جوانترین استان کشور، بیشترین بازمانده از تحصیل را دارد!
مخاطب۲۴- ترک تحصیل و بازماندن از فراگیری علم و دانش از سوی کودکان، ابرچالشی است که طی چند سال گذشته درپی رکود اقتصادی و وضع نامناسب معیشت مردم در مناطقی از کشور به ویژه مناطق محروم بروز و ظهور یافته است که متاسفانه در این اثنا مسئولان به جای افزایش خدمات دهی به این مناطق، نسبت به آن بی توجه بوده اند.
کمبود فضاهای آموزشی، وسعت جغرافیایی، فقر اقتصادی و سیل مهاجران از کشورهای همسایه از جمله دلایلی به شمار میرود که سبب شده است سیستان و بلوچستان به عنوان جوانترین استان کشور با معضل بازماندگان از تحصیل دست و پنجه نرم کند.
نگاه ویژه ستادی به سیستان و بلوچستان با هدف کاهش محرومیت و تحقق عدالت آموزشی در کنار سرفصلهای عمرانی و اعتباری، اقدامی ارزشمند برای این استان پهناور و محروم تلقی میشود، اما تعدد عوامل تاثیرگذار در محرومیت تحصیلی فرزندان سرزمین اسطورهها بدون شک در بلندمدت علاوه بر بروز آسیبهای اجتماعی نهادینه شده، میتواند منشاء بسیاری از چالشهای اجتماعی و مانعی برای تحقق توسعه پایدار باشد. برخی آمارها از وجود ۶۰تا ۷۰هزار بازمانده از تحصیل در این استان حکایت دارد؛ کودکانی که در سن ۶تا ۱۵سال از تحصیل باز میمانند و یا ترک تحصیل میکنند؛ البته آمارهای رسمی منهای آمار فاقدین شناسنامه است!
براساس اصل سیام قانون اساسی جمهوری اسلامی، دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای عموم مردم در اقصی نقاط میهن تا پایان دوره متوسطه فراهم کند و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد، اما بر اساس شواهد موجود نه فقط این مهم تاکنون به طور کامل محقق نشده است، بلکه مسئولان ذیربط ساخت مدرسه را به عنوان یک وظیفه قلمداد نمیکنند و فقط درپی کسب نظر خیران برای ایجاد مراکز آموزشی هستند!
آمایش نامناسب مدارس
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل سیستان و بلوچستان با اشاره به اهمیت نظام آموزش رسمی در توسعه پایدار هر جامعه، به ایرنا میگوید: باید بپذیریم که مساله اجتماعی پوشش فراگیر آموزش و پرورش همگانی در سیستان و بلوچستان، با وجود اصل ۳۰قانون اساسی و منویات رهبر معظم انقلاب کماکان با چالش جدی مواجه است که ضرورت دارد تا تمامی نهادهای متولی با رویکردهای اقتصادی، حمایتی، فرهنگی - اجتماعی، هویتی و اطلاعاتی و زیر ساختی، نهایت تلاش خود را در پوشش حداکثری اشتغال به تحصیل در بازه سنی ۷تا ۱۸سال انجام دهند.
غلامرضا نجفی با تشریح علل تسهیلگر پدیده بازماندگی یا ترک تحصیل در سیستان و بلوچستان، میافزاید: آمایش نامناسب مدارس به ویژه در مراکز جمعیتی روستایی، برخی از فرهنگهای سنتی مرتبط با دانشآموزان دختر مقاطع متوسطه اول و دوم، معضلات معیشتی خانوارها و ضرورت اشتغال به فعالیت اقتصادی نوجوانان به ویژه در شهرهای نوار مرزی به واسطه فقر خانوارها، کمبود مدارس یا کادر آموزشی مقاطع متوسطه اول و دوم در مراکز روستایی، کودک همسری و ضعف در برخی شیوههای فرزندپروری و معضلات مرتبط با هویت یا منع خدمات، برخی از مهمترین چالشهای ترک تحصیل دانش آموزان این استان محسوب میشود.
وی ادامه میدهد: در مجموع نرخ بازماندگی و ترک تحصیل در دانشآموزان مقطع ابتدایی۴۲هزار و ۸۴۵نفر، در ترک تحصیل مقطع متوسطه اول ۳۷هزار و۹۵۸نفر و در مقطع متوسطه دوم ۶۸هزار و ۶۴نفر است؛ بنابراین ۱۴۸هزار و ۷۶۹کودک و نوجوانان ۷ تا ۱۸ساله از آموزش همگانی به دلایل گوناگون محروم هستند که از این تعداد ۸۱هزار و ۳۲۵دختر و ۶۷هزار و ۴۴۴نفر هم دانش آموزان پسر هستند.
از این آمار در مقطع متوسطه دوم نگران کنندهتر است، به طوری که ۲۴درصد کودکان ۱۵تا ۱۷از مدارس ترک تحصیل کردهاند که بدون شک این پدیده در بلندمدت علاوه بر بروز آسیبهای اجتماعی نهادینه شده، میتواند منشاء بسیاری از چالشهای اجتماعی و موانع توسعه پایدار و درونزا را رقم بزند.
بررسی دلایل ترک تحصیل
همچنین حسن بروشکی مدیرکل آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان اجرای طرح ساماندهی بازماندگان از تحصیل را مهمترین اقدام آموزش و پرورش میداند و میگوید: موضوع جذب بازماندگان از تحصیل نیازمند حمایت، همراهی و اختصاص ردیف اعتباری خاصی است که میطلبد مسئولان ستادی با حساسیت و دقت نظر ویژه، این مهم را پیگیری و محقق کنند.
وی میافزاید: موضوع افراد ترک تحصیل کرده و بازماندگان از تحصیل در سالهای گذشته یکی از مهمترین مسائل پیش روی نظام تعلیم و تربیت در استان بوده است که تمامی ظرفیتهای دولتی و خیران در این زمینه پایکار آمدهاند.
مدیرکل آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان تأکید میکند: خوشبختانه این نگاه در دولت ایجاد شده و با راهاندازی قرارگاه عدالت تربیتی و نصیب آموزشی برابر، موضوع بازماندگان از تحصیل در استان به یکی از اولویتهای وزارت آموزش و پرورش بدل شده است.
بروشکی ساخت و توسعه مدارس شبانهروزی را مهمترین اقدام برای رفع مشکل بیسوادی و جذب بازماندگان از تحصیل میداند و میگوید: ساخت جهادی فضای آموزشی در سیستان و بلوچستان از سوی خیران و اداره کل نوسازی مدارس، ساخت هنرستان و همچنین تلاش برای افزایش سهمیه جذب نیروی انسانی از مهمترین اقداماتی به شمار میرود که برای حل این معضل انجام شده است و تداوم دارد.
