ایران رتبه علمی چندم جهان را دارد؟

مخاطب۲۴- روز گذشته نتایج رتبه‌بندی ۲۰۲۴ پایگاه سکیمگو (سایمگو) و جایگاه کشور‌های مختلف از نظر انتشارات علمی اعلام شد.

در این رتبه‌بندی چین همچون ۵ سال گذشته پیشتاز دنیا از نظر تعداد انتشارات علمی است و در سال میلادی گذشته توانسته یک میلیون و ۲۱۵ هزار و ۸۲۴ مقاله منتشر کند. ایالات متحده آمریکا نیز با ۷۴۳ هزار و ۸۸۴ مقاله دومین کشور از نظر تعداد انتشارات علمی است. هند نیز با ۳۵۱ هزار و ۹۲۸ مقاله پس از آمریکا در جایگاه سوم قرار گرفته است.

همان‌طور که پیش‌بینی‌ها نشان می‌داد، در آخرین نتایج رتبه‌بندی پایگاه اسکیمگو، رتبه ایران از نظر تعداد انتشارات علمی برای دومین سال پیاپی کاهشی بود و با یک رتبه کاهش به جایگاه هفدهم دنیا رسید.

بر اساس رتبه‌بندی ۲۰۲۴ سکیمگو؛ ترکیه با داشتن ۸۲ هزار و ۱۴۰ انتشارات علمی، پیشتاز کشور‌های خاورمیانه از نظر تعداد انتشارات علمی است. ایران با انتشار ۷۵ هزار و ۵۰۱ مقاله در جایگاه دوم منطقه خاورمیانه قرار گرفته است و عربستان نیز با فاصله اندکی از ایران با داشتن ۷۲ هزار و ۱۶۷ مقاله در جایگاه سوم منطقه قرار گرفته است.

در سال ۲۰۲۲، ایران بیش از ۷۸ هزار مقاله در اسکوپوس منتشر کرده بود که در سال ۲۰۲۳ انتشارات علمی ایران پس از سال‌ها روند صعودی به ۷۴ هزار مقاله کاهش پیدا کرد. در سال ۲۰۲۴ با وجود این‌که روند انتشارات مجدد صعودی شده است ولی هنوز نتوانسته‌ایم به آمار ۷۸ هزار مقاله در سال ۲۰۲۳ برسیم.

حفظ رتبه ۱۵ تعداد استناد به مقالات

از نظر تعداد استنادات به مقالات پس از ۵ سال متوالی ایران رتبه ۱۵ دنیا را حفظ کرده است. در سال ۲۰۲۴ مقالات منتشر شده از ایران ۸۹ هزار و ۴۹۲ بار مورد استناد قرار گرفته است. عربستان با ۱۲۱ هزار و ۸۳۸ استناد توانسته رتبه دوازدهم دنیا و رتبه اول منطقه را کسب کند و ترکیه نیز با ۸۱ هزار و ۱۰۶ استناد رتبه سوم منطقه را به دست آورده است.

روند تغییر استناد مقالات نشان می‌دهد که عربستان با سرعت بسیار در حال بهبود میزان استنادات مقالات خود است و توانسته در ۱۰ سال اخیر از رتبه ۳۰‌ام دنیا به رتبه ۱۲‌ام برسد. در همین بازه زمانی ایران از رتبه ۱۹ به پانزدهم دنیا رسیده و در ۵ سال اخیر همین رتبه را حفظ کرده است. ترکیه نیز از رتبه ۲۶‌ام به ۱۶ دنیا رسیده است.

بر اساس داده‌های سکیمگو در سال گذشته ۱.۷۴ درصد از تولید علم جهان و ۲۱.۵۴ درصد از تولید علم خاورمیانه بر عهده پژوهشگران ایران بوده است که در سال‌های اخیر سهم ایران از تولید علم نیز در حال کاهش است.

اوایل اسفندماه سال گذشته، دکتر پیمان صالحی معاون پژوهشی وزارت علوم با اشاره به فاصله اندک کشور‌ها در رتبه‌بندی علمی، این هشدار را داده بود که «ممکن است تا اردیبهشت ماه یک پله دیگر نیز رتبه علمی ما کاهش پیدا کند».