حداکثر عمقی که زیردریایی‌های نظامی می‌توانند بروند چقدر است؟
مخاطب ۲۴- نیروی دریایی آمریکا به‌عنوان یکی از قدرت‌های بزرگ دریایی عنوان می‌کند که دارای چهار زیردریایی مجهز به موشک‌های هدایت‌شونده، ۱۴ زیردریایی با موشک‌های بالستیک و ۵۳ زیردریایی تهاجمی است. این زیردریایی‌های نظامی با ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصر‌به‌فرد طراحی شده‌اند. علاوه بر این هر یک از آنها به تسلیحاتی تجهیز شده‌اند که به آنها اجازه می‌دهد مأموریت‌های ویژه مختص به خود را انجام دهند.
با این حال، به دلیل محرمانه بودن اطلاعات نظامی، هنوز پاسخ دقیقی به این سوال که حداکثر عمقی که زیردریایی‌های نظامی می‌توانند بروند چقدر است، وجود ندارد. اما خوشبختانه برای درک بهتر این موضوع، اطلاعاتی درباره تعدادی از این زیردریایی‌های شگفت‌انگیز دردسترس است که عملکرد مشابهی همانند نسخه نظامی خود برای طی کردن عمق زیاد را دارند.
در این مطلب، به بررسی تکنولوژی‌های پیشرفته، چالش‌ها و آینده زیردریایی‌ها خواهیم پرداخت. با گجت نیوز همراه باشید تا به راز‌های پنهان این دنیای جذاب پی ببرید.
نفوذ به زیر آب با زیردریایی های نظامی
با انتشار اخبار مربوط به سرنوشت مرگبار زیردریایی اوشن گیت در سال ۲۰۲۳، جهان به یک باره دچار وحشت و نگرانی شد. به گزارش سی بی سی (CBC)، این زیردریایی به‌طور اختصاصی برای سفر به عمق‌های حیرت انگیز تا حدود ۴۰۰۰ متر طراحی شده بود. مقصد نهایی آن، بازدید از بقایای کشتی مشهور «تایتانیک» بود که در عمق تقریبی ۳۸۰۰ متری، در دنیای تاریک و سرد اقیانوس اطلس قرار دارد. حال بعد از وقوع این حادثه احتمالا برایتان سوال پیش آمده که یک زیردریایی نظامی تا حداکثر چه عمق‌هایی می‌تواند نفوذ کند؟
براساس گزارشی از بی‌بی‌سی در ماه می‌سال ۲۰۱۹، یک زیردریایی به نام DSV Limiting Factor، عمق بی‌نظیر ۱۰,۹۲۷ متر را طی کرده است. این رکورد حیرت‌انگیز توسط ویکتور وسکوو به همراه زیردریایی شرکت تریتون سابمارینز (Triton Submarines) در همان سال ثبت شد.
آیا زیر دریایی‌های نظامی می‌توانند به چنین اعماق شگفت‌انگیزی بروند؟ بطور کلی نیرو‌های نظامی در تمام دنیا به سریع‌ترین و پنهان‌ترین فناوری‌های موجود دسترسی دارند که معمولا برای افراد عادی محرمانه است؛ بنابراین، اما در میان زیردریایی‌های نظامی، USS Dolphin بهترین رکورد را ثبت کرده است. این زیر دریایی ۵۰ متری که در سال ۱۹۶۸ رونمایی شد، توانست قابلیت‌های شگفت انگیز خود را به‌سرعت نشان دهد. در نوامبر همان سال، با بهره گرفتن از دو موتور GM V۷۱ با ۴۲۵ اسب بخار و دو ژنراتور ۲۵۰ کیلو واتی، توانست به عمق ۹۱۰ متری زیر آب برسد.
