کاپوتاژ خودرو برای سفر خارجی را چکونه انجام دهیم؟

مخاطب۲۴- عموم افرادی که اهل سفر خارجی باشند، با عبارت کاپوتاژ خودرو آشنا هستند. این روش برای مواردی کاربرد دارد که قصد سفر به کشور خارجی با ماشین شخصی را داشته باشید. بدین‌شکل که می‌توانید با دریافت یک مجوز موقت از گمرک برای خروج خودرو از کشور، خودرو خود را در سفر خارجی همراه داشته باشید و با سهولت بیشتری جابه‌جا شوید.

افرادی که قصد سفر به کشور خارجی با خودرو شخصی را دارند، باید به‌خوبی با مراحل، شرایط و مدارک مورد نیاز کاپوتاژ خودرو آشنا باشند. کاپوتاژ خودرو همان‌طور که گفتیم نوعی مجوز موقت خروج از کشور با خودرو شخصی است که اداره گمرک آن را صادر می‌کند.
امروزه عموم ایرانیان از کاپوتاژ خودرو شخصی برای سفر‌های خود به کشور‌های همسایه، از جمله عراق، ترکیه، ارمنستان و ... استفاده می‌کنند. با این وصف، این گواهی موقت می‌تواند برای بسیاری از گردشگران ایرانی کاربردی باشد.
کاپوتاژ خودرو چیست؟

کاپوتاژ یک واژه از ریشه فرانسوی کابوتر به معنای جابه‌جایی از بندری به بندر دیگر است که امروزه برای اشاره به حق بهره‌برداری و حمل‌ونقل کالا و انسان از طریق وسایل نقلیه دریایی، هوایی و زمینی به‌کار می‌رود. همان‌طور که از معنای ریشه فرانسوی کلمه مستفاد می‌شود، این واژه ابتدا در صنایع کشتیرانی کاربرد داشته است و به کشتیرانی ساحلی نیز کاپوتاژ می‌گویند.

امروزه و در فرآیند اخذ گواهی کاپوتاژ، خودرو نیز به‌عنوان یک کالای کاپوتاژی امکان دریافت مجوز جابه‌جایی بین کشور‌های مختلف را دارد؛ اما برای کاپوتاژ خودرو بایستی با مدارکی مشخص و با توجه به شرایط لازم برای دریافت گواهی خروج موقت، به ادارات مربوطه مراجعه کنید. فراموش نکنید که به‌جز خودرو، در سفر خارجی با خودرو شخصی، همه سرنشینان و همراهان راننده نیز نیاز به مدارک خاص و مجوز‌های عبور و مرور دارند.
تفاوت کاپوتاژ خودرو با کارنه دو پاساژ

پیش از آموزش کاپوتاژ خودرو، بد نیست که با کارنه دو پاساژ و تفاوت آن با کاپوتاژ آشنا شوید؛ چرا که این دو اصطلاح برای شرایط متفاوتی کاربرد دارند و هر یک هدف خاصی را دنبال می‌کنند.

در واقع اگرچه کاپوتاژ برای جهانگردی و گردشگری با خودرو‌های سبک شخصی کافی است، اما جهت حمل بار یا خروج کالا از کشور با خودرو‌های باری سنگین حتما باید از کارنه یا کارنه دو پاساژ استفاده کنید.
از طرفی، کاپوتاژ نوعی مجوز موقت خروج از کشور است که اداره گمرک آن را صادر می‌کند؛ حال آن‌که کارنه دو پاساژ نوعی گذرنامه بین‌المللی است که به وسایل نقلیه باری و سنگین این امکان را می‌دهد تا در یک کشور دیگر برای جابه‌جایی و حمل کالا، اشخاص یا حتی گردش موقت اقدام کنند. علاوه بر این، با کارنه دو پاساژ، می‌توان بدون هیچ محدودیتی به یک یا چند کشور سفر کرد و بدون نیاز به تشریفات گمرکی، از مرز‌های کشور‌های بین راه عبور کرد.

کارنه دو پاساژ که معمولا یک دفترچه است را می‌توانید از ۳۰۰ نمایندگی فعال کانون اتومبیلرانی و جهانگردی در داخل کشور دریافت کنید. این مجوز در قالب‌های پنج، ده، پانزده و بیست‌وپنج برگی صادر می‌شود و با هر بار عبور از هر مرز، یک برگه آن باطل می‌شود. گفتنی است، مدت اعتبار این برگه‌ها نیز از زمان صدور، ۱۲ ماه است.

