مدت‌زمان طلایی برای اهدای عضو بعد از مرگ مغزی چند ساعت است؟
مخاطب۲۴- دکتر فرشید رضایی با بیان اینکه در آستانه هفته «اهدای عضو و اهدای زندگی» قرار داریم، اظهار کرد: خوب است نه تنها عموم جامعه بلکه دانشجویان رشته‌های مختلف به ویژه پیراپزشکی و حتی پزشکی درباره اهدای عضو به عنوان پدیده ارزشمند پیشرفت علم، بیشتر بدانند. نقش دانشجویان پزشکی و پیراپزشکی در افزایش سواد سلامت جامعه بدیلی ندارد و حائز اهمیت است.
وی با بیان اینکه مطالعه‌ای جدید میان دانشجویان رشته‌های مختلف در کشور عمان انجام شده، اظهار کرد: نتایج به دست‌آمده از این تحقیق جالب است. نتایج به دست‌آمده بیانگر این است که اگرچه ۹۹ درصد دانشجویان، عبارت «اهدای عضو بعد از مرگ مغزی» را شنیده بودند و ۹۵درصد دانشجویان می‌دانستند که اهدای عضو می‌تواند جان بسیاری را نجات دهد، اما فقط ۳۴ درصد دانشجویان اطلاعات خوب و کافی در مورد اهدای عضو داشتند و فقط حدود هفت درصد درباره «مرگ مغزی» و اتفاقات بعد از آن در بدن اطلاعات کافی داشتند.
مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت با اشاره به مطالعه انجام شده در کشور عمان گفت: فقط نیمی از دانشجویان در عمان می‌دانستند که دین اسلام، «پیوند اعضا و اهدای عضو» را مجاز و قابل انجام می‌داند.
رضایی با بیان اینکه روند پیوند اعضا در جهان رو به افزایش است، اظهار کرد: اگرچه پیوند اعضا در جهان رو به افزایش است، اما افراد زیادی در لیست اهدای عضو قرار دارند و بسیاری از نارسایی‌های عضو که تا کنون در علم پزشکی درمان نداشتند یا بسیار گران و پرعارضه بودند صرفا با اهدای عضو می‌توانند درمان شوند.
وی با اشاره به یافته‌های مطالعه انجام شده در کشور عمان گفت: محققان، دانش و نگرش دانشجویان در مورد مرگ مغزی و مزایا و چگونگی اهدای عضو را کافی ندیدند. در بررسی علل مشخص شد که ندانستن و ناآگاهی از پدیده اهدای عضو و زمان‌های‌طلایی اهدای عضو بعد از مرگ مغزی، شایع‌ترین علتی است که یک دانشجو ممکن است با اهدای عضو موافق نباشد و لذا برگزاری کمپین‌های اهدای عضو با ایفای نقش دانشجویان و برگزاری سمپوزیوم‌های علمی می‌تواند در افزایش آگاهی این قشر ارزشمند و فرهیخته موثر باشد.
مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت با اشاره به نتایج به دست‌آمده از مطالعه کشور عمان گفت: ۸۴درصد دانشجویان، فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی مجازی را منبع اصلی خود برای کسب اطلاعات مناسب در مورد مرگ مغزی و فرآیند اهدا عضو اعلام کردند. دانشجویان شرکت‌کننده در این تحقیق در مورد امکان‌پذیر بودن استفاده از بافت و اعضا بعد ار مرگ مغزی اطلاع زیادی نداشتند؛ فقط ۱۲درصد می‌دانستند مرگ مغزی دیگر برگشت‌پذیر و بهبودیافتنی نیست. همچنین فقط ۱۵درصد نام کارت اهدا عضو را شنیده بودند.
کمبود عضو مناسب برای پیوند؛ مشکلی جهانی
رضایی درباره ضرورت اهدای عضو گفت: علیرغم نقش مهم اهدای عضو بعد از مرگ مغزی در بهبود کیفیت زندگی و نجات جان انسان‌ها در دنیای امروز و پیشرفت‌های علم پزشکی برای گره‌های ناگشودنی سال‌های گذشته، کمبود عضو مناسب برای اهدا و پیوند یک مشکل در دنیا به حساب می‌آید. هر چند موانع قومیتی، فرهنگی و قبیله‌ای از دلایلی هستند که برخی اقوام و قبایل در نقاطی از دنیا هنوز با پدیده اهدای عضو خو نگرفته‌اند، اما کم‌اطلاعی و ندانستن در مورد مرگ مغزی و اهدای عضو مهمترین علت آن است.
