اعمال مخصوص شب بیست‌وسوم ماه رمضان
مخاطب۲۴- شب بیست‌وسوم ماه رمضان، شبی است که گویی آسمان به زمین نزدیک‌تر می‌شود. در سکوت و آرامش این شب، گویی نجوای فرشتگان را می‌توان شنید، گویی هر دعایی مستجاب می‌شود و هر اشکی ارزشمند. این شب، شبی است که قلب‌ها از غبار روزمرگی پاک می‌شوند و روح‌ها به سوی نور الهی پرواز می‌کنند. این شب، شبی است که می‌توان در آن گم‌شده‌های روح را یافت و با آرامشی عمیق، به خود و به خدا نزدیک‌تر شد.
در کتاب مفاتیح الجنان درباره اعمال شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان آمده است: این شب از دو شب قدر گذشته افضل است و از احادیث بسیار استفاده می‌شود که شب قدر همین شب است.
اعمال شب بیست‌وسوم ماه رمضان
اول؛ خواندن سوره عنکبوت و روم
امام صادق (ع) قسم یاد کردند که خواننده این دو سوره در این شب از اهل بهشت است.
دوم؛ خواندن سوره دخان
سوم؛ خواندن هزار مرتبه سوره قدر
چهارم؛ دعای فرج
محمّد بن عیسی به سند خود از امامان صالح روایت کرده که فرمودند: در شب بیست و سوم از ماه رمضان این دعا را به دفعات بخوانید. در حال سجود و قیام و بر هر حالی که هستید، در تمام ماه و در طول حیاتتان تا جایی که ممکن باشد و هر زمانی که به یادتان آید:
«اَللهمَّ کُن لولیّکَ الحُجةِ بنِ الحَسَنِ صَلَواتُکَ عَلَیهِ و عَلی ابائهِ فی هذهِ السّاعةِ، و فی کُلّ ساعَة وَلیّا و حافظا وقائِداً وَ ناصِراً وَ دَلیلاً وَ عَیناً حَتّی تُسکِنَهُ اَرضَکَ طَوعاً و تُمَتّعَهُ فی‌ها طَویلًا»
پنجم؛ بخوانید:
«یَا مُدَبِّرَ الأُمُورِ، یَا باعِثَ مَنْ فِی القُبُورِ، یَا مُجْرِیَ البُحُورِ، یَا مُلَیِّنَ الحَدِیدِ لِداوُدَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَافْعَلْ بِی کَذا وَکَذا»
ششم؛ همچنین بخوانید:
اللَّهُمَّ امْدُدْ لِی فِی عُمُرِی، وَ أَوْسِعْ لِی فِی رِزْقِی، وَ أَصِحَّ لِی جِسْمِی، وَ بَلِّغْنِی أَمَلِی، وَ إِنْ کُنْتُ مِنَ الْأَشْقِیَاءِ، فَامْحُنِی مِنَ الْأَشْقِیَاءِ، وَ اکْتُبْنِی مِنَ السُّعَدَاءِ، فَإِنَّکَ قُلْتَ فِی کِتَابِکَ الْمُنْزَلِ، عَلَی نَبِیِّکَ الْمُرْسَلِ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: (یَمْحُو اللَّهُ مَا یَشَاءُ وَ یُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْکِتَابِ).
خدایا عمرم را طولانی گردان و روزی‌ام را وسعت بخش و بدنم را تندرست بدار و به آرزویم برسان و اگر در زمره بد فرجامان هستم، مرا از آن گروه محو کن و در گروه سعادتمندان ثبت فرما که تو در کتاب فرو فرستاده به پیامبر مرسلت (درود تو بر او و خاندانش) فرمودی: «خدا محو می‌کند آنچه را بخواهد و ثبت می‌نماید آنچه را اراده کند و کتاب جامع نزد اوست.»
هفتم؛ این دعا را بخوانید:
«اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ فِیمَا تُقَدِّرُ، مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فِیمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَکِیمِ، فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضَاءِ الَّذِی لا یُرَدُّ وَ لا یُبَدَّلُ، أَنْ تَکْتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ الْحَرَامِ، فِی عَامِی هَذَا، الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ، الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ، الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ، الْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئَاتُهُمْ، وَ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ، أَنْ تُطِیلَ عُمْرِی وَ تُوَسِّعَ لِی فِی رِزْقِی.»