حال که با تعریف، کاربرد‌ها و تفاوت‌های کاپوتاژ و کارنه دو پاساژ آشنا شدید، در ادامه شما را با مدارک لازم جهت دریافت هر یک آشنا می‌کنیم.
مدارک مورد نیاز برای کاپوتاژ خودرو

در این بخش از آموزش کاپوتاژ خودرو، به مدارک مورد نیاز برای عملیات کاپوتاژ می‌پردازیم. این مدارک را معمولا گمرک تعیین می‌کند و باید حتما پیش از مراجعه به اداره گمرک همه آن‌ها را تهیه کرده باشید:

شناسنامه مالک وسیله نقلیه، برگ سبز رنگ
سند و فاکتور فروش خودرو، سند کارخانه
کارت ماشین
اصل گواهینامه رانندگی معتبر ایران با اعتبار یک ماه و سه روزه، برای دریافت گواهینامه رانندگی بین‌المللی یک ساله یا با اعتبار سه ساله برای دریافت گواهینامه بین‌المللی سه ساله.
بیمه‌نامه ایرانی
گواهینامه بین‌المللی (در صورت داشتن اعتبار)
گذرنامه با شش ماه تاریخ انقضا به همراه کپی صفحه اول آن
چهار قطعه عکس سه در چهار از شخص متقاضی
به همراه بردن خود خودرو
بعد از ارائه مدارک مذکور در گمرک، باید یک فرم درخواست کاپوتاژ خودرو شخصی را با جزئیات دقیق پر کنید و بعد از پرداخت هزینه‌های مصوب، مراحل کاپوتاژ خودرو آغاز می‌شود.
مدارک مورد نیاز برای کارنه دو پاساژ

توجه کنید که برای خودرو‌های باری، کارنه دو پاساژ یک مدرک تکمیلی علاوه بر کاپوتاژ است. پس برای دریافت آن باید از قبل، جهت کاپوتاژ خودرو اقدام کرده باشد. اما برای دریافت کارنه دو پاساژ خودرو به مدارک زیر نیاز دارید:

اصل مدرک کاپوتاژ خودرو
اصل سند مالکیت خودرو
اصل گذرنامه متقاضی با حداقل اعتبار شش ماهه
گواهینامه رانندگی بین‌المللی معتبر که توسط کانون جهانگردی و اتومبیلرانی صادر شده باشد

با ارائه مدارک مذکور، کافیست فرم درخواست کارنه دو پاساژ را تکمیل کرده، مبلغ ودیعه مشخص بر اساس نوع خودرو را پرداخته و سپس هزینه‌های ثبت و تشکیل پرونده را بپردازید.
جهت عودت مبلغ ودیعه نیز کافیست برگه‌های کارنه، قبض ودیعه و معرفی‌نامه شرکت حمل‌ونقل را در حضور مالک خودرو ارائه دهید تا مبلغ ودیعه بازگشت داده شود.
آموزش مراحل دریافت کاپوتاژ خودرو

در اولین قدم برای کاپوتاژ خودرو شخصی، بایستی گواهینامه بین‌المللی دریافت کنید. پس اگر گواهینامه بین‌المللی ندارید یا اعتبار آخرین گواهینامه بین‌المللی شما به پایان رسیده، باید حتما جهت دریافت آن اقدام کنید. توجه کنید که برای رانندگی در خارج از مرز‌های ایران، داشتن گواهینامه بین‌المللی معتبر ضروری است.

در ادامه، باید به‌همراه خودرویی که قصد سفر خارجی با آن را دارید به اداره گمرک شهر یا استان محل سکونت خود مراجعه کرده و برای دریافت برگه خروج موقت درخواست دهید. برگه خروج موقت همان برگه کاپوتاژ است؛ اما فراموش نکنید که با دریافت آن، همچنان باید مراحلی را برای خروج از کشور با خودرو طی کنید.

آموزش کاپوتاژ خودرو
در گام بعدی از مراحل کاپوتاژ خودرو برای سفر خارجی، باید جهت دریافت دفترچه بین‌المللی که شامل تمامی اطلاعات خودرو و راننده است اقدام کنید. این دفترچه یک سند اختصاصی برای شما و خودرو شما محسوب می‌شود که شماره سریال منحصر‌به‌فردی نیز دارد.

