصادف نجات دهد.