هشتم؛ دعای زیر را بخوانید:
«یَا باطِناً فِی ظُهُورِهِ، ویَا ظاهِراً فِی بُطُونِهِ، وَ یَا باطِناً لَیْسَ یَخْفَی، وَ یَا ظاهِراً لَیْسَ یُری، یَا مَوْصُوفاً لَایَبْلُغُ بِکَیْنُونَتِهِ مَوْصُوفٌ وَلَا حَدٌّ مَحْدُودٌ، وَ یَا غائِباً غَیْرَ مَفْقُودٍ، وَیَا شاهِداً غَیْرَ مَشْهُودٍ، یُطْلَبُ فَیُصابُ، وَلَمْ یَخْلُ مِنْهُ السَّماواتُ وَالْأَرْضُ وَمَا بَیْنَهُما طَرْفَةَ عَیْنٍ، لَایُدْرَکُ بِکَیْفٍ، وَلَا یُؤَیَّنُ بِأَیْنٍ وَلَا بِحَیْثٍ، أَنْتَ نُورُ النُّورِ وَرَبُّ الأَرْبابِ، أَحَطْتَ بِجَمِیعِ الأُمورِ، سُبحانَ مَنْ لَیْسَ کَمِثِلهِ شَیْءٌ وَهُوَ السَّمیعُ البَصیرُ! سبحانَ مَنْ هُوَ هکَذَا وَلَا هَکَذا غَیْرُه.»ای پنهان در حال آشکار بودنش و‌ای آشکار در حال پنهان بودنش و‌ای پنهانی که مخفی نمی‌شود،ای آشکاری که دیده نمی‌شود،ای به وصف آمده‌ای که هیچ ممکنی به حقیقتش نمی‌رسد و هیچ حدّ بسته‌ای به او احاطه پیدا نمی‌کند و‌ای غایب گم نشده،ای حاضری که مشهود نیست تا آنکه جست‌و‌جو شود و او را بیابند، آسمان‌ها و زمین و آنچه بین آنهاست، به اندازه چشم برهم‌زدن از او خالی نیست، به کیفیتی معین دانسته نمی‌شود و محدود به مکان و جهت نمی‌گردد، تویی روشنایی نور، پروردگار پرورندگان، به همه امور احاطه کرده‌ای، منزّه است آنکه چیزی همانندش نیست و او شنوا و بیناست، منزّه است آنکه دارای این صفات است و برای غیر او چنین صفاتی نیست.
نهم؛ تاکید بر غسل کردن
غیر از غسل اول شب غسلی نیز در آخر شب کند و بدان که از برای غسل و احیا این شب و زیارت امام حسین (ع) و صد رکعت نماز فضیلت بسیار تاکید شده است.
دهم؛ تاکید بر صد رکعت نماز
شیخ طوسی در کتاب «تهذیب» از ابو بصیر از امام صادق علیه‌السلام روایت کرده است که آن حضرت فرمودند: در شبی که امید می‌رود شب قدر باشد، «صد رکعت» نماز بخوانید در هر رکعت پس از سوره «حمد» ۱۰ مرتبه سوره «توحید» را قرائت کنید.
یازدهم؛ تاکید بر شب زنده‌داری
از امیرالمومنین (ع) نقل شده است: «پیامبر خدا در دهه آخر ماه رمضان، بستر خود را جمع می‌کرد و کمرش را می‌بست و شب بیست و سوم، خانواده خود را بیدار می‌کرد و در آن شب، به صورت خفتگان، آب می‌پاشید.»
همچنین نقل شده است که فاطمه (س) نمی‌گذاشت که کسی از خانواده اش در شب بیست و سوم بخوابد و خواب آنان را با کم خوردن درمان می‌کرد و از روز برای آن شب، آماده می‌شد و می‌فرمود: «محروم، کسی است که از خیر آن بی بهره بماند.»
روایت شده که امام صادق (ع) سخت مریض شده بود، چون شب بیست و سوم ماه رمضان شد موالی خود را امر فرمود که حرکتش دادند به مسجد بردند و آن شب را تا صبح در مسجد بود.
دوازدهم؛ تاکید بر خواندن قرآن
علامه مجلسی روایت کرده است: که هر مقدار قرآن که ممکن باشد در این شب بخواند و دعا‌های صحیفه کامله را بخواند به خصوص دعای «مکارم الاخلاق» و دعای «توبه»، و روز‌های این شب را نیز باید حرمت داشت و به عبادت و تلاوت دعا برآورد، زیرا که در احادیث معتبر وارد شده است که روز قدر در فضیلت مثل شب قدر است.
