ضربه فنی مدارس دولتی توسط مدارس غیردولتی
مخاطب 24- این روز‌ها فیلم‌هایی در فضای مجازی منتشر می‌شود که گویای بخشی از تفاوت فاحش کیفیت آموزش در برخی مدارس کشور در مقایسه با مدارس دولتی است و دوگانه "شهریه ـ کیفیت" را بیش از گذشته معنادار می‌کند.
اگرچه مدافعان بخش خصوصی همواره منتقدان را متهم می‌کنند که "چرا مخالف فعالیت مدارس غیردولتی هستید؟ " و اخیراً یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، منتقدان را به داشتن نگاه سوسیالیستی محکوم کرد و تأکید کرد «اگر بخواهیم کیفیت تمام مدارس دولتی افزایش یابد، مشکلات اقتصادی جامعه باید حل شود و درآمد‌های کشور افزایش یابد، فعلاً درآمد‌های کشور پاسخگوی این موضوع نیست؛ از سوی دیگر نمی‌توان مانع آزادی و اختیار مردم شد چرا که شاید فردی پول دارد و می‌خواهد برای فرزندش سرمایه‌گذاری بیشتری کند نباید با یک تفکر سوسیالیستی بگوییم همه بیایند در مدارس دولتی تحصیل کنند!».
اما آنچه مدافعان مدارس خاص و غیردولتی به‌خوبی نسبت به آن آگاه هستند، اما کتمان را ترجیح می‌دهند، این است که اصل مسئله مخالفت با فعالیت مدارس پولی نیست، مسئله آنجاست که به‌دلیل فعالیت مدارس غیردولتی و دولتی خاص، مدارس دولتی عادی به حاشیه رفته‌اند و برخی کارشناسان معتقدند به‌دلیل تعارض منافع موجود در آموزش و پرورش و سایر سطوح کشور یعنی ورود مسئولان و چهره‌های سرشناس به حوزه مدرسه‌داری، مدارس دولتی عادی ضعیف نگه داشته می‌شوند تا نه‌فقط ثروتمندان که حتی خانواده طبقات متوسط هم برای دستیابی به آموزش باکیفیت، ناچار به‌سمت مدارس پولی بروند!
این موضوع شاید با این مثال برای مخاطبان ملموس‌تر شود، در برخی موارد شاهد تقاضا برای ثبت‌نام در مدارس دولتی هستیم، اما آموزش و پرورش به‌دلیل نداشتن کلاس، بخشی از این نیاز را با افزایش تراکم کلاس‌ها برطرف می‌کند و مابقی مردم به‌ناچار به مدارس غیردولتی که دارای ظرفیت پذیرش و تراکم کلاس پایین‌تری هستند، می‌روند.
در حالی که برخی انتظار داشتند با کوچ فرزندان خانواده‌های متمکن به بخش غیردولتی و کاهش جمعیت دانش‌آموزی مدارس دولتی عادی، وضعیت این مدارس بهبود یابد، اما اطلاعات منتشرشده توسط وزارت آموزش و پرورش نشان می‌دهد وضعیت مدارس دولتی بهتر که نشده بلکه تقلای مدارس عادی دولتی به‌جای افزایش کیفیت، معطوف به حفظ بقا شده است!
در این گزارش ابتدا سراغ مدارس غیردولتی رفتیم که شهریه آن‌ها در سال ۱۴۰۲ باعث شگفتی برخی از خانواده‌ها شد و برخی والدین به‌دلیل ناتوانی از تأمین پرداخت شهریه‌های عجیب، قید تحصیل در این مدارس را زدند.
طبق گفته‌های مسئولان آموزش و پرورش، ۴۸ میلیون تومان حداکثر رقم شهریه مصوب مدارس غیردولتی برای سال تحصیلی جاری است همچنین تا ۳۸ درصد بابت فعالیت‌های فوق‌برنامه می‌تواند به این شهریه اضافه شود و براین‌اساس سقف شهریه به ۶۵ میلیون تومان می‌رسد، اما این موضوع در برخی مدارس غیردولتی تهران اصلاً مورد توجه نیست.
ورود به مدرسه ممکن نیست!
