نظر مراجع‌تقلید شیعیان در مورد چهارشنبهسوری
مخاطب ۲۴- آیین چهارشنبه سوری از آیین‌های ایران باستان و ایران قبل از اسلام است، این مراسم متأثر از دین زرتشت است که آتش را مقدس می‌دانند.
در این گزارش نظر مراجع‌تقلید شیعه را بررسی خواهیم کرد.
نظر مقام‌معظم‌رهبری آیت‌الله خامنه‌ای:
پرسش: چهارشنبهسوری و شرکت در آن مراسم چه حکمی دارد؟
پاسخ: چهارشنبهسوری هیچ مبنای شرعی ندارد، و مراسم آن اگر مستلزم ضرر و فساد یا همراه ترویج اعتقادات باطل باشد، حرام است.
پرسش: استفاده از ترقّه و مواد قابل انفجار و ساخت و خرید و فروش آنها اعم از این که موجب اذیّت و آزار بشوند یا خیر، چه حکمی دارد؟
پاسخ: در صورتی که موجب اذیّت و آزار دیگران باشد، و یا تبذیر مال محسوب شود، و یا خلاف قانون و مقرّرات نظام جمهوری اسلامی باشد، جایز نیست.
پرسش: اگر کسی در شب چهارشنبهسوری، با انداختن ترقّه و امثال آن، موجب اذیّت و آزار دیگران شده باشد، چه وظیفه‌ای دارد؟
پاسخ: در فرض سؤال، باید توبه و استغفار نماید، و توبه از گناه هم با استغفار و پشیمانی از گناه و تصمیم جدّی بر تکرار نکردن آن حاصل میشود و اگر حق النّاس در میان است، یعنی آسیب بدنی و یا مالی به دیگران وارد کرده، چنانچه آن شخص را می‌شناسد، باید خسارت آن را جبران کند، و یا به نحوی رضایت او را احراز نماید، و اگر او را نمی‌شناسد، و معلوم نیست، باید مبلغ خسارت را از طرف او به فقرا صدقه بدهد.
نظر آیت‌الله مکارم‌شیرازی:
پرسش: نظر شما در خصوص چهارشنبهسوری و مسائل پیرامون آن چیست؟
پاسخ: چهارشنبه سوری از خرافات است و چنانچه برخی اعمال موجب آزار و اذیت دیگران شود حرام است.
پرسش: اگر در مراسم چهارشنبه سوری ایذائی صورت نگیرد، آیا باز هم برگزاری و شرکت در این مراسم غیر جایز است؟ اگر مراسمی باعث شادی مباح چند نفر شود، چرا باید جلوی آن گرفته شود؟ آیا نمی‌توان گفت چهارشنبه سوری نیز جزو مراسم غیر حرام باقی مانده از گذشتگان است و برگزاری آن به شرط عدم ایذاء جایز است؟
پاسخ: شادی کردن در چنین شبی اشکال شرعی ندارد، اشکال در این است که معمولا آمیخته با کار‌های ناروایی میشود که گاه به قیمت جان انسان‌ها تمام میشود و هیچ انسان با وجدانی آن را نمی‌پذیرد.
پرسش: فرموده بودید که چهارشنبه سوری حرام است آیا پریدن بروی آتش و فقط شادی کردن و سرگرمی در این شب هم اشکال دارد و یا فقط مسائل خرافی و زیانی آن مورد نظر است؟
پاسخ: بسیاری از خرافات منتهی به شرک میشود، زیرا بعضی در انجام این مراسم معتقد بودند آتش زردی آنها را می‌گیرد و سلامتی به آن می‌دهد که این عقیده مساله توحید افعالی را زیر سوال می‌برد، البته اینکه شما در چنین مراسمی شب خوشی داشته باشید و با دوستان و خویشان خود شاد باشید کسی مخالف آن نیست، اما انجام آن مسائل خرافی و خطرناک است که با آن باید مخالفت کرد.
پرسش: حکم استفاده از مواد محترقه در چهارشنبهسوری زمانی که اکثریت به طور همزمان از آن استفاده می‌کنند را بفرمایید.
پاسخ: این کار خلاف عقل و شرع است.
نظر آیت‌الله صافی‌گلپایگانی (ره):
پرسش: آیا ترقه‌هایی که در چهارشنبهسوری زده میشود، اشکال دارد؟
پاسخ: ترساندن و ایجاد مزاحمت و آزار مؤمنین به در هر صورت حرام است.
پرسش: نظر جنابعالی در مورد چهارشنبهسوری چیست؟ اگر بیشتر مردم دوست داشته باشند و عرفاً اشکالی نداشته باشد، در این صورت چطور است؟
پاسخ: از مراسم بعضی از ایرانیان قدیم است و، چون تشبه به آتش‌پرستان است مذموم است و برای شخص مسلمان عمل لغوی است و سزاوار است آن را ترک کند هر چند دوست داشته باشد.
