برآورد قیمت خودرو کارکرده وارداتی در ایران چقدر است؟

مخاطب ۲۴- آیین‌نامه واردات خودرو کارکرده در روز‌های آخر عمر دولت سیزدهم در حیاط پاستور و توسط شخص سخنگو به شکلی عجیب از کلاه خارج شد.

آیین‌نامه واردات خودرو پر از ابهام و معماست. سعی کرده بعضی موارد مانند سن خودرو و موقعیت قرارگیری فرمان را دقیق و صریح روشن می‌کند، ولی قادر نیست پاسخ سایر موارد که عموما مهم و تاثیرگذار هستند را بدهد. کلمه «برای همه ایرانیان» به تنهایی نقشی پررنگ در شکل‌گیری ابهامات دارد. انگار تصمیم گرفته‌اند آیین‌نامه واردات خودرو کارکرده را پس از مدت‌ها تلاش بی‌ثمر، سریع بیرون بدهند تا مبادا به نام دولت جدید سند بخورد. کل آیین‌نامه ۱۰ ماده دارد و تعدادی تبصره به آن اضافه کرده‌اند؛ ولی در اولین مواجهه، سؤالات و ابهامات متعددی برای مردم ایجاد شده و کارشناسان حوزه خودرو هم ناچار هستند برای حل و فصلشان به کلماتی مثل شاید، اما، اگر و احتمالا رو بیاورند. بیایید آنچه تا الان درباره آیین‌نامه و قوانین واردات خودرو کارکرده می‌دانیم را با هم بررسی کنیم.

قوانین واردات خودرو کارکرده در یک نگاه
آیین‌نامه واردات خودرو کارکرده ۱۰ ماده دارد و تعدادی تبصره. قانون شماره یک به سن خودرو دست‌دوم مجاز برای واردات اشاره دارد و می‌گوید گمرک در سال ۱۴۰۳، آغوش خود را به روی خودرو‌هایی باز خواهد کرد که عمرشان بیشتر از سه سال و کمتر از پنج سال باشد.
واردات خودرو کارکرده، طبق قانون، امسال برای مدل‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ مجاز است. همچنین تنها می‌توان برای واردات خودرو کارکرده ساخت ژاپن، کره‌جنوبی و کشور‌های اروپایی اقدام کرد.

خودرو کارکرده به پنج شرط مجوز حضور در ایران را پیدا می‌کند که سه تا از آن‌ها استاندارد جهانی کشور مبدا هستند. آیین‌نامه واردات خودرو اول به تاییدیه دبلیووی تی‌ای اشاره دارد. بعد روی گواهی سازنده مبنی بر انطباق خودرو با ایمارک انگشت می‌گذارد و سپس گواهینامه انطباق عمومی جی‌سی‌سی را طلب می‌کند که در کشور‌ها حاشیه خلیج‌فارس رواج دارد و بالاخره با تاکید می‌گوید نظر سازمان استاندارد کشور مهم است.

خودرو سبک سواری چه بنزینی باشد و چه دوگانه‌سوز و هیبریدی، الزاما باید استاندارد آلایندگی یورو ۵ و بالاتر را پاس کرده باشد. ممنوعیت واردات خودرو بالای ۲۵۰۰ سی‌سی پابرجاست و دور خودرو فرمان راست را باید خط‌قرمز کشید. یک مرحله به ظاهر تشریفاتی هم درباره ممنوعیت واردات خودرو دزدی اضافه کرده‌اند.

چه کسانی شرایط واردکردن خودرو کارکرده را دارند؟
آیین‌نامه واردات خودرو کارکرده امکان ثبت سفارش را برای سه گروه فراهم کرده است. دسته اول و دوم حقوقی هستند و شامل شرکت‌های واردکننده و شرکت‌های حمل‌و‌نقل عمومی می‌شوند.

واردات خودرو کارکرده ون، وانت، مینی‌بوس، اتوبوس، کامیون، کامیونت و کشنده تریلر علاوه بر خودرو سواری امکان‌پذیر است. شرکت‌های حمل‌ونقل با استفاده از همین نکته در فهرست قرار گرفته‌اند. ماده ۵ آیین‌نامه واردات خودرو، شرکت‌های مورد تایید وزارتخانه که نسبت به تامین خدمات پس از فروش تعهد دارند را برای ثبت سفارش توصیه کرده است.

واردات خودرو کارکرده توسط افراد عادی هم مجاز شناخته می‌شود. در ادامه تاکید کرده‌اند اشخاص حقیقی تنها به‌منظور استفاده شخصی می‌توانند خودرو وارد کنند؛ ولی در این روش امکان واگذاری خودرو وارداتی به مدت پنج سال وجود ندارد.