نکته بسیار عجیب آن است که برخی مدارس غیردولتی آن‌قدر مشتری و طرفدار برای خود دست و پا کرده‌اند که حتی اجازه ورود به محوطه مدرسه را هم نمی‌دهند و در همان ابتدا با بیان اینکه ظرفیت تکمیل است، مشتریان خود را پس می‌زنند!
مقصد نخست ما دبیرستانی در یکی از مناطق شمالی تهران است که ساختمان آن مشابه منازل مسکونی است، اما با متراژ بزرگتر و حیاطی نه‌چندان بزرگ.
از شهریه ۷۰ تا ۱۰۰ میلیون تومانی
این مدرسه برای پایه دوازدهم ۱۰۰ میلیون تومان و برای پایه دهم ۷۰ میلیون تومان شهریه دریافت می‌کند و فعالیت‌های مدرسه نه از مهر که از تابستان شروع می‌شود و دانش آموزان این مدرسه در مباحث درسی چند ماهی از همتایان خود در مدارس دولتی عادی جلوتر هستند.
مدیر مدرسه نیز از امتیازات مدرسه همچون فوق‌برنامه‌ها و کلاس‌های ویژه پایه دوازدهمی‌ها برای موفقیت در امتحانات نهایی و کنکور می‌گوید و در آخر هم اسامی دانش‌آموزان مدرسه را که توانستند در کنکور امسال رتبه خوبی به دست بیاورند، نام می‌برد.
بالابودن شهریه مدرسه برای خانواده‌های این منطقه اهمیتی ندارد!
او حتی معتقد است که نرخ شهریه مدرسه بالا نیست و می‌گوید: در این منطقه نرخ مدارس حدود ۱۰۰ میلیون تومان است، چون وضع مالی خانواده‌ها خوب است، میزان شهریه برایشان اهمیتی ندارد!
مقصد دوم ما؛ مدرسه‌ای است که در قالب مجتمع آموزشی فعال است و شامل سه دوره ابتدایی، متوسطه اول و دوم است، مدرسه‌ای در مجاورت پارک و با فضایی بسیار بزرگ که در همان ابتدای ورودی حیاط، نگهبان حتی اجازه ورود به محوطه مدرسه و گفتگو با مسئولان را نمی‌دهد! بالاخره پس از اصرار اجازه می‌دهند تا تلفنی با مسئول ثبت‌نام مدرسه صحبت کنم، او هم با تکرار این موضوع که ظرفیت تکمیل است، می‌گوید: از بهمن سال ۱۴۰۱ باید برای ثبت‌نام اقدام می‌کردید.
در نهایت نگهبان مدرسه اجازه می‌دهد به واحد حسابداری مراجعه کنم؛ در حین تردد در حیاط مدرسه برای رسیدن به واحد مالی؛ وسعت حیاط مدرسه که سرتاسر آن با درختانی سرسبز پوشیده شده است، جلب توجه می‌کند و همین محوطه زیبا به‌عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار در جذب دانش‌آموزان به این مدرسه نقش بسیاری دارد.
هنگامی که به واحد مالی می‌رسم، میزان شهریه مصوب مدرسه برای پایه ششم دبستان را ۵۵ میلیون تومان اعلام می‌کند، اما این رقم شهریه مصوب است و عمده مدارس غیردولتی به‌بهانه کلاس‌های فوق‌برنامه، بیش از این رقم از خانواده‌ها دریافت می‌کنند.
این مدرسه علاوه بر استفاده از روش‌های تدریس با مشارکت دانش‌آموزان، کانون ورزش و هنر، مهارت‌آموزی و... برای دانش‌آموزان برگزار می‌کند.
هنگام خروج از مدرسه با تعدادی از والدین که فرزندشان در دوره ابتدایی مدرسه تحصیل می‌کند صحبت که می‌کنم، آرامش به‌دلیل تحصیل فرزندشان در این مدرسه مهمترین موضوعی است که بر آن تأکید دارند و یکی از مادران صراحتاً می‌گوید که مدرسه با دانش‌آموزان آن‌ها "انسانی" رفتار می‌کند! یعنی همان چالش در عدم امکان مطالبه‌گری از مدارس دولتی عادی که موجب کوچ اجباری برخی والدین به‌سمت مدارس غیردولتی شده است.
