یوزپلنگ‌ها در سمنان جان تازه گرفتند!
مخاطب۲۴- طبق گفته متخصصان، یوزپلنگ گونه‌ای در خطر انقراض است و اکنون فقط شماری از آنها در ایران و آفریقا زیست می‌کنند. جمعیت یوزپلنگ‌ها قابل سرشماری نیست، چرا که گونه‌ای گوشتخوار و شبگرد است، اما با استفاده از دوربین تله‌ای جمعیت آنها تخمین زده می‌شود.
اکنون تخمین جمعیت یوزپلنگ آسیایی در ایران ۱۸ قلاده یوزپلنگ شامل هشت قلاده بالغ و ۱۰ قلاده نابالغ در طبیت توران شهرستان شاهرود است، یعنی از نظر ژنتیکی، در معرض خطر انقراض محسوب می‌شود و باید با توجه ویژه حفاظت شود.
جمعیت این گونه ارزشمند با بررسی تصاویر ثبت شده به وسیله دوربین‌های تله‌ای و بررسی علامت‌گذاری‌هایی که یوزپلنگ‌های آسیایی در حیات وحش پارک ملی توران در قلمرو خود انجام می‌دهند، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
خال‌های سیاه روی پوست یوزپلنگ آسیایی در هر قلاده متقاوت با قلاده دیگر و منحصر‌به‌فرد است. کارشناسان طبق بررسی تصاویر ثبت شده در دوربین‌های تله‌ای سلامت یوزپلنگ‌ها و یا شناسایی یوزپلنگ جدید را نوید می‌دهند و برای آن شناسنامه تهیه می‌کنند.
شهریور ۱۴۰۳ بود که کارشناسان اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست سمنان در بررسی‌های خود از زادآوری موفق و چندقلوزایی یوزپلنگ‌های «تلخاب» و «هرب» خبر دادند.
طبق تحقیقات انجام شده، یوزپلنگ جزو پستانداران چندهمسری است و از ۲ تا سه سالگی بالغ می‌شود و تا هشت سالگی قدرت زادآوری دارد و نوع زایش یوزپلنگ آسیایی چندقلوزایی است.
یک از یوزپلنگ‌های مشاهده شده در شهریور ۱۴۰۳ «هَرب» یوزپلنگ ماده‌ای بود که تصویر او به همراه ۲ فرزندش حدود یکسال و نیم پیش در مجموعه حفاظتی توران سمنان توسط دوربین‌های تله‌ای ثبت شده بود و تصاویر ثبت شده در شهریور امسال بیانگر زایمان سوم و تولد ۲ فرزند دیگر از او است.
«هرب» تنها مادر زادآور توران نیست، بلکه دوربین‌های تله‌ای در پارک ملی توران بهار ۱۴۰۲ تصاویر یوزپلنگ مادر با نام «خورشید» را با چهار فرزندش ثبت کرده بود و در تابستان ۱۴۰۳ نیز مشاهده شده بود.
یوزپلنگ مادر با نام‌های «تلخاب» یا «خورشید» به همراه توله هایش برای نخستین بار در چهارم خرداد ۱۳۹۹ در منطقه حفاظت شده توران رویت، تصویربرداری و صاحب شناسنامه شد. نام اولیه این یوز مادر «تلخاب» بود و به علت مادرشدن چندباره‌اش نام «خورشید» هم به آن داده‌اند.
این یوزپلنگ مادر برای اولین بار در محدوده تلخاب پارک ملی توران شهرستان شاهرود استان سمنان مشاهده شد و بر این اساس «تلخاب» نام گرفت و بعد از اولین ثبت تصاویر و شناسنامه‌دار شدن این یوزپلنگ، طی سه زایمان موفق به توله‌زایی شد و بر این اساس نام «خورشید» توران برایش انتخاب شد.
تعیین جنسیت توله یوزپلنگ‌های آسیایی/ توران مادر مهربان یوز‌ها
مدیرکل حفاظت محیط زیست سمنان با بیان اینکه جنسیت توله یوزپلنگ‌های پارسالی «تلخاب» و «هرب» در زادگاهشان پارک ملی توران تعیین شد، گفت: ۲ فرزند تلخاب نر و فرزندان هرب شامل یک نر و یک ماده است.
سعید یوسف‌پور افزود: «تلخاب» و «هرب» ۲ یوزپلنگ ماده ارزشمند پارک ملی توران هستند که هر کدام سه نسل یوز آسیایی را به طبیعت ایران هدیه داده‌اند، این بار نیز با توله‌های خود که در شرف استقلال هستند، امید تازه‌ای به بقای این گونه در خطر انقراض بخشیده‌اند.
یوزپلنگ‌ها در طبیعت پس از رسیدن به بلوغ، از یکدیگر جدا می‌شوند و اینکه فرزندان «تلخاب» و «هرب» در آستانه استقلال هستند به معنی تخمین سن آنان نزدیک به ۲ تا سه سالگی و وارد شدن به سن بلوغ و زادآوری است.
وی بیان کرد: موفقیت در زادآوری و حفظ گونه ارزشمند یوزپلنگ در طبیعت نتیجه تلاش‌های بی‌وقفه در حفاظت و مدیریت زیستگاه این گونه در خطر انقراض است و پارک ملی توران، به عنوان یکی از آخرین زیستگاه‌های این گونه ارزشمند، نقشی کلیدی در حفظ تنوع زیستی ایران ایفا می‌کند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست سمنان گفت: زاودآوری موفق یوزپلنگ‌های «تلخاب» و «هرب» بار دیگر بر اهمیت همکاری جامعه محلی، محیط‌بانان و کارشناسان محیط زیست برای حفاظت از یوز آسیایی تاکید می‌کند و نقطه امیدی برای آینده طبیعت ایران به شمار می‌رود.
یوزپلنگ ایرانی به عنوان سومین گربه سان زیبای آسیایی شناخته می‌شود که در آستانه انقراض قرار دارد و بیم آن می‌رود که برای همیشه نه تنها ایران بلکه جهان این گونه جانوری را از دست بدهد و اینگونه محیط زیست و گنجینه حیات وحش کشور دچار نقصانی بزرگ شود و از این رو یوزپلنگ ایرانی در فهرست اتحادیه بین المللی حفاظت از محیط زیست قرار دارد، به معنای اینکه گونه‌ای در خطر انقراض است، حدود ٢ هزار سال پیش یوز‌ها در بیشتر نقاط آسیا حضور داشتند، اما اکنون حضورشان منحصر به نواحی بیابانی ایران و پارک ملی توران شده است.
به گفته کارشناسان، یوزپلنگ جزو گربه‌سانان محسوب می‌شود و گربه‌سانان امکان زادآوری ۲ بار در سال را دارند.
یوزپلنگ دوره بارداری سه ماه دارد و به طور معمول فصل‌هایی که رطوبت هوا بیشتر است برای جفت‌گیری این گونه ارزشمند مناسب است و بر پایه تحقیقات انجام شده، دی و بهمن بهترین ماه‌های سال برای جفت‌گیری یوزپلنگ آسیایی است که پس از ۹۰ روز معمولا در اردیبهشت ماه توله به دنیا می‌آید.
