مخاطب 24- تیرماه امسال بود که در بیانیه پایانی نشست مشترک روسیه و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، بیانیه‌ای امضا شد که در آن از تلاش‌های امارات عربی متحده برای راه‌حل مسالمت‌آمیز به منظور حل مسئله جزایر سه گانه تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی از طریق گفت‌وگوهای دوجانبه و یا مجامع بین‌المللی حمایت شده بود.
این موضوع با واکنش گسترده نخبگان سیاسی و کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی مواجه شد و در نهایت منجر به احضار سفیر روسیه در ایران به وزارت امور خارجه شد.
حال روس‌ها پا را فراتر گذاشته‌اند و در ششمین نشست مجمع همکاری کشورهای عربی و روسیه روز چهارشنبه ۲۹ آذر ماه (۲۰ دسامبر) که به ریاست وزیر خارجه مراکش ناصر بوریته و با حضور سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه و وزرای خارجه کشورهای عربی در مراکش برگزار شد، بار دیگر خواستار ارجاع پرونده جزایر سه گانه به محاکم بین‌المللی شدند و از ایران خواسته شد به مذاکره بر سر این جزایر تن دهد.
شرکت کنندگان در مجمع، راه‌های تقویت همکاری بین کشورهای عربی و فدراسیون روسیه را در زمینه‌های مختلف بررسی کردند. آن‌ها سطح استثنایی روابط اعراب و روسیه را ستودند و در عین حال بر اهمیت ادامه هماهنگی با هدف پیشبرد روابط دوجانبه و همچنین ارتقای رشد و شکوفایی تاکید کردند.
این نشست با بیانیه مشترکی به اتمام رسید که شامل اشاره به جزایر سه گانه با استناد به بیانیه مشترک کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و روسیه که در ژوئیه ۲۰۲۳ منتشر شد، به پایان رسید. این بیانیه از راه‌حل‌ها و ابتکارات صلح‌آمیز با هدف حل مناقشه از طریق مذاکرات دوجانبه یا دیوان بین‌المللی دادگستری، بر اساس قوانین بین‌المللی و منشور سازمان ملل، حمایت می‌کند.
واکنش وزارت امور خارجه
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران مطالب مندرج در بخشی از بیانیه ششمین نشست مجمع همکاری عرب و روسیه درباره جزایر سه‌گانه ایرانی را بی‌اساس دانست و آن را محکوم کرد.
«ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در واکنش به بخشی از بیانیه ششمین نشست مجمع همکاری عرب و روسیه در مراکش، مطالب مندرج در این بیانیه در خصوص جزایر سه‌گانه ایرانی را بی اساس و مردود دانست و آن را محکوم کرد.
کنعانی تاکید کرد: جزایر ایرانی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک واقع در آب‌های نیلگون خلیج فارس، تعلق ابدی به ایران داشته و جزء جدایی‌ناپذیر سرزمینی جمهوری اسلامی ایران است.
کنعانی افزود: جمهوری اسلامی ایران موضوع تمامیت ارضی و حاکمیتی خود بر جزایر سه‌گانه را قابل مذاکره و گفت‌وگو ندانسته و هر ادعایی از هر طرف در این خصوص را مردود تلقی می‌کند و به هیچ وجه از حقوق حاکمیتی و سرزمینی خود عدول نخواهد کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه با تاکید بر سیاست تقویت روابط با همسایگان و لزوم احترام به اصل حسن همجواری اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران از کلیه همسایگان شمالی و جنوبی خود می‌خواهد با مدنظر قراردادن ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه موجود در سطوح دوجانبه و منطقه‌ای، در راستای تقویت مناسبات گام برداشته و از طرح و تکرار برخی ادعاهای مردود اجتناب کنند.
کنعانی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران در حفظ تمامیت سرزمینی خود ذره‌ای تردید نخواهد داشت.
«زیاده خواهی عربی»
ادعاها در رابطه با جزایر سه گانه از سوی امارات در حالی به اوج رسیده است که این کشور توانسته است در ادامه زیاده‌خواهی‌ها خود، سایر کشورهای عربی را در قالب سازمان‌های منطقه ای همچون شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه عرب را با خود همراه کند.
