مخاطب۲۴ - سید محمود دعایی ۳۰ فروردین ۱۳۲۰ در یزد متولد شد. او از سال ۱۳۶۶ عضو مجمع روحانیون مبارز و از سال ۱۳۵۹ سرپرست مؤسسه اطلاعات بود.
دعایی نماینده ۶ دوره ابتدایی مجلس شورای اسلامی نیز بوده است.
مرحوم دعایی که یکی از همراهان و نزدیکان امام خمینی (ره) در دوران اقامت ایشان در شهر نجف بود، سابقه سفارت ایران در بغداد بین سال‌های ۱۳۵۷ تا ۱۳۵۸ و مقطع پیش از آغاز جنگ تحمیلی را هم در کارنامه خود داشت.
مراسم تشییع پیکرحجت الاسلام و المسلمین سید محمود دعایی نماینده ولی فقیه و سرپرست موسسه مطبوعاتی اطلاعات فردا از حسینیه جماران برگزار خواهد شد.
زندگینامه سید محمود دعایی
در سال 1320 در یزد، سیدمحمود دعایی دیده به جهان گشود. او بعد از پایان دوران دبیرستان به حوزه علمیه کرمان رفت و فراگیری علوم دینی را آغاز کرد.
تحصیلات
دعایی سطوح اولیه حوزوی را در کرمان پشت سر گذاشت و پس از آن راهی حوزه علمیه قم شد. او توانست در سال 1346 سطوح عالیه را به پایان برساند و در همان سال بود که تحت تعقیب عوامل رژیم شاه قرار گرفت، و به همین خاطر مخفیانه به عراق رفت و ادامه تحصیلاتش را در عراق از سر گرفت. در آن زمان ماموران رژیم پهلوی تلاش های بسیاری برای بازگرداندن او به ایران انجام دادند، که به سرانجام نرسید.
سوابق اجرایی
حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمود دعایی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و سایر کشورها فعالیت سیاسی داشته است، و در همین راستا به اروپا و کشورهای خاور میانه مانند لبنان، عربستان، سوریه، اردن، افغانستان و پاکستان سفر کرده است.
او از اعضای مجمع روحانیون مبارز است، و از سال 1359 تا کنون به عنوان سرپرست موسسه اطلاعات مشغول فعالیت است. دعایی در شش دوره مجلس شورای اسلامی تا سال 1382 به عنوان نماینده مردم حضور داشته است.
او در فاصله سال های 1357 تا 1359 به مدت دو سال سفیر ایران در عراق بوده، و پیش از آن نیز در سال های اقامت حضرت امام در نجف یکی از همراهان ایشان بوده است.
روحانی آرام در یک نگاه
دعایی در دهه ۵۰ نیز نقش رابط آیت‌الله خمینی (ره) با دولت عراق را ایفا می‌کرد. در این دوره او به تهیه‌کنندگی و اجرای برنامهٔ رادیویی نهضت روحانیت علیه رژیم پهلوی پرداخت.
با پیروزی انقلاب در سال ۱۳۵۷ به عنوان سفیر دولت جدید انقلابی به بغداد رفت. پس از آغاز جنگ عراق و ایران، این روحانی یزدی‌ِکرمانی‌الاصل که رابطه نزدیکی نیز با مرحوم سیداحمد خمینی داشت به تهران بازگشت و با حکم رهبرانقلاب به مدیرمسئولی بزرگ‌ترین بنگاه مطبوعاتی ایران منصوب شد.
دعایی برخلاف بخش عمده چهره‌های سیاسی آن دوران که هر روز از شاخه‌ای به شاخه دیگر می‌رفتند، تلاش کرد که با تمرکز بر نقطه‌ای که در آن قرار گرفته است، به این بنگاه مطبوعاتی نوعی ثبات و آرامش تزریق کند و تا جای ممکن آن را از تندباد حوادث در امان نگه دارد.
هر چند که روز‌های نخست مدیریت او نیز همراه با موج برخورد‌های به اصطلاح انقلابی بود، اما به سبب نوع شخصیت و مرام او والبته بهره‌گیری از تجربیات مدیریتی فرهنگی در دهه شصت، این چهره به تدریج تبدیل به یکی از چهره‌های مورد اقبال بسیاری از اهالی فرهنگ و سیاست درون و برون ایران شد. چهره‌ای که در رسانه‌های تحت نظر او بسیاری روزنامه‌نگاران، نویسندگان و اندیشمندان غربت‌نشین ایرانی توانسته‌اند قلمی بچرخانند و دردغربت را تسلایی هرچند اندک ببخشند.