بطور کلی جزئیات مربوط به توانایی اینگونه زیردریایی‌های نظامی طبقه‌بندی شده است و دردسترس عموم افراد نیست؛ اما باید گفت که زیردریایی آمریکایی USS Dolphin به‌عنوان عمیق‌ترین زیر دریایی نیست. چندین سال بعد، یعنی در سال ۱۹۷۴، اتحاد جماهیر شوروی یک زیردریایی با بدنه‌ای از تیتانیوم ساخت که به نیروی هسته‌ای مجهز بود. زیردریایی نظامی Komsomolets برای شرایط سخت در اعماق طراحی شد و در سال ۱۹۸۴ به عمق ۱۰۰۰ متری نفوذ کند. اما متاسفانه این زیردریایی در سال ۱۹۸۹ به دلیل آتش‌سوزی در دریای بارنتز غرق شد.
محدوده نفوذ زیردریایی های نظامی نیروی دریایی آمریکا
در زیر دریایی‌های تهاجمی تنها قدرت آتش اولویت نیست، بلکه به چندمنظوره بودن، توانایی مانور و غیرقابل پیش‌بینی بودن نیز بستگی دارد. به همین دلیل پنهان شدن در اعماق دریا یک مزیت غیرقابل انکار است. این نکته در نیروی دریایی آمریکا و مخصوصا زیردریایی های نظامی این کشور بیشتر صدق می‌کند.
به طور خلاصه، اطلاعات دقیقی درباره حداکثر عمقی که زیر دریایی‌های آمریکایی می‌توانند به آن برسند وجود ندارد. معمولا ارتش اطلاعات مربوط آنها را منتشر نمی‌کند، اما می‌دانیم که زیردریایی کلاس ویرجینیا قادرند به اعماق بیش از ۲۵۰ متر زیر سطح آب، سفر کنند. توانایی‌های دقیق آنها هم طبق معمول برای عموم افراد دردسترس نیست. این مدل از زیردریایی‌های نظامی به یک رآکتور هسته‌ای مجهز هستند که به آنها اجازه می‌دهد مدت زمان بیشتری را در اعماق آب‌ها بمانند. همچنین، آنها مسلح به اژدر‌های MK۴۸ و موشک‌های کروز تاماهاوک هستند که می‌توانند اهداف را هم در زیر و بالای سطح آب هدف قرار دهند.
زیر دریایی‌های کلاس اوهایو (Ohio) نیروی دریایی آمریکا، که از اوایل دهه ۱۹۸۰ معرفی شدند، به عنوان حمل کننده موشک هدایت‌شونده و بالستیک طراحی شده‌اند. این زیردریایی‌های نظامی از بزرگ‌ترین‌های موجود در نوع خود به حساب می‌آیند. بطور تقریبی طول آنها ۱۷۰ متر و وزن آنها ۱۸,۷۵۰ تن است. گفتنی است اولین زیر دریایی از این کلاس، یواس‌اس اوهایو (USS Ohio)، به عمق آزمایشی ۲۴۰ متر می‌رسد. این عمق مشابه عمق زیر دریایی‌های کلاس ویرجینیا است، اما همانطور که گفته شد این عمق آزمایشی لزوماً نشان‌دهنده حداکثر توانایی‌های این مدل‌ها نیست.
محدوده نفوذ سایر زیردریایی ها
نیروی دریایی کشورهای دیگر هم به زیردریایی های پیشرفته با توانایی‌های مشابه و متفاوت مجهز هستند. برای مثال، نیروی دریایی بریتانیا دارای زیردریایی های کلاس ونگارد است که مشابه کلاس اوهایو آمریکا با توان موشکی بالستیک هستند.
این زیردریایی‌های نظامی به طور قابل توجهی کوچک ترند و طول آنها حدودا کمتر از ۱۵۰ متر است. آنها به موشک‌های ترایدنت ۲ مجهز هستند و منبع انرژی آنها نیز از یک راکتور سری PWR تامین می‌شود. زیردریایی‌های کلاس ونگارد می‌توانند به عمق حدود ۵۰۰ متری در آب بروند. جالب است بدانید که در نوامبر ۲۰۲۳، یکی از زیردریایی‌های ونگارد به طور تصادفی بدلیل نقص فنی در عمق سنج، توانست این عمق را فراتر برود. این اتفاق می‌توانست عواقب فاجعه‌بار و خطرناکی برای زیردریایی و سرنشینان آن داشته باشد.