دفترچه بین‌المللی هم دقیقا مانند مجوز رانندگی بین‌المللی به هفت زبان به غیر از زبان فارسی ترجمه می‌شود. این دفترچه تاریخ انقضای یک ساله دارد و در صورت اتمام تاریخ اعتبار آن از زمان صدور، باید جهت دریافت مجدد یا تمدید آن اقدام کنید.

در ادامه، باید ضمن همراه داشتن برگه کاپوتاژ، اصل کارت ملی، اصل گذرنامه و دیگر مدارکی که در بخش‌های قبلی ذکر شد، به نمایندگی‌های کانون جهانگردی و اتومبیلرانی مراجعه کرده و پلاک بین‌المللی خودرو خود را دریافت کنید. توجه داشته باشید که در هر شهری که اداره گمرک وجود داشته باشد، یک نمایندگی کانون جهانگردی و اتومبیلرانی نیز وجود دارد.

یادآوری این نکته خالی از لطف نیست که کارنه دو پاساژ یا CPD، با کاپوتاژ متفاوت است و برای سفر خارجی با خودرو شخصی ضرورتی ندارد. اما اگر باید بار یا مسافرانی را به مقصد کشور خارجی جابه‌جا کنید یا حتی با ماشین باری سنگین قصد سفر به کشور خارجی دارید، باید حتما جهت کارنه دو پاساژ کردن وسیله نقلیه اقدام کنید.
آشنایی با بهترین مراکز کاپوتاژ خودرو در تهران

همان‌طور که گفتیم، برای دریافت کاپوتاژ خودرو باید با مدارک لازم به اداره گمرک شهر محل سکونت خود مراجعه کرده و پروانه و مجوز خروج موقت خودرو از کشور را دریافت کنید. بعد از دریافت این مجوز نیز باید جهت دریافت گواهینامه بین‌المللی، پلاک بین‌المللی و دفترچه بین‌المللی خود به شعبات کانون جهانگردی و اتومبیلرانی مراجعه کنید.

یکی از مهم‌ترین گمرکات صدور کاپوتاژ در استان تهران، گمرک غرب تهران به آدرس کیلومتر ۱۰ بزرگراه فتح (جاده قدیم کرج)، بلوار شهید سامانی‌پور است.

در مورد نمایندگی‌های کانون جهانگردی و اتومبیرانی در تهران نیز در ادامه به آدرس سه مورد از مهم‌ترین‌ها اشاره می‌کنیم:

تهران، خیابان آزادی، بین خوش و بهبودی، نبش خیابان شهید قانعی، پلاک ۲۳۱
تهران، خیابان فیاض بخش، نبش کوچه جهانگردی، پلاک ۳۳
تهران، خیابان خرمشهر (آپادانا)، ابتدای خیابان شهید عربعلی، بین کوچه یکم و سوم، پلاک ۲

صدور کاپوتاژ چه مدت طول می‌کشد؟

دریافت کاپوتاژ یا مجوز موقت خروج خودرو از کشور در گمرک در صورت کامل بودن مدارک فرد، نهایتا دو ساعت زمان می‌برد. دریافت گواهینامه بین‌المللی، پلاک بین‌المللی و دفترچه بین‌المللی از کانون جهانگردی و اتومبیلرانی نیز نهایتا یک ساعت زمان می‌برد.
برای چه خودرو‌هایی می‌توان گواهی کاپوتاژ دریافت کرد؟

در حال حاضر و در داخل ایران محدودیت خاصی برای کاپوتاژ خودرو وجود ندارد؛ اما ممکن است کشور مقصد شما محدودیت‌هایی برای مدل و نوع خودرو در نظر گرفته باشد. در چنین شرایطی و برای کسب اطلاعات بیشتر، بهتر است از قبل با گمرک یا کارشناسان صدور اسناد کانون جهانگردی و اتومبیلرانی مشورت کنید.

همچنین توجه داشته باشید که برای کاپوتاژ خودرو‌هایی با عمر بالای ۲۰ سال، بایستی از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مجوز مخصوصی دریافت کنید.
نکاتی درباره کاپوتاژ خودرو

توجه داشته باشید که مدت اعتبار هر برگه کاپوتاژ، تنها یک سال است و در صورتی که مدت اعتبار برگه کاپوتاژی که قبلا تهیه کرده‌اید کمتر از ۳۰ روز باشد، بایستی نسبت به تمدید مجدد آن اقدام کنید.