نام این سیاستمدار آرام در مهم‌ترین شکاف میان نیرو‌های خط امام در دهه شصت حضوری پررنگی دارد، زمانیکه جامعه روحانیت مبارز تهران حاضر به قرار دادن نام او و فخرالدین حجازی در فهرست انتخابات مجلس سوم پایتخت نشدند. این تصمیم سبب شد تا چهره‌هایی، چون سیدمحمد خاتمی، مرحوم محمدرضا توسلی در کنار برخی از اعضای منتقد جامعه روحانیت مبارز مانند سیدمحمد موسوی خوئینی و مهدی کروبی مجمع روحانیون مبارز را تاسیس کنند.
او در ادوار نمایندگی مجلس نیز بسیار کم‌هیاهو ظاهر شد و بیشتر تلاش داشت تا به صورت کدخدامنشانه مشکلات بسیاری از چهره‌های فرهنگی را مرتفع کند. تنها نطق او در مجلس سخنرانی مشهور او در دفاع از سیدعطاالله مهاجرانی برای تصدی پست وزارت فرهنگ دولت نخست خاتمی بود.
او اگر چه خاستگاهی نزدیک به جریان چپ اسلامی دیروز یا اصلاح‌طلبان امروزی دارد و همواره به دوستی بیش از نیم‌قرنی خود با سیدمحمد خاتمی رئیس‌جمهوری پیشین می‌بالد، با این حال در همه این سال‌ها و حتی پس از حوادث سال ۸۸ مورد احترام و اعتماد بسیاری از شخصیت‌های اصولگرا نیز بوده است. او در این مدت تلاش کرده است تا جای ممکن فضای گفتگو و تفاهم میان دو جناح اصلی کشور را فراهم کند.
دعایی در بنگاه رسانه‌ای اطلاعات نیز اقدامات سترگی انجام داده است، اگر از بزرگراه جهان کودک گذر کرده باشید قاعدتا ساختمان بزرگ و آبرومند این موسسه را مشاهده کرده‌اید. ساختمانی که از تولید محتوا تا چاپ روزنامه همگی در یک‌مکان مستقر هستند. آرشیو هشتادساله این روزنامه نیز می‌تواند منبعی مناسب برای بسیاری از تحقیقات و پژوهش‌ها به شمار آید. شاید گفته شود که این مسائل از بدیهیات هر بنگاه مطبوعاتی به شمار می‌رود، برای پاسخ به این مدعا کافیست نگاهی به وضعیت رقیب قدیمی این روزنامه یعنی کیهان داشته باشید تا به اهمیت اقدامات سیدمحمود دعایی پی ببرید.
دعایی این روز‌ها به آرامی وارد دهه نهم زندگی خود می‌شود، چهره‌ای که وقتی به پشت سر خود نگاه می‌کند با وجود همه فراز و فرود‌های این مرزپرگهر، می‌تواند بگوید میراثی گرانسنگ و با ارزش برای آیندگان به ارمغان گذاشته است. میراثی که بسیار شبیه مرام و منش او دست‌کم در سه دهه اخیر بوده است.
پیام سید حسن خمینی برای درگذشت محمود دعایی
متن پیام حجت‌الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی بدین شرح است:
بسمه تعالی
خبر ناباورانه درگذشت یار وفادار امام خمینی و روحانی مبارز و پارسا مرحوم حجه الاسلام و المسلمین حاج سید محمود دعایی طاب ثراه در روز پانزدهم خرداد دل های دوستان ایشان را به درد آورد و قلب های همه ما را ماتم زده ساخت.
نام دعایی با تاریخ انقلاب اسلامی گره خورده و یاد آن مجاهد خستگی ناپذیر با تاریخ زندگی امام خمینی آمیخته است. برای من و شاید برای همه کسانی که با مرحوم دعایی آشنایی داشتند فراق او سخت و طاقت فرساست و مهربانی و صفای او و همچنین دل دریایی و وسعت نظرش همیشه در یادها پابرجاست.