شهریه را اعلام نمی‌کنیم
مدرسه سوم، دبستانی با فضایی نسبتاً کوچک است که در همان ابتدا، اجازه ورود به داخل مدرسه را نمی‌دهند و نگهبان مدرسه اجازه ورود به محوطه را نمی‌دهد حتی اصرار برای مشاهده فضای مدرسه، صحبت با مدیر و اطلاع از رقم شهریه نیز فایده‌ای ندارد و صراحتاً می‌گویند؛ رقم شهریه اعلام نمی‌شود.
این مدرسه برای دانش‌آموزان دبستانی، اردو‌های مهارت‌آموزی و آشنایی با مشاغل را برگزار می‌کند و دانش‌آموزان با حضور در محیط‌های واقعی کار می‌توانند برای ساعاتی مشاغل مختلف مانند نجاری یا دوخت کیف را تجربه کنند.
آموزش همراه با بازی
عمده تفاوت این مدارس با مدارس دولتی عادی، آموزش مبتنی بر بازی و ایجاد فضای شاد در دوره دبستان و در دوره متوسطه دوم هم تمرکز بیشتر بر یادگیری دانش‌آموزان با هدف آماده کردن آن‌ها برای کسب نمرات بالا در امتحانات نهایی و موفقیت در کنکور است.
بی‌عدالتی آموزشی رخ‌نمایی می‌کند
وجه دیگر تفاوت‌ها در مدارس خاص و غیردولتی با مدارس عادی، در فضای مدارس و میزان اختیاراتی است که به دانش‌آموزان اعطا می‌شود مثلاً در شرایطی که ورود موبایل به مدارس دولتی ممنوع است و سر همین موضوع اختلافات و گاه درگیری‌هایی در مدارس میان عوامل اجرایی و دانش‌آموزان رخ داده است، اما در برخی مدارس غیردولتی این مسئله ممنوعیتی ندارد به‌شرط عدم استفاده در کلاس درس یا فوق‌برنامه‌هایی همچون برنامه‌های ورزشی، زبان، موسیقی، تقویت اعتمادبه‌نفس، آموزش مهارت‌هایی همچون فن سخنوری و... طراحی می‌شود.
دو مدرسه دیگر در مناطق ۱۳ و ۱۴ تهران نیز مقصد دیگر ما بود که با وجود ممنوعیت برگزاری آزمون برای ثبت‌نام دانش‌آموزان دبستانی، این دبستان غیردولتی با برگزاری آزمون از دروس ریاضی و علوم برای ثبت‌نام اقدام کرده است و دانش‌آموزانی که در آزمون موفق نشوند، ثبت‌نام نمی‌شوند! و البته بدون توجه به اثرات این موضوع در تلقین احساس شکست به کودک دبستانی و آثار مخرب بر روان کودک.
شهریه مصوب این مدرسه برای دوره ابتدایی ۳۰ میلیون تومان تعیین شده، اما شهریه دریافتی از مردم، ۵۰ میلیون تومان است! عمده تمرکز این مدرسه بر مباحث اخلاقی و اعتقادی دانش‌آموزان است.
جریمه ۸۰۰ میلیاردی برای برخی مدارس
این تنها روایتی است از مجموعه مدارسی است که موفق به بازدید از آن‌ها شدیم و برخی نمایندگان مجلس از جمله محمدحسن آصفری معتقدند که مدارس غیردولتی از همان ابتدای تأسیس به سمت و سوی سیاسی رفتند و مسئولان مختلف به تأسیس مدرسه اقدام کردند.
هم‌اکنون چه‌میزان بازرسی و نظارت از این مدارس انجام شده است تا بدانیم به‌عنوان مثال؛ یک مدرسه در برابر شهریه ۷۰ میلیون تومانی که دریافت کرده، به خدمات تعهدشده پایبند بوده است یا خیر؟ آیا با صاحبان دانه‌درشت مدارس غیردولتی که نمی‌توان به‌سمت مدارس آن‌ها رفت، برخورد شده است؟
سازمان تعزیرات نیز از بازگرداندن ۴۳ میلیارد تومان از شهریه‌های نامتعارف به اولیای دانش‌آموزان خبر داده و اعلام کرده است: برخی مدارس معروف و بزرگ بیش از ۸۰۰ میلیارد تومان جریمه شدند.
منبع: تسنیم
