برنز: موهایم در مذاکره با ایران سفید شد
مخاطب ۲۴- «ویلیام برنز» رئیس پیشین سازمان سیا و «چاک هگل» وزیر دفاع پیشین آمریکا با حضور در یک جلسه پرسش و پاسخ به میزبانی «پروژه امنیت و تهدیدها» در دانشگاه شیکاگو که تصاویر ویدیویی آن در کانال یوتوب این دانشگاه قرار گرفته، به سوالاتی درباره پرونده هسته‌ای ایران و رویکرد دولت آمریکا نسبت به این موضوع پاسخ دادند.
برنز که در سال ۲۰۱۳ در دولت «باراک اوباما» نقش فعالی در مذاکراتی داشت که حدود ۲ سال بعد منجر به توافقی با ایران در زمینه برنامه هسته‌ای آن شد در پاسخ به این سوال که مزایا و خطرات توافق سال ۲۰۱۵ چه بود و چرا آمریکا در آن زمان قادر به رسیدن به توافقی با ایران بود، اما در دولت «جو بایدن» رئیس‌جمهور پیشین آمریکا موفق به این کار نشد، گفت: نه توافق موقتی که در سال ۲۰۱۳ داشتیم و نه توافق جامعی که در سال ۲۰۱۵ حاصل شد، کامل نبودند. با توجه به تجربه‌ای که از خاورمیانه در طی ۴۰ سال گذشته کسب کرده‌ام، کامل و بی‌نقص بودن وضعیت نادری است.
او بیان کرد: کاری که این توافق انجام داد، در واقع محدود کردن قابل توجه توانمندی ایران برای فراتر رفتن از یک برنامه محدود غیرنظامی به برنامه‌ای تسلیحاتی بود. این توافق باعث اعمال مقررات واقعا سختگیرانه نظارتی و راستی‌آزمایی شد که به ما و جامعه بین‌المللی کمک می‌کرد بدانیم که آیا ایران به دنبال تقلب یا نظامی‌سازی برنامه هسته‌ای خود هستند.
رئیس پیشین سازمان سیا با مطرح کردن ادعای «تروریسم» علیه ایران، مدعی شد که تهدیدها ناشی از ایران پابرجا بوده و ایران کشور خطرناکی برای آمریکاست.
برنز با گفتن اینکه این تهدیدها در زمان خروج دولت اول ترامپ از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸ نیز وجود داشت، این اقدام را «اشتباه» دانست.
دولت ترامپ در سال ۲۰۱۸ با ادعای ناقص بودن توافق هسته‌ای از آن خارج شد و سیاست «کارزار فشار حداکثری» علیه ایران را دنبال کرد. واشنگتن با این رویکرد ضمن بازگردانی تحریم‌هایی که ذیل توافق هسته‌ای لغو شده بود، تحریم‌های تازه‌ای نیز علیه ایران اعمال کرد.
دولت اول ترامپ گفته بود به دنبال توافق «قوی‌تری» با ایران است، اما موفق نشد روند دیپلماتیکی را با مقام‌های ایرانی در این راستا آغاز کند.
«دولت جو بایدن» از مارس ۲۰۲۱ تلاش کرد در چارچوب مذاکرات وین توافق هسته‌ای را احیا کند، اما در نهایت، این مذاکرات نیز با وجود پیشرفت‌هایی که حاصل شده بود، به گفته مقام‌های ایرانی به دلیل مطرح شدن مسائل غیرمرتبط با این توافق درباره ایران، به بن‌بست رسید.
اکنون، دولت ترامپ و تهران مذاکرات غیرمستقیمی را با میانجیگری عمان برای رسیدگی به پرونده هسته‌ای ایران آغاز کرده‌اند که به گفته طرفین پیشرفت خوبی داشته و برگزاری دور سوم آن برای شنبه ۶ اردیبهشت در مسقط برنامه‌ریزی شده است.
مذاکرات عمان خوب است، اما «بسیار سخت» خواهد بود
برنز با گفتن اینکه تلاش دولت فعلی ترامپ برای مذاکره با ایران در زمینه پرونده هسته‌ای آن، «خوب» است، گفت: این مذاکرات بسیار سخت خواهد بود و بیشتر مو‌های سفید من هم مربوط به دوران همان مذاکرات با ایرانی‌هاست؛ کار آسانی نیست، مسائل اساسی وجود دارد که در طی مذاکرات باید به آن رسیدگی شود.