آن مرحوم از زمره پاک ترین همراهان امام در نجف اشرف و از زمره خالص ترین یاران ایشان و بیت ایشان در ایام مبارزه و انقلاب بود. صدای گرم او در رادیوی صدای روحانیت مبارز در دوران مبارزه و خلق و خوی نرم او در روزنامه وزین اطلاعات در دوران پیروزی از یادها نخواهد رفت.
خدایش بیامرزد و او را با اجداد طاهرینش محشور دارد. اینجانب ضمن عرض تسلیت درگذشت این روحانی پاکباخته به همسر و دختران و پسران بزرگوارش برای خود و همه داغدیدگان از خدای متعال صبر جمیل مسئلت دارم.
پیام تسلیت رئیس جمهوری به مناسبت درگذشت حجت الاسلام دعایی
متن پیام رئیس‌جمهوری به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
درگذشت یار دیرین امام و انقلاب و خدمتگزار متعهد و دلسوز حضرت حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای سید محمود دعایی موجب تاثر و اندوه فراوان گردید.
اخلاص، تواضع، ساده‌زیستی، پایبندی و پایداری بر ارزش‌های انقلاب و نظام اسلامی و اخلاق‌مداری در عرصه رسانه و خبر از جمله ویژگی‌های ارزشمند این انسان فرهیخته بود که در سایه آن توانست سالیان متمادی در نمایندگی ولی فقیه و سرپرستی موسسه اطلاعات و در دیگر سنگرهای مهم خدمتگزاری همچون شش دوره نمایندگی مجلس شورای اسلامی منشا خدمات بسیار شود.
اینجانب با ارج‌نهادن به خدمات صادقانه این چهره فرهنگی، مصیبت وارده را به خانواده مکرم آن مرحوم، رهبر معظم انقلاب، جامعه رسانه‌ای کشور و عموم دوستدارانش تسلیت می‌گویم و از درگاه خداوند متعال برای ایشان علو درجات و همجواری با جد بزرگوارش و برای بازماندگان صبر و سلامتی مسالت دارم.
سیدابراهیم رئیسی
رئیس‌جمهوری اسلامی ایران»
جزئیات مراسم وداع و تشییع پیکر سید محمود دعایی | محل دفن اعلام شد
زمان و مکان قطعی مراسم وداع و تشییع پیکر مرحوم سید محمود دعایی اعلام شد.
«بسم رب الصدیقین
مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَیٰ نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِیلًا
در سالروز ارتحال ملکوتی امام خمینی و شهدای قیام پانزده خرداد، روح پاک و مطهر یار وفادار و صحابه فداکار حضرت روح الله خمینی مرحوم حجت الاسلام و المسلمین سید محمود دعائی، مجاهد کم نظیر راه خدا و تلاشگر سال های سخت غربت و مبارزه در ایران و عراق پس از عمری با برکت به دیدار امام و شهیدان انقلاب و دفاع مقدس پیوست و دعوت حق را لبیک گفت و دلباختگان به امام و ایران را داغدار نمود.
دعائی، بزرگمردی که آینه تمام نمای اخلاص، پاک دستی و ایثار بود و تواضع و فروتنی او غبطه همگان. مجاهد خستگی ناپذیری که سال های غربت در عراق را پا به پای امام گذراند و با مراد خویش به پاریس هجرت نمود و با امام به ایران بازگشت و پس از دوره کوتاه سفارتش در عراق تا زمان ارتحال، نماینده امام و رهبری در موسسه اطلاعات بود. همو که در لحظه لحظه عمر پر برکتش عشق به ایران، اسلام و مردم در وجودش زبانه می کشید. ضمن تسلیت این داغ جانگداز و جانفرسا به امام زمان (عج) و رهبری معظم انقلاب و بیت مکرم امام خمینی (ره)، وداع با روح بلند و مطهر این یار دیرین امام دوشنبه ۱۶ خرداد بعد از نماز مغرب و عشا در حسینیه شماره ۱ جماران برگزار می شود.
مراسم تشییع و خاکسپاری آن یار صدیق امام روز سه شنبه ۱۷ خرداد از حسینیه شماره یک جماران به سمت موسسه اطلاعات و از موسسه اطلاعات به سمت حرم مطهر امام خمینی انجام خواهد شد و پیکر ایشان در کنار مراد و مقتدای خویش آرام خواهد گرفت.