واردت خودرو کارکرده برای همه ایرانیان آزاد شد، به همین مورد آخر اشاره دارد؛ هرچند ناگفته پیداست باتوجه‌به بروکراسی حاکم بر مراحل ثبت سفارش و واردات، حداقل افراد عادی تمایل زیادی برای حضور در این بخش نخواهند داشت و بیشترین زحمت روی دوش شرکت‌های وارد‌کننده خواهد افتاد. بالاخره آن‌ها گرگ بالان‌دیده هستند، سردوگرم روزگار را چشیده‌اند و می‌دانند خودرو دست‌دوم کجا پیدا می‌شود، چطور می‌توان آن را تا ایران حمل کرد و دست چه دسته مشتریان رساند. مراحل ثبت سفارش، تامین ارز و گارانتی را هم قطعا از بر هستند.

مراحل ثبت سفارش واردات خودرو
واردات خودرو کارکرده با استفاده از ارز شخصی امکان‌پذیر است. این گزاره صحیح، اما ناقص به نظر می‌رسید. آیین‌نامه واردات در مرحله اول وزارتخانه [احتمالا وزارت صمت]را موظف کرده برند‌هایی که ثبت سفارش خودرو از آن‌ها مجاز شناخته می‌شود را معرفی کند.

واردات خودرو در مرحله بعد به ارز نیاز دارد و مانند گذشته منوط به ارائه گواهی اسقاط است. هر دو مورد به نقش پررنگ شرکت‌های واردکننده اشاره دارد هرچند یقین داشته باشید این وسط جمله «واردات خودرو برای همه ایرانیان آزاد شد» به تفسیر‌های متفاوت و برداشت‌های اشتباه ختم می‌شود.

وزارت صنعت و شخص احمد آقایی، به‌عنوان سرپرست معاونت حمل‌و‌نقل در یک برنامه تلویزیونی گفته‌اند هر فرد دارای کد ملی می‌تواند خودرو [کارکرده]موردنظر خود را وارد منطقه گمرکی کرده و پس از پرداخت حقوق گمرکی آن را ترخیص کند. این در حالی است که واردات خودرو چه به‌صورت نو و دست‌دوم و چه به‌صورت شخصی و شرکتی پیش از هر چیزی چالش تامین منابع ارزی را روبروی خود می‌بیند.

آیین‌نامه واردات خودرو کارکرده در ماده ۳ سراغ مسئله منابع ارزی رفته و واردات به کمک ارز حاصل از صادرات، سرمایه‌گذاری خارجی [برای حمل‌ونقل عمومی]و سایر منابع مورد تایید بانک مرکزی از جمله ارز با منشا خارجی را مجاز دانسته است. مورد آخر همین حالا مسئله‌ساز شده و حداقل تا زمان ارائه اطلاعات بیشتر باعث می‌شود گروهی از افراد تصور کنند می‌توان مقداری دلار از بالش و تشک بیرون کشید و با آن به واردات خودرو دست دوم اقدام کرد.

تعرفه گمرکی واردات خودرو دست‌دوم چقدر است؟
آیین‌نامه واردات خودرو کارکرده، تا حدی تکلیف پرداخت حق گمرکی، مالیات و سود بازرگانی را مشخص کرده است؛ اما امکان دارد همین اول کار شاهد یک سری ابهامات باشیم.

تعرفه گمرکی خودرو وارداتی، همراه سود بازرگانی و مالیات توسط شخص حقیقی یا حقوقی پرداخت می‌شود. مبنای تعیین ارزش خودرو و حقوق ورودی قوانین قبلی اعلام شده است، ولی تعیین نرخ سود بازرگانی را به یک کمیته محول کرده‌اند و فقط پیشنهاد داده‌اند سود بازرگانی به نحوی تعیین شود تا ضمن کاهش قیمت خودرو دست‌دوم، جلوی شکل‌گیری هرگونه امتیاز ویژه اقتصادی برای واردکنندگان را بگیرد.

تعرفه گمرکی واردات خودرو کارکرده را می‌توان با کمک بخشنامه‌های قبلی تخمین زد؛ مثلا حقوق ورودی محصولات با حجم موتور زیر ۱۰۰۰ سی‌سی، ۲۰ درصد در نظر گرفته می‌شود. تعرفه گمرکی خودرو وارداتی برای موتور ۱۰۰۱ تا ۱۵۰۰ سی‌سی، ۷۰ درصد، برای موتور با حجم ۱۵۰۱ تا ۲۰۰۰ سی‌سی ۹۵ درصد و برای موتور ۲۰۰۱ تا ۲۵۰۰ سی‌سی، معادل ۱۳۵ درصد لحاظ می‌شود.