از دیگر زیر دریایی‌های نظامی بریتانیا می‌توان به کلاس ترافالگار اشاره کرد. مشخصات آن سرعت حداکثری ۳۰ گره و طول ۸۵.۴ متر است. در طراحی نیز این زیردریایی پوشیده از کاشی‌های آکوستیک (ضد صدا) است که به طور خاص برای کاهش قابلیت شناسایی توسط دشمن ساخته می‌شود. این ویژگی یک مزیت بزرگ برای هر زیر دریایی نظامی است، به‌ویژه در دوران جنگ سرد از این زیر دریایی‌ها برای مأموریت‌های شناسایی استفاده می‌شود. زیردریایی ترافالگار قادر به حرکت در عمق‌های حدود ۴۰۰ متر و قابلیت افزایش نفوذ به عمق بالاتر از ۶۰۰ متر است. نکته قابل توجه این است که زیر دریایی‌های که نیروی دریایی برای تحقیق می‌سازد، همچنان آماده ماموریت‌های حساس است و جزء زیردریایی‌های نظامی به شمار می‌آیند.
تریسته (Trieste) غول زیر آب شگفت انگیز آمریکا
زیردریایی تریسته (Trieste) نه تنها برای شناسایی یا حملات نظامی طراحی نشده بود، بلکه به‌عنوان یکی از شگفت انگیزترین ابزار‌های علمی جهان نیز شناخته می‌شود. این زیر دریایی توسط دو کارآفرین سوئیسی، آگوست و ژاک پیکار، طراحی و تولید شد. تریسته نخستین بار در سال ۱۹۵۸ به نیروی دریایی آمریکا تحویل شد. دو سال بعد، این غول آبی به عمیق‌ترین نقطه بر روی زمین یعنی گودال ماریانا رفت و توانست به عمق ۱۰، ۹۱۶ متری برسد.
دون والش، یکی از افراد نیروی دریایی آمریکا در این سفر ۹ ساعته همراه با ژاک پیکار بود. تعریف می‌کند در عمق بسیار زیاد یکی از پنجره‌های بیرونی زیردریایی ترک می‌خورد و لحظاتی پر از اضطراب را برایشان بوجود می‌آورد. خوشبختانه، این زیردریایی را به گونه‌ای طراحی کردند که فشار‌های بسیار زیاد در آن عمق را تحمل کند (فشاری که حدود ۱۰۰۰ برابر بیشتر از فشار سطح دریا است). همچنین در چنین موقعیتی، تریسته از سیستمی هوشمند استفاده می‌کرد که با رها کردن قطعات کوچک فلزی، وزن خود را کاهش می‌داد و اجازه بازگشت به سطح را این قابلیت فراهم می‌کرد.
نیروی دریایی آمریکا تریسته را به قیمت ۲۵۰، ۰۰۰ دلار خریداری کرد. این زیردریایی نظامی هم اکنون در موزه ملی نیروی دریایی آمریکا نگهداری می‌شود. زیردریایی نظامی تریسته عملا اثبات کرد که هر مدل از زیردریایی‌های موجود در جهان، توانایی دستیابی به عمق‌های بسیار زیاد را دارد. البته، نباید فراموش کرد که این مدل با بدنه‌ای محکم و منحصر‌به‌فرد خود، به‌طور خاص برای سفر به عمیق‌ترین نقاط زمین طراحی شده است.
قابلیت و ویژگی‌های دیگر زیردریایی های نظامی
طبق گزارشات موجود، کلاس سوریو ژاپن نیز در سفر به اعماق بالا یکی از زیردریایی‌های نظامی قدرتمند و مطرح جهان است. بر اساس گزارش نشریه National Interest، این کلاس از زیردریایی‌ها قابلیت نفوذ به عمق حدود ۶۵۰ متر زیر سطح دریا را دارد. اولین مدل از کلاس سوریو ژاپن در اواخر سال ۲۰۰۷ به آب انداخته شد. تاکنون ۱۲ فروند از این کلاس زیردریایی عضو ناوگان دریایی ژاپن هستند.