در واقع، امارات متحده عربی بیش از هر زمان دیگری برای همراه کردن دولت‌های عربی جهت تحت فشار قرار دادن ایران در موضوع غیرقابل مذاکره جزایر سه گانه، فعال شده است و از همه ابزارهای سیاسی خود در منطقه بهره برداری می کند.
«وقاحت روسی»
در سطحی دیگر، امارات متحده عربی در سال جاری توانسته است قدرت های بزرگی همچون روسیه، چین، آمریکا و ژاپن را پیرامون زیاده خواهی‌های مرتبط با جزایر سه گانه با خود همراه کند.
نکته قابل توجه این است که همراهی این بازیگران اثرگذار بین‌المللی با امارات، در چارچوب ترتیبات مشترک منطقه‌ای و نهادی به انجام رسیده است و این قدرت‌ها با حضور در نشست‌های مشترک عربی، بر ادعای امارات درباره جزایر سه گانه صحه گذاشته‌اند.
در این میان، روسیه در اقدامی کم سابقه و غیردوستانه، در چند ماه اخیر دو بار در چارچوب سازمان‌های منطقه‌ای عربی از جمله شورای همکاری خلیج فارس و مجمع همکاری کشورهای عربی و روسیه، با ادعاهای امارات همراه شده است که می توان آن را «وقاحت روسی» قلمداد کرد.
وقاحت از این جهت که جمهوری اسلامی ایران یکی از معدود کشورهایی بوده که در جنگ اوکراین متهم به حمایت نظامی-تسلیحاتی از روسیه شده است و در مقابل، کشورهای عربی و از جمله امارات نه تنها اعلام بی طرفی کرده و از روسیه حمایت نکرده‌اند، بلکه در مواقعی در چارچوب دستورکار امنیتی غرب و آمریکا، کمک های نیز به اوکراین داشته‌اند.
«انفعال ایرانی»
در اینجا به انفعال دستگاه سیاست خارجی ایران می رسیم. متولیان سیاست خارجی کشور باید به این سوال پاسخ دهند که چرا علی رغم اتهامات به ایران در رابطه با حمایت از روسیه در جنگ اوکراین و هزینه هایی که در این رابطه متحمل شده ایم، همچنان با وقاحت روسی در رابطه با جزایر سه گانه روبرو هستیم؟ دستگاه سیاست خارجی باید پاسخ دهد که بعد از تیرماه امسال که روس ها با امارات درباره جزایر سه گانه همراه شدند، چه اقداماتی باید انجام می داده و نداده اند تا بار دیگر روس ها به خود اجازه تکرار چنین اشتباهی را ندهند؟
اینکه امارات متحده عربی در سال جاری بیش از هر زمان دیگری تلاش کرده موضوع جزایر سه گانه را در صدر دستورکارهای سیاسی منطقه قرار دهد، تا حدود زیادی به انفعال دستگاه سیاست خارجی کشورمان مربوط می شود. انفعالی که منجر به همراه شدن «شرکایی» همچون روسیه و چین با ادعاهای امارات شده است.
نتیجه چنین انفعالی این بوده که روسیه و چین به این جمع بندی رسیده اند که همصدا شدن با زیاده خواهی های امارات برای آن ها هزینه ای نخواهد داشت؛ به ویژه برای روس ها که چنین ادراک کرده اند که تحت هر شرایطی کمک های ایران را دریافت می کنند؛ حتی اگر اقدامات آن ها در مغایرت کامل با تمامیت ارضی ایران باشد!
وقت آن رسیده است که دستگاه سیاست خارجی کشور از این انفعال هزینه زا خارج شود تا هم امارات متحده عربی را در رابطه با جزایر سه گانه یک گام عقب‌تر براند و هم به کشورهایی همچون روسیه نشان دهد که بازی با منافع ملی و تمامیت ارضی ایران برای گرفتن امتیاز از اعراب، هزینه دارد و قابل تحمل نیست! در غیر این صورت، بعید نیست روزی همین کشورها پرونده‌ای برای ایران در شورای امنیت درباره جزایر سه گانه تشکیل دهند!
منبع: تابناک