تعرفه گمرکی واردات خودرو هیبرید متفاوت است و ۱۱ درصد برای موتور زیر ۱۵۰۰ سی‌سی، ۱۶ درصد برای موتور ۱۵۰۱ تا ۲۰۰۰ سی‌سی و ۴۶ درصد برای موتور ۲۰۰۱ تا ۲۵۰۰ سی‌سی محاسبه خواهد شد. احتمال دارد گمرک در بحث واردات خودرو دست دوم همین رویه را در پیش بگیرد و در نهایت سود بازرگانی را تا حدی کاهش دهد. سود بازرگانی خودرو برقی و خودرو دارای موتور ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ سی‌سی پیش از این به ترتیب ۲۰ درصد و ۵۱ درصد بود، منتها هیات دولت در مواقع لزوم و بیشتر به منظور ایجاد مشوق و تنظیم بازار، گاهی فتیله را پایین می‌آورد.

تخمین قیمت خودرو کارکرده وارداتی در ایرانی‌ها
آیین‌نامه واردات خودرو کارکرده حداقل در ظاهر درباره محدودیت قیمت تکلیفی تعیین نکرده است؛ اما در عمل موضوع را به بخشنامه‌های قبلی ارجاع می‌دهد. امکان دارد در نهایت به همین دلیل علاوه بر تعیین سقف توان موتور، شاهد سقف قیمت ۲۰ هزار دلاری باشیم.

واردات خودرو کارکرده همچنین فعلا از برند‌های اروپایی، ژاپن و کره جنوبی امکان‌پذیر است. کیا، هیوندای، سانگ یانگ، مهم‌ترین خودروسازان کشور کره جنوبی هستند. واردات خودرو کارکرده از برند‌های ژاپنی تویوتا، نیسان، سوزوکی، هوندا، لکسوس، میتسوبیشی و مزدا هم بلااشکال خواهد بود.

آیین‌نامه واردات خودرو کارکرده حضور برند‌های شناخته شده اروپایی مثل بنز، BMW، آئودی، فولکس‌واگن، مینی، اوپل، ولوو، فیات، مازراتی، رنو، پژو، اسکانیا، مان، ایویکو یا نشان‌های تجاری کمتر شناخته شده از جمله سیئات، اشکودا در ایران را مجاز دانسته است.

قیمت درهم امارات در بازار آزاد ارز ایران، هم‌پای قیمت دلار در سرازیری افتاده و فعلا به محدوده ۱۵ هزار و ۷۵۰ تومان رسیده است. فرض می‌کنیم واردات خودرو کارکرده نیز شامل محدودیت ۲۰ هزاردلاری خواهد شد.

خودرو کارکرده در دوبی با مشخصات ذکر شده در آیین‌نامه واردات، حدود ۷۵ هزار درهم امارات ارزش دارد. در حالت دست بالا با این پول می‌توان مالک لکسوس NX۳۰۰ مدل ۲۰۲۱ با ۶۷ هزار کیلومتر کارکرد شد. اینفینیتی Q۳۰ مدل ۲۰۱۹، لندروور دیسکاوری و لندروور ایووک مدل ۲۰۱۹ هم با کارکردی بین ۴۰ تا ۵۰ هزار کیلومتر هم جزو گزینه‌ها هستند.

قیمت ولوو XC۶۰ کارکرده مدل ۲۰۱۹ در دوبی با ۴۷ هزار کیلومتر کارکرد و مرسدس بنز A-Class مدل ۲۰۱۹ هم با ۵۲ هزار کیلومتر کارکرد در همین محدوده قرار دارد و اگر کسی دلش ماشین مدل بالا بخواهد می‌تواند دنبال هیوندای سوناتا ۲۰۲۱ کارکرده برود.

قیمت خودرو کارکرده در دوبی با مشخصات مشابه به پول ما حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان می‌شود؛ تقریبا ۲۰۰ میلیون گران‌تر از نمونه خشک دنا پلاس آپشنال ایران‌خودرو.

قیمت مزدا ۶، تویوتا کمری، نیسان آلتیما، هیوندای النترا و مینی کوپر کارکرده، مدل ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ در امارات با کارکردی بین ۵۰ هزار تا ۹۰ هزار کیلومتر از ۵۰ هزار درهم شروع می‌شود و تا ۶۰ هزار درهم پیش می‌رود. ضمن اینکه ماشین کارکرده ارزان‌تر به وفور در بازار امارات وجود دارد.