زیردریایی سوریو به موتور‌های قدرتمند دیزلی-الکتریکی مجهز است. دستیابی به عمق‌های قابل توجه و پنهان ماندن برای مدت طولانی از توانایی‌های این زیردریایی بدلیل طراحی ویژه آن است. همچنین بدنه فولادی آن دارای فناوری آکوستیک (ضد صدا) است. نکته قابل توجه این است که ترکیب این ویژگی‌ها با سکوت و ثبات موتور‌ها اجازه می‌دهد تا به آرامی و بی صدا به عمق‌های بسیار بالایی دست پیدا کنند.
از طرف دیگر نیز زیر دریایی نوع ۲۰۹ ساخت شرکت آلمانی Howaldtswerke به‌عنوان یک دیگر از زیردریایی‌های نظامی موجود در جهان شناخته می‌شود. گفتنی است که این زیردریایی به بسیاری از کشورهای جهان صادر شد و در ناوگان‌های مختلف از آن استفاده می‌شود. این زیر دریایی که در سال ۱۹۷۱ معرفی شد و نسبت به دیگر رقبای خود ظاهری کوچک به طول ۶۴.۴ متر دارد. همچنین مجهز به چهار موتور دیزلی-الکتریکی قدرتمند است. قابلیت غوطه‌وری تا عمق ۲۵۰ متری و تجهیز به تسلیحات متنوع، این زیردریایی را یه یک عضو کارآمد برای پاسخ‌گویی به نیاز‌های نیروی دریایی تبدیل کرده است.
در نهایت حداکثر عمقی که زیردریایی های نظامی می‌توانند بروند چقدر است؟
در نهایت، حداکثر عمقی که زیردریایی های نظامی می‌توانند بروند بستگی به هدف طراحی آن دارد. زیردریایی همانند تریسته که برای سفر و کشف علمی به عمیق‌ترین نقاط اقیانوس، طراحی و برنامه ریزی شدند. نیروی دریایی پیش از انجام این سفر علمی چالش برانگیز به اعماق خطرناک،بدنه آن را با لایه‌های ضخیم از فولاد پنج اینچی تقویت کرد تا فشار بالای این عمق را تحمل کند.
در مقابل زیردریایی‌های اکتشافی مانند تریسه، زیردریایی‌های نظامی برای چنین چالش‌های عمیقی طراحی نشده‌اند. برای درک بهتر این موضوع عمق گودال Challenger را که حدود ۱.۵ مایل عمیق‌تر از قله اورست است، مورد مقایسه قرار می‌دهیم. حال در مقابل آن بیشترین عمقی که زیردریایی‌ها نظامی می‌توانند نفوذ کنند حدود ۲۵۰ متر است که برابر با ارتفاع بزرگ‌ترین چرخ و فلک جهان، عین دبی، است. پس بدین ترتیب می‌توان نتیجه گرفت که بین انواع مختلف زیر دریایی‌ها و عمق‌هایی که می‌توانند به سطح زیر آب نفوذ کنند، تفاوت‌های قابل توجهی وجود دارد. متاسفانه بدلیل محرمانه بودن اطلاعات نظامی به پیچیدگی و نبود اطلاعات دقیق می‌افزاید.
با این حال، آنچه به‌طور قاطع می‌توان نتیجه گرفت، این است که زیردریایی‌هایی مانند تریسته با نفوذ به اعماق بسیار بالا توانسته‌اند به پیشرفت علم کمک کنند. از طرف دیگر مهندسان نیرو دریایی با الهام از دیگر نوع زیردریایی‌ها علاوه بر توسعه فناوری نظامی، جان پرسنل خود را نیز در اعماق آب‌ها حفظ می‌کنند. این مسائل نه تنها تأثیر عمیقی بر تاریخ نظامی داشته، بلکه بصورت جهانی نیز اهمیت زیردریایی‌ها را در این حوزه به‌طور قابل توجهی نمایان می‌سازد.
