محدودیت غربالگری جنین باعث افزایش اختلالات ژنتیکی شده است؟
مخاطب ۲۴- صبح امروز جعفر قائم پناه، معاون اجرایی رئیس جمهور در همایش گرامیداشت روز ملی جمعیت طی اظهاراتی از برخی راهکار‌های اتخاذ شده برای بهبود وضعیت جمعیت کشور انتقاد و بیان کرد: «برخی در سال‌های اخیر با هدف افزایش فرزندآوری به دنبال محدودیت یا ممنوعیت غربالگری جنین بودند رویکردی که کاملاً مغایر با اصول علمی پزشکی و حقوق بنیادین خانواده‌هاست. چنین سیاست‌هایی نه تنها به افزایش جمعیت کمک نمی‌کند بلکه با تحمیل هزینه به خانواده‌ها اثر معکوس دارد. غربالگری‌های استاندارد، مشاوره‌های ژنتیک و حمایت اجتماعی و اقتصادی از خانواده‌ها هم سلامت خانواده‌ها را تضمین می‌کند و هم مشوق فرزندآوری است.»
از زمان تصویب قانون جوانی جمعیت این دست اظهارات از سوی بسیاری از افراد و کارشناسان مطرح شده است، تلقی بسیاری از افراد از مفاد این قانون، این بود که آزمایشات غربالگری جنین به طور کامل ممنوع و محدود شده است و ممکن است این اقدام باعث افزایش تولد فرزندان دچار ناهنجاری‌های ژنتیکی شود. این در حالی است که ماده ۵۳ قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده، صرفاً بر این موضوع تأکید داشته که «عدم ارجاع مادر باردار به غربالگری ناهنجاری‌های جنین توسط پزشکان یا کارکنان بهداشتی و درمانی تخلف نیست و نباید منجر به محاکمه و یا پیگرد آنها گردد، مگر آن که پزشک، علم یا ظن قوی به لزوم ارجاع برای درمان مادر و جنین یا حفظ جان مادر داشته باشد.»
در این قانون همچنین آمده است که «هرگونه توصیه به مادران باردار توسط کادر بهداشت و درمان یا تشویق یا ارجاع از سوی درمانگران به تشخیص ناهنجاری جنین مجاز نبوده و صرفاً در قالب تبصره (۳) این ماده مجاز است.»
براساس تبصره ۳ این ماده نیز آزمایش غربالگری و تشخیص ناهنجاری جنین باید صرفاً به درخواست یکی از والدین و با تشخیص پزشک متخصص، مبنی بر احتمال قابل توجه نسبت به وجود عارضه جدی در جنین، یا خطر جانی برای مادر یا جنین و یا احتمال ضرر جدی برای سلامت مادر یا جنین در ادامه بارداری مبتنی بر منابع معتبر علمی تجویز شود.
قانون جوانی جمعیت باعث ساماندهی غربالگری جنین شد
در همین راستا فاطمه محمدبیگی، رئیس فراکسیون جمعیت مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم اظهار کرد: از سال ۹۹ که اقدام به تدوین قانون جوانی جمعیت کردیم، براساس آمار‌های اپیدمیولوژی و تمامی مستندات علمی و بررسی‌های صورت گرفته، غربالگری جنین تحت پوشش بیمه قرار گرفت. غربالگری جنین قانونی شده و مورد حمایت بیمه قرار گرفته، اما ساماندهی شده که صرفاً توسط متخصصین برای مادران باردار تجویز شود. این موضوع به واقعی‌تر شدن فضای غربالگری و ارتقا و حفظ سلامتی جنین منجر شد.
انتقاد از مواضع سیاسی و کهنه خارج از قاعده علمی
وی افزود: ما در طول سه سال گذشته شاهد افزایش ۱۱ درصدی مراقبت‌های دوران بارداری و رشد ۱۶ درصدی مراقبت‌های مادر و کودک بودیم. این موضوع نشان می‌دهد که قانون جوانی جمعیت به دنبال سلامت مادر و کودک است و جای تعجب دارد که حدود ۴ سال پس از اجرای قانون برخی مواضع سیاسی و کهنه خارج از قاعده علمی را وسط می‌کشند و سعی در تخریب چهره قانون جوانی جمعیت دارند.
