مخاطب 24- آیا میدانید غذای شب یلدا چیست؟ غذای شب یلدا در قدیم یک نوع غذای مخصوصی بود که معمولا خانواده ها تهیه می کردند اما حالا هر کس هر چیزی را که بتواند و دوست داشته باشد را در این شب تهیه می کند. در این مطلب غذای مخصوص شب یلدا در تهران و سایر شهرها را می خوانید و انتخاب های زیادی برای شام خواهید داشت. اگر میز شام برای شب یلدا میچینید ما در اینجا پیشنهادات قرمز رنگ و سنتی زیادی برایتان آورده ایم. ممکن است خوراکی شب یلدا برای مدرسه و یا برای مهمانی درست کنید. غذای شمالی شب یلدا یا جنوبی و سنتی؟ و یا غذای امروزی و جدید؟ شما کدام را میپسندید؟
انار و هندوانه دو میوهی اصلی شب یلدا جفتشان از دانههای زیادی تشکیل شدهاند و این مسئله بیعلت نبوده، گذشتگان این نوع میوهها را به عنوان نمادی از خیر و برکت در این شب میل میکردند، به این امید که برکت را افزایش داده و نسل خود را تقویت کنند.
لبو یا چغندر قرمز یکی دیگر از خوراکیهای شیرین مزه و سرخ رنگ یلدایی است که طول سالهای اخیر به سفره شب چله افزوده شده و اغلب پخته و داغ مصرف میشود. به طور کلی رنگ سبز و قرمز از رنگ های رایج شب یلدا است. قرمز رنگ عشق و خوشبختی است. برخی خوراکی های شب یلدا قدیمی تر و برخی در طول زمان به آن اضافه شدهاند.
شام یلدا را سبک تهیه کنید تا اگر در آخر شب میوه و خوراکی مصرف کردید، دچار دل درد و مشکلات گوارشی نشوید. اجباری در تهیه غذایی خاص برای شب یلدا نیست و شما بر اساس امکانات و علاقه خود و خانواده تان دست به کار شوید. می توانید غذای شب یلدا را از این مطلب انتخاب کنید و یا مانند شب های دیگر یک غذای معمولی تهیه کنید.
علاوه بر غذاهای معروف و مشترک شما می توانید شام شب یلدای مخصوص شهرتان را تهیه کنید.
شیرازیها شام شب یلدایشان را معمولا کلم پلو انتخاب میکنند. در این غذا از کلم قمری یا کلم سنگ که به صورت خلالی خرد شده است استفاده میشود. معمولا به خاطر اینکه این نوع کلم در شهرهای دیگر در طرز تهیه انواع آش یا ترشیهای مختلف استفاده میشود، کمتر شناخته شده است. به همین خاطر از کلم برگ در کلم پلو هم استفاده میشود.
در ضمن کلم پلو شیرازی با کوفته قلقلی یا کوفته ریزه درست میشود و سبزیهای معطر از جمله ترخون، ریحان و شوید، عطر خاصی به این غذا میدهند. شیرازیها معمولا کلم پلو را با سالاد شیرازی سرو میکنند. آش انار هم به عنوان پیش غذا در منوی شام یلدای شیرازیها در شب چله سرو میشود.
در جنوب غذای شب یلدا چیست؟ اهوازیها و خوزستانیها به غذاهای دریایی علاقه خاصی دارند. در ضمن سبزیهای محلی و بومی این استان هم برای طعم دادن به این غذاها استفاده میشوند. از طرفی طعم تند و تیز غذاهای اهوازی مشهور است. در میان غذاهای شب یلدای اهوازیها، قلیه ماهی و ماهی شکم پر جایگاه ویژهای دارد.
ماهی شکم پر در اهواز معمولا با ماهی صبور درست میشود که روی آتش پخته میشود. در قلیه ماهی هم از ترکیب ماهی با رب انار یا رب گوجه فرنگی، تمبر هندی، سبزی قلیه (گشنیز و شنبلیله (حلبه))، سیر و ادویههای مخصوص استفاده میشود. قلیه ماهی با برنج سرو میشود. از دیگر غذاهای محبوب در این استان میتوان به قلیه میگو و امگشت پلو هم اشاره کرد که معمولا بین عربها طرفدار دارد.
