کارگران اخراجی هم عیدی میگیرند؟
مخاطب۲۴- عیدی یکی از مزایای مالی است که کارگران در پایان سال دریافت میکنند. این پرداخت به منظور افزایش انگیزه و تأمین بخشی از نیازهای مالی کارگران در آستانه سال نو در نظر گرفته شده است.
بر اساس ماده ۷۵ قانون کار ایران، تمامی کارگران مشمول قانون کار (چه دائم و چه موقت) حق دریافت عیدی را دارند. میزان عیدی معمولاً برابر با حداقل دو برابر و حداکثر سه برابر حقوق پایه ماهیانه کارگر است، به شرط آنکه از سه برابر حداقل حقوق مصوب شورای عالی کار تجاوز نکند.
کارگران مشمول و غیرمشمول برای عیدی شامل تمام کارگران مشمول قانون کار هستند. تمامی کارگران شاغل در بخشهای دولتی، خصوصی و عمومی که مشمول قانون کار هستند، حق دریافت عیدی را دارند. این شامل کارگران قرارداد دائم، قرارداد موقت و حتی کارگران پارهوقت نیز میشود.
همچنین کارگران غیرمشمول، برخی از گروهها، مانند کارمندان دولت که مشمول قانون خدمات کشوری هستند، از مقررات خاصی برای دریافت عیدی تبعیت میکنند. عیدی این گروه معمولاً بهصورت یک مبلغ ثابت و بر اساس مصوبه دولت تعیین میشود.
عیدی شامل کدام گروه از کارگران میشود؟
سید سعید فتاحی، مشاور کانون عالی انجمنهای صنفی کارگران با اشاره به اینکه حتی کارگران اخراجی هم عیدی میگیرند گفت:طبق قانون کار، کارگرانی که به هر دلیلی شغل خود را از دست دادهاند، کارگران آزمایشی، ساعتی، نیمه وقت و فصلی مشمول دریافت عیدی هستند و کارفرما موظف به پرداخت این مولفه است.
فتاحی گفت:برخی از کارگران به صورت آزمایشی به کار گرفته میشوند که بر اساس ماده ۱۱ قانون کار و تبصره آن، مدت دوره آزمایشی باید در قرارداد کار مشخص شود؛ چنانچه رابطه کاری از جانب کارفرما قطع شود وی ملزم به پرداخت کلیه حقوق دوره آزمایشی خواهد بود و چنانچه قطع رابطه کاری از سوی کارگر باشد، کارگر مستحق دریافت تمام حقوق و مزایا به میزان مدت انجام کار است.
وی بیان کرد: همچنین بر اساس ماده ۳۹ قانون کار، مزد و مزایای کارگرانی که به صورت نیمه وقت و یا کمتر از ساعات قانونی تعیین شده به کار اشتغال دارند، به نسبت ساعات کار انجام یافته محاسبه و پرداخت میشود. در مورد کارگران ساعتی که حقوق ماهانه ثابت نداشته و دستمزد آنان در ماه متغیر است، برای محاسبه عیدی و پاداش، میانگین حقوق سه ماه آخر خدمت آنها مبنای محاسبه قرار میگیرد. مبلغ پرداختی بابت عیدی و پاداش به کارگران کارگاههای فصلی مشمول قانون کار و همچنین کارگران سایر کارگاههای مشمول که کمتر از یک سال در کارگاه کار کردند، باید بر مأخذ ۶۰ روز و به نسبت ایام کارکردشان در سال محاسبه شود؛ بنابراین مطابق با قانون کار، این دسته از افراد نیز مشمول دریافت کلیه حقوق و مزایای قانونی از جمله عیدی و پاداش پایان سال میشوند.