نکته مهم دیگر این‌که برگه کاپوتاژ به‌طور خودکار باطل نمی‌شود و فرد دریافت‌کننده بعد از پایان مدت اعتبار یک ساله کاپوتاژ، باید حتما نسبت به ابطال آن اقدام کند؛ چراکه در غیر این‌صورت مشمول جریمه خواهد شد. همچنین توصیه می‌شود در شرایطی که قصد فروش خودرو را داشتید و هنوز اعتبار برگه کاپوتاژ آن به پایان نرسیده بود، حتما نسبت به ابطال کاپوتاژ اقدام کنید.

توجه داشته باشید که با پلاک بین‌المللی اجازه رانندگی در داخل مرز‌های ایران را ندارید و در صورت عدم رعایت این نکته، جریمه خواهید شد. پس بهتر است پلاک بین‌المللی را در زمان خروج از مرز نصب کنید. همچنین استفاده از پلاک بین‌المللی روی خودرویی جز خودرویی که پلاک برای آن دریافت شده جرم و مشمول مجازات محسوب می‌شود. از نکات قابل توجه این‌که در زمان تمدید کاپوتاژ، هزینه صدور پلاک بین‌المللی و برچسب IR مجددا اخذ نمی‌شود.

نکته مهم دیگر درباره کاپوتاژ این‌که حتما پیش از سفر با خودرو شخصی به هر کشور خارجی، به‌خوبی درباره قوانین گمرکی و ترانزیتی آن کشور مطالعه کنید؛ چرا که برخی کشور‌ها اجازه ورود خودرو‌هایی با عمر بیش از ۱۰ یا ۲۰ سال را نمی‌دهند.
از طرفی برخی از کشور‌های همسایه ما گواهینامه بین‌المللی ۱ تا ۳ ساله را نمی‌پذیرند. پس بهتر است حتما قبل از سفر با ارتباط با سفارت، گمرک یا پلیس کشور مقصد، با قوانین آن‌ها آشنا شوید.

فراموش نکنید که داشتن بیمه شخص ثالث خودرو برای خودرویی که قصد همراه بردن آن به خارج از کشور را دارید الزامی است. از طرفی کشوری مانند ترکیه برای خودرو‌های کاپوتاژ شده، تهیه بیمه مخصوص از این کشور را الزامی کرده است.

گفتنی است، مراحلی از کاپوتاژ خودرو را می‌توانید به‌صورت آنلاین انجام دهید و سپس به‌صورت حضوری برای تکمیل باقی مراحل به گمرک یا کانون جهانگردی و اتومبیلرانی مراجعه کنید.

برای انجام مراحل آنلاین دریافت کاپوتاژ خودرو کافی است به واحد انفورماتیک اداره گمرک به آدرس epl.irica.gov.ir مراجعه کنید. در این سایت با انجام برخی مراحل، یک کد رهگیری توسط سامانه به شما اختصاص داده می‌شود که با داشتن آن و مراجعه به اداره گمرک، می‌توانید فرآیند بازرسی خودرو و صدور مجوز خروج موقت را نهایی کنید.

هزینه‌های کاپوتاژ خودرو

در این بخش از آموزش کاپوتاژ خودرو به هزینه‌های لازم برای دریافت مجوز موقت خروج از کشور می‌پردازیم:

جمع‌بندی

در طول این مطلب شما را با چیستی کاپوتاژ خودرو، کاربرد آن و تفاوت‌هایش با کارنه دو پاساژ آشنا کردیم. بهتر است قبل از مراجعه به گمرک برای دریافت کاپوتاژ، حتما از همراه داشتن تمام مدارک و شرایطی که در این مطلب ذکر آن‌ها رفت، اطمینان حاصل کنید.

توصیه پایانی این‌که پیش از سفر به هر کشور خارجی با خودرو شخصی، حتما درباره قوانین راهنمایی و رانندگی، ترانزیتی، تابلو‌ها و علائم رانندگی و حتی وضعیت جاده‌ها و آب‌وهوای کشور مقصد مطالعه کنید تا سفر بهتری داشته باشید.