دوشنبه ۱۶ خرداد پس از نماز مغرب و عشاء مراسم وداع با یار دیرین امام در حسینیه شماره ۱ جماران
سه شنبه ۱۷ خرداد ساعت ۹ صبح مراسم اقامه نماز بر پیکر آن مرحوم توسط یادگار امام آیت الله حاج سید حسن خمینی در موسسه اطلاعات و انتقال پیکر برای خاکسپاری به حرم مطهر امام خمینی.
سید محمد خاتمی: دلِ قهرمانِ دعایی به آهنگ جاذبه می‌طپید
حجت الاسلام والمسلمین سید محمد خاتمی رییس جمهور اسبق کشورمان به مناسبت درگذشت حجت الاسلام والمسلمین سید محمود دعایی پیام تسلیتی صادر کرد.
به گزارش، در متن این پیام آمده است:
بسم الله الرحمن الرحیم
در ماتم تابسوز عزیزی سوگواریم که عشق و عقل، ایمان و اقدام، شور و شعور، سرافرازی و فروتنی و… را در وجود مبارکش به هم آمیخته بود و شخصیت ممتازش برای همه آنان که حق و حقیقت را پاس می‌دارند و اسلام و ایران را سربلند و عزیز می‌خواهند، خواستنی، دوست داشتنی و امید بخش بود.
حضرت سید محمود دعاییِ والامنش را می‌گویم که از آغاز شکل گیری نهضتی که به انقلاب اسلامی انجامید در کنار امام و در خدمت به مردم، بی هیچ ادعایی ایستاد و تاوان این ایستادگی را با مشقت‌های فراوان از جمله هجرت و در بدری پرداخت و، چون انقلاب پیروز شد، چهره‌ای از خود نشان داد که انقلاب و ایران در مرحله ایجابی و ساختن نظامی مردمی، سخت بدان نیازمند بود. با اینکه دمی از پیمان خود با امام و انقلاب دست بر نداشت از بسیاری از تنگ نظری‌ها، خام اندیشی‌ها و بدکرداری‌هایی که احیانا به نام انقلاب و اسلام صورت می‌گرفت بیزار بود و به جای راندن و دور کردن از انقلاب و نظام، دلِ قهرمان او به آهنگ جاذبه می‌طپید؛ و امروز!
امروزِ تلخ برای ما
عزیزمان میهمان لطف و کرم حضرت پرودگار است و انشاالله پاداش پاکی و نیکی و مجاهدت خود را از خوانِ کرمِ حضرتِ حق دریافت می‌کند.
من این مصیبت سنگین را به همه دوستداران ایران و مدافعان عزّت، برخورداری و سربلندی ملت و به همه وفاداران به اسلام و انقلاب و به انبوه ارادتمندان، یاران و همراهان این عزیز و به همه بستگان این فقید سعید، بخصوص به خاندان شریف دعایی و به همسر مهربان و فرزندان گرانقدرش تسلیت می‌گویم و از پیشگاه حضرت پروردگار، علو درجات ایشان و صبر و اجر و سلامتی بازماندگان محترم را مسألت میکنم.
یادش گرامی و راهش پر رهرو باد.
سیّد محمّد خاتمی
پیام رهبر انقلاب در پی درگذشت حجت‌الاسلام دعایی
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در پیامی درگذشت مبارز قدیمی و یار دیرین امام بزرگوار حجت‌الاسلام سیدمحمود دعائی را تسلیت گفتند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری، متن پیام رهبر انقلاب اسلامی به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
درگذشت مبارز قدیمی و یار دیرین امام بزرگوار جناب حجت‌الاسلام آقای سیدمحمود دعائی رحمةالله‌علیه را به خاندان گرامی بویژه همسر و فرزندان مکرّم و نیز مجموعه‌ی بزرگ دوستداران و همکاران ایشان تسلیت عرض میکنم. ایشان برخوردار از صفات نیک و پسندیده‌ئی بودند: صفا و سلامت نفس، فروتنی و ساده‌زیستی، پاکدستی و قناعت، ارادت عمیق و راسخ به امام بزرگوار و انقلاب و پایداری و وفا در دوستی و رفاقت. گذشته‌ی ایشان در عراق و ایران در دوران مبارزات هم فصل مُشبِع دیگری است که موجب رحمت و مغفرت الهی است ان‌شاءالله. از خداوند متعال تفضلاتش را برای آن مرحوم مسألت میکنم.
سیّدعلی خامنه‌ای
۱۶ خرداد ۱۴۰۱