فتاحی درباره زمان پرداخت عیدی به کارگران گفت: کارفرمایان میتوانند با پرداخت عیدی در ماههای منتهی به اواخر سال انگیزه کارگران را برای بهره وری در واحدهای تولیدی، صنعتی بالاتر ببرند تا کارگران نیز اجناس بنجل بازار را در روزهای آخر اسفندماه خرید نکنند، همانا که کارگر و کارفرما مکمل هم هستند. یعنی با بودن کارفرما کارگر در آن واحد تولیدی نیازمند کار هست و کارفرما به کارگر نیاز دارد پس بهتر هست هوای همدیگر را داشته باشند. ضمناً با پرداخت عیدی در دوماه آخر سال بهمن و اسفند ماه بار مالی آخر سال برای کارفرمایان محترم زیاد میشود و بهترین کار برای حرمت دوجانبه پرداخت زودتر این مبلغ عیدی میباشد.
وی افزود: چرا که در آخر سال، پایان کار و ذخیره مرخصی و ... به عیدی اضافه میشود که بار مالی به همراه خواهد داشت. شایان ذکر هست که اکثر کارفرمایان برای بهره وری بیشتر و ایجاد انگیزه علاوه بر پرداخت دیون طبق قوانین کار بعضی از آیتمها نیز با میل خودشان جهت ارج نهادن به کارگران زحمت کش خود مینمایند که هم ثواب دنیوی و اخروی و هم بها دادن به کارگران زیر مجموعه خودشان در کارخانجات هستند.
فتاحی ادامه داد: مثلاً واحدهای تولیدی صنعتی بزرگ در اواخر سال با خرید آجیل و شیرینی و بستههای معیشتی کام کارگران را شیرین میکنند که این کارها نشان گر ارزش گذاشتن به مقام شامخ کارگر هست که باید تشکر و قدردانی نمود. ولی در کل اگر کارفرمایان نسبت به پرداخت عیدی در دی ماه یا نهایتاً بهمن ماه هر سال اقدام نمایند، خدمت بزرگی به کارگران خود نمودهاند تا آنها نیز به طبع نیاز خود نسبت به تهیه اقلام عید نوروز اقدام نمایند و شرمنده همسر و فرزندان خود نباشند.
وی با بیان اینکه گاهی برخی کارفرمایان به بهانههای مختلف پرداخت عیدی را به سال بعد موکول میکنند افزود:تعداد اندکی از کارفرمایان گاهاً پرداخت عیدی را به سال جدید موکول نمودهاند در حالی که میتوانند این کار رو قبل عید و در ماههای دی و بهمن انجام دهند تا کارگران رضایت بیشتری نسبت به عملکرد کارفرمای خود داشته باشند. امیدوارم روزی فرا برسد تا مشکلات کارگری وجود نداشته باشد تا هر دو مکمل در کنارهم بتوانند روزهای خوبی را سپری کنند.
تمام کارکنان مشمول قانون کار که طبق تعریف این قانون «کارگر» شناخته میشوند، مشمول عیدی و پاداش پایان سال هستند؛ اما در این بین کارگرانی هم هستند که خواسته یا ناخواسته و به دلایل مختلف همچون بحران اقتصادی کارفرما، عدم نیاز و … شغل خود را از دست دادهاند و همچنین برخی از کارگران بازنشسته شدهاند که با توجه به تاکید قانون کار این دسته از افراد نیز مستحق دریافت عیدی پایان سال هستند.
اگر کارفرمایی از پرداخت عیدی خودداری کند یا آن را به تأخیر بیندازد، کارگر میتواند از طریق مراجع قانونی (مانند اداره کار) شکایت کند.
کارگران شاغل در شرکتهایی که وضعیت مالی ضعیفی دارند ممکن است با تأخیر در دریافت عیدی مواجه شوند، اما این به معنای از بین رفتن حق قانونی آنها نیست.
عیدی به عنوان یک حق قانونی، به تمامی کارگران مشمول قانون کار تعلق میگیرد. با این حال، در عمل ممکن است برخی از مشکلات یا استثناها وجود داشته باشد که نیازمند پیگیری قانونی است. آگاهی کارگران از حقوق خود و استفاده از ابزارهای قانونی میتواند از تضییع حقوق آنها جلوگیری کند.