نظر آیت‌الله فاضل‌لنکرانی (ره):
پرسش: پیرو سؤال برخی مؤمنین در مورد مسأله چهارشنبهسوری خواهشمند است نظر خود را بیان بفرمایید.
پاسخ: مسأله چهارشنبهسوری از موارد خرافی و بی‌اساس است و برخی از اموری که در این زمان انجام می‌گیرد مطابق با موازین فقهی نیست و اعمالی که موجب وحشت و ترس مردم و یا سبب خسارت و جراحت شود لازم الاجتناب است و از موارد خلاف شرع است. روشن است که مردم عزیز و فهیم خصوصاً جوانان ارزنده کشور اسلامی جهت سرور و شادب از امور عقلایی و متعارف استفاده خواهند نمود.
نظر آیت‌الله سیستانی:
پرسش: آیا خرید و فروش مواد آتش بازی همچون ترقه و فشفشه که در مغازه‌ها نیز خرید و فروش میشود حلال است؟
پاسخ: خرید و فروش آن اگر بر خلاف قانون باشد جایز نیست.
نظر آیت‌الله جوادی‌آملی:
پرسش: نظر حضرتعالی در خصوص مراسم چهارشنبه سوری چیست؟
پاسخ: آتش افروختن و جستن از آن و شادی کردن در کنار آن، ترقّه زدن و منفجر کردن مواد منفجره در چهارشنبه آخر سال، نه برهان عقلی، نه دلیل نقلی و نه منفعت ملی دارد و جز خرافه و در مواردی زیانباری غیر قابل جبران چیز دیگری نیست. این کار سنّت سیئه و ظلم به فرهنگ مردم بزرگ ایران است و نه تنها مبنای عقلی و نقلی ندارد، بلکه بر خلاف نظم و امنیت و آسایش افراد و همنوعان است و آزادی آنان را سلب می‌کند و آسیب‌ها و تلفات فراوان در پی دارد.
پرسش: نظر حضرتعالی در خصوص ترقه‌بازی در این مراسم چیست؟
پاسخ: چهارشنبه سوری حرکتی بر خلاف عقل و شرع است و اگر افراد در آتش‌بازی و ترقه‌بازی، جایی را بسوزانند، ضامن هستند. چهارشنبه سوری را ابطال کنید و به سایر جوان‌ها بگویید این کار نه معقول است نه مقبول، کاری است بر خلاف عقل، بر خلاف نقل، جز ضرر و زیان چیز دیگری ندارد.
نظر آیت‌الله سبحانی:
پرسش: نظر جنابعالی در خصوص مراسم چهارشنبه سوری چیست؟
پاسخ: چهارشنبه سوری نوعی خرافه و اعمال آن خلاف شرع و عقل است. چهارشنبه سوری به نحوی که در ایران رسم شده جهل است و ضرر‌های آن برای همه مشهود است.
پرسش: برخی جوانان در این شب آسیب جسمی می‌بینند، توصیه شما به خانواده‌ها چیست؟
پاسخ: متاسفانه به خاطر همین رسوم غلط، جوانان زیادی زخمی و کشته می‌شوند و پدران و مادران آنها در سوگ آنها می‌نشینند. عقل و شرع به هیچ وجه این آداب غلط را نمی‌پسندد. همه انبیا و اولیای الهی آمدند تا با خرافات مبارزه کنند و چهارشنبه سوری هم نوعی خرافه است. در این مراسم پریدن روی آتش و گفتن برخی جملات و... به هیچ وجه درست نیست. از همه مردم می‌خواهیم که در روز چهارشنبه آخر سال مراقب اعمالشان باشند و دچار مسائل خلاف شرع و عقل نشوند.
نظر آیت‌الله نوری‌همدانی:
پرسش: شب چهارشنبه پایانی هر سال تعدادی از هموطنان اقدام به برگزاری مراسم آتش بازی می‌کنند که این مراسم در سال‌های اخیر با تلفات جانی و مالی همراه بوده است و مسئولان در جلوگیری از آن اقدامات بسیاری انجام داده‌اند، اما با توجه به گسترش برخی مواد محترقه جدید و ایجاد آزاد و اذیت برای هموطنان حکم شرعی برنامه‌های چهارشنبه آخر سال چیست؟
پاسخ: چهارشنبهسوری جزء خرافات است و کار‌هایی که انجام می‌دهند و موجب آزار و اذیت مردم میشود حرام می‌باشد و باید جدا از آن اجتناب شود.
