مخاطب ۲۴- در مقالهای که اخیراً در مجله Science منتشر شد، دانشمندان استرالیایی از عدد عجیبی خبر دادهاند که حیرت خیلیها را به همراه داشته است. طبق محاسبات آنها، هر زن (انسان ماده) در طول ۹ ماه بارداریاش، تقریباً به پنجاه هزار کالری مواد غذایی نیاز دارد؛ عددی که به طرز عجیبی بالاتر از انتظار دانشمندان است.
پیش از این برآورد دانشمندان از این عدد، بهمراتب کمتر بود؛ چرا که آنها بر این باور بودند که بیشتر انرژی موردنیاز در جنین ذخیره میشود که این عدد نسبتاً کمی است.
داستین مارشال، زیستشناس فرگشتی دانشگاه موناش و دانشجویانش حالا به این نتیجه رسیدهاند که انرژی ذخیرهشده در بافتهای نوزاد انسان تنها حدود ۴ درصد از کل انرژی موردنیاز در دوران بارداری را تشکیل میدهد و ۹۶ درصد انرژی مورداستفاده دیگر، انرژی سوخت اضافیای است که موردنیاز بدن خود زن است.
مقایسه متابولیسم موجودات خونگرم و خونسرد
این نتایج حاصل تحقیقات طولانی دکتر مارشال در مورد متابولیسم است. گونههای مختلف با تأمین انرژی باید نیازهای متفاوتی را برآورده کنند. مثلاً پستانداران، بهعنوان موجوداتی خونگرم میتوانند دمای بدن خود را ثابت نگه دارند و در شرایط کاهش دمای محیط هم فعال بمانند؛ اما خونگرم بودن معایبی هم دارد؛ مثلاً حفظ سرعت متابولیسم بالا، مستلزم تغذیه مداوم پستانداران است؛ ولی برعکس، موجود خونسردی مثل مار میتواند هفتهها بین وعدههای غذایی خود فاصله بیندازد.
دکتر مارشال تصمیم گرفت تا فهرست کاملی از انرژی مصرفشده توسط دهها گونه را در طول زندگیشان تهیه کند. او تشخیص داد که بیشتر موجودات ماده، نهتنها باید به بدن خود سوخترسانی کنند، بلکه باید مقادیری انرژی هم به جنین خود اختصاص دهند.
زمانی که دکتر مارشال شروع به بررسی انرژی موردنیاز در دوران بارداری کرد، نتوانست به اعداد دقیقی برسد. برخی از محققان بر این باور بودند که انرژی موردنیاز بدن زنان برای سوختوساز در دوران بارداری، احتمالاً تنها به ۲۰ درصد از انرژی مستقیم بافتهای نوزاد میرسد؛ اما دکتر مارشال به این آمار و ارقام اتکا نکرد.
او و شاگردانش تصمیم گرفتند تا شخصاً این اعداد را محاسبه کنند و با بهرهگیری از آمار علمی به دنبال اطلاعاتی مثل انرژی ذخیرهشده در بافتهای هر جنین بودند. درعینحال نرخ متابولیک کلی زنان در حین تولید بارداری را با اندازهگیری میزان اکسیژن مصرفی مادران محاسبه کردند. دکتر مارشال دراینباره توضیح داد: «افراد فقط مشغول جمعآوری دادههای خودشان بودند، اما هیچکس این دادهها را گردآوری نمیکرد.»
گردآوری دادههای جانوران مختلف.
اما این محققان با گردآوری دادهها، انرژی موردنیاز بارداری را درباره ۸۱ گونه، از حشرات گرفته تا مارها و بزها، برآورد کردند. آنها دریافتند که ابعاد هر حیوان، تأثیر زیادی بر میزان انرژی موردنیاز برای تولیدمثل و بارداری دارد. مثلاً یک گونه میکروسکوپی به نام روتیفر، برای تولید هر فرزند به کمتر از یک میلیونیم کالری نیاز دارد و در مقابل، گوزن دمسفید برای تولید یک نوزاد به بیش از ۱۱۲۰۰۰ کالری نیاز خواهد داشت.