نجات ۸ بیمار نیازمند عضو از هر مرگ مغزی
وی ادامه داد: بعد از هر مرگ مغزی، قلب و سایر بافت‌های بدن نیز در طی چند روز به سرعت از بین‌می‌روند و لذا در علم پزشکی مرگ مغزی را به دلیل غیرقابل برگشت بودن، مرگ قطعی می‌دانند و سرعت عمل در آغاز فرآیند اهدای عضو از بدن متوفی به گیرندگان عضو را مهم می‌دانند. بعد از هر مرگ مغزی می‌توان جان ۸ نفر را نجات داد؛ این پیشرفت بزرگ علم پزشکی برای اهدای زندگی است به کسانی که در لبه مرگ و زندگی قرار گرفته‌اند و تنها شانس آن‌ها برای زنده ماندن و رهایی از رنج چندساله همان دریافت به موقع و سریع عضو است.
مدت‌زمان طلایی برای اهدای عضو بعد از مرگ مغزی
رضایی با بیان اینکه هنگامی که مغز انسان دچار مرگ مغزی می‌شود تمام عملکرد‌های مغز از بین می‌رود و در نتیجه فرماندهی بدن برای نفس کشیدن نیز از بین می‌رود، افزود:، زیرا مرکز تنفس خودبخودی انسان در ساقه مغز است که در مرگ مغزی می‌میرد؛ پس از مرگ مغزی، قلب که برای تپش خود نیاز به اکسیژن و خون دارد نیز در عرض چند دقیقه تا ماکزیمم یک ساعت به سرعت از بین می‌رود و صرفا با دستگاه تنفس مکانیکی می‌توان آن را برای چند ساعت تا ماکزیمم سه چهار روز نگه داشت تا قابل پیوند به نفر بعدی شود.
نقش آموزش در فرهنگ اهدای عضو
مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت ادامه داد: در صورت تاخیر بیش از ۳ روز و استفاده از دارو‌های حمایتی ضربان قلب، معمولا کیفیت آن قلب مناسب اهدا به فرد دیگری نبوده و زمان از دست رفته است. به همین دلیل، کشورهای دنیا به مردم آموزش کافی می‌دهند و در برخی کشور‌ها خانواده متوفی بسیار سریع و طی شش ساعت بعد از مرگ مغزی به اهدای عضو رضایت می‌دهند؛ حال آنکه در برخی کشور‌ها میانگین زمان رضایت دادن خانواده متوفی بسیار دیر و سه تا چهار روز بعد از اعلام مرگ مغزی است.
رضایی افزود: پس از مرگ مغزی، ارگان‌هایی از بدن مانند قلب، کبد، لوزالمعده، کلیه‌ها، ریه‌ها قابل اهدا کردن است و برخی بافت‌ها نیز می‌تواند سرنوشت زندگی را در گیرنده بافت تغیر دهد. به عنوان مثال، اهدای قرنیه می‌تواند بینایی را به چشم نابینای فرد دیگر بازگرداند یا مغز استخوان، تاندون، بافت غضروف، دریچه‌های قلب و برخی بافت‌های دیگر به بازسازی آسیب‌های شدید بافتی و کیفیت از دست رفته زندگی چندین انسان دیگر (کودک یا بزرگسال) کمک کند و گاهی تا ۵۰ نفر را از معلولیت‌ها و رنج‌های شدید نجات دهد.
وی درباره ضرورت افزایش سلامت سواد جامعه در زمیته اهدای عضو گفت: تلاش در جهت افزایش سواد سلامت مردم در زمینه اهدای عضو و بهبود نگرش عمومی به این رفتار انسانی می‌تواند کمبود عضو پیوندی را جبران کند و از مرگ‌های قابل پیشگیری زیادی جلوگیری شود.
مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت با بیان اینکه ۳۱ اردیبهشت به عنوان «روز اهدای عضو و اهدای زندگی» نامگذاری شده، افزود: هفته اهدای عضو، فرصتی فراهم می‌آورد تا گروه‌های مختلف مردم، دانشجویان و دست‌اندرکاران اثرگذار در دانش و نگرش جامعه، در مورد مرگ مغزی و اهدای عضو اطلاعات بیشتری کسب کنند و بدین طریق جان افراد بیشتری را بتوان از مرگ حتمی نجات داد.