با توجه به این که مقام‌های ایرانی تاکید کرده‌اند با وجود این که تولید و به‌کارگیری تسلیحاتی اتمی جایی در دکترین دفاعی ایران جایی ندارد، برخورداری از برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای حق مسلم ایران است، برنز درباره گزارش‌های رسانه‌ای مبنی بر تلاش دولت ترامپ برای برچیدن برنامه هسته‌ای ایران از طریق این مذاکرات، برنز بیان کرد: من فکر نمی‌کنم حکومت ایران با غنی‌سازی صفر مطلق در داخل کشور موافقت کند. در توافق جامع هسته‌ای (۲۰۱۵) این میزان به پنج درصد محدود شد که برای برنامه صلح‌آمیز و نه برنامه نظامی مورد نیاز است. اما این یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها خواهد بود. دنبال کردن «مدل لیبی» عملا باعث می‌شود مطمئن باشید که قادر به دست‌یابی به یک توافق از طریق مذاکره نخواهید بود.
او با ادعای این که ایران در نتیجه تحولات اخیر منطقه از جمله سقوط دولت «بشار اسد» در سوریه و درگیری‌ها میان حزب‌الله لبنان و حماس با رژیم صهیونیستی ضعیف‌تر شده است، گفت که در این مذاکرات «فرصتی» وجود دارد، اما مستلزم «دیپلماسی سرسخت، صبوری و پایداری» است.
دو دلیل این که چرا توافق هسته‌ای یک «دستاورد قابل توجه» بود
در ادامه این جلسه، هگل، وزیر دفاع پیشین آمریکا نیز در پاسخ به سوال یادشده با اشاره به این که توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ «یک دستاورد قابل توجه» بود، بیان کرد: یکی از دلایل آن این بود که برای اولین بار، بازرسان آمریکایی اجازه پیدا کردند وارد تاسیسات اتمی ایران شوند. دلیل دیگر نیز این بود که بسیاری چیز‌ها را درباره ایران، به‌ویژه اقتصاد آن آشکار کرد. چندین سال بود که اروپایی‌ها برای اهداف تجاری و دیگر حوزه‌ها به آن‌جا سفر می‌کردند؛ اما از دست ما چه کاری ساخته بود؟ اهمیت این موضوع برای نسل‌های بعدی بود. اما آنها اکنون هیچ گزینه‌ای ندارند. قرار نبود یک ساله اتفاقی بیفتد، اما طی چند سال چیز‌هایی تغییر می‌کرد. امور دیگری از این دست نیز تسهیل شدند.
وزیر دفاع پیشین آمریکا با اشاره به این که در این توافق به دو موضوع دیگر، یعنی «برنامه موشکی ایران» و به ادعای او، «تروریسمی» که ایران در آن نقش داشت پرداخته نشد، گفت که این توافق به مهم‌ترین مسئله در ارتباط با ایران رسیدگی کرد که موضوع برنامه هسته‌ای آن بود و توانمندی‌های هسته‌ای ایران را «به صفر رساند» تا بعدا برای رسیدگی به این دو موضوع اعتمادسازی شود.
این در حالی است که تهران تاکید کرده برنامه موشکی آن قابل مذاکره نیست و در مذاکرات غیرمستقیم فعلی با دولت ترامپ که دو دور از آن در ۲۳ و ۳۰ فروردین در مسقط و رم با میانجیگری عمان برگزار شده است، تنها موضوع برنامه هسته‌ای مطرح است.
هگل با اشاره به خروج یکجانبه دولت ترامپ از توافق هسته‌ای بود، گفت: از نظر من، رئیس‌جمهور ترامپ با این کاری که در دور اول ریاست‌جمهوری‌اش کرد، اشتباه بزرگی مرتکب شد.
او با گفتن این که اکنون مذاکره با ایران کار «دشواری» خواهد بود، گفت: آنها (ایران) اکنون به طرز خطرناکی در تنگنا قرار گرفته‌اند که باید مراقب باشیم که نتیجه این وضعیت چه خواهد بود.