مازندرانیها به شب یلدا چله شو میگویند. مازندرانیها برای شب یلدا حتما یکی از انواع پلو را تهیه میکنند. قدیمیهای این شهر باور دارند که خوردن برنج یا گندم شگون دارد. در سفره شام یلدای مازندرانیها معمولا غذاهای مختلفی از جمله خورش مرغ ناردون، بورانی اسفناج، کوکو سبزی، سبزی پلو با مرغ، بوقلمون یا ماهی گردهبیج که در واقع ماهی سفید شکم پر یا به اصطلاح خودشان «تودلی» است، قرار دارد.
معمولا کلاردشتیها سبزی پلو را با سبزی فراوان و روغن گوسفندی میپزند. در ضمن به سلیقه زنان، شاخهای از یک گل یا سبزه هم در سفره شب یلدا قرار داده میشود. خورش فسنجان با مرغ یا اردک هم یکی دیگر از غذاهایی است که در شهرها و روستای این شهر به عنوان شام شب یلدا پخته میشود.
در قزوین غذای شب یلدا چیست؟ قزوینیها یک غذای لذیذ برای شام یلدا دارند به نام انار پلو. این غذا به صورت پلوی مخلوط با مرغ یا گوشت درست میشود و بعد از پخت با دانههای انار و انواع خلال مخلوط میشود. برای عطر بیشتر از گشنیز خرد شده تازه هم در این غذا استفاده میشود.
البته این غذا در شیراز هم پخته میشود. مرغ یا گوشتی که در طرز تهیه انار پلو استفاده میشود، میتواند بعد از پخت مکعبی ریز یا ریش ریش باشد. در کنار انار پلو، قیمه نثار هم یکی از محبوبترین غذاهای شب یلدای قزوینیها است.
تبریزیها با انبوهی از غذاهای خوشمزه به پیشواز شب یلدا میروند. در کنار دسرهای شیرین و مخصوص این شهر، پختن یک شام لذیذ یکی از هنرهای کدبانوهای تبریزی است. کوفته تبریزی در بالای لیست غذاهای یلدایی قرار دارد. این غذا با گوشت چرخکرده، لپه، برنج، سبزی و ادویه کوفته تبریزی و … درست میشود.
خشیل هم یکی از غذاهای محبوب شب یلدا در آذربایجان شرقی و غربی است. این غذا با بلغور و شیره یا عسل درست شده و به عنوان غذایی که بدن را در مقابل سرمای زمستان محافظت میکند، شناخته میشود.
یک دسر خوشمزه به اسم «پالدا» هم که بافتی رقیقتر از مسقطی دارد، برای این شب تهیه میشود. این دسر معمولا در پیالههای یک نفره درست میشود و در آن اثری از روغن نیست. نشاسته جزء اصلی این دسر خوشمزه زرد رنگ است.
سنندجیها برای شب یلدا، دلمه برگ مو یا دلمه کلم برگ درست میکنند. محتوای دلمهها معمولا گوشت چرخکرده، برنج و … است. علاوه بر دلمه، خوراکیهای دیگری مثل ماست، روغن، کره محلی، شیره انگور، رب انار، پیاز و خربزه ترش را هم میتوانید در سفره شام سنندجیها ببینید.
غذای شب یلدای لرستانیها سبزی پلو با ماهی، قورمه سبزی و … است. اما یک پیش غذای مخصوص شب یلدای لرستانی «گندم شیره» است. برای درست کردن گندم شیره باید گندم از چند ساعت قبل در شیره خیسانده شود. به این ترکیب نمک و زردچوبه هم اضافه میشود. سپس آن را روی ساج، برشته و با خلال بادام، گردو، کشمش، سیاه دانه و کنجد مخلوط و سرو میکنند.
غذای شب یلدا چیست؟ در استان مرکزی، خوردن چغندر قرمز یا لبو در فصل پاییز طرفداران زیادی دارد و به شکلهای مختلف در غذاهای متنوعی استفاده میشود. آش لبو به عنوان یک غذای سبک یا پیش غذای خوشرنگ در شب یلدا پخته میشود.
اگر سری به گیلان و شهرهای اطراف آن زده باشید، میدانید که خورش انار بیج بین مردم این شهر چقدر معروف و پرطرفدار است. به انار بیج «سبزی فسنجان» هم گفته میشود، به این خاطر که طرز تهیه آن شبیه خورش فسنجان است. در کنار خورش انار بیج، خورش انار و بادمجان هم از غذاهای لذیذی است که از زمانهای قدیم خوردن آن در شب یلدا بین شمالیها مرسوم بوده است.
رودباریها هم در این شب معمولا ماهی پلو درست میکنند. در این غذا، ماهی سرخ میشود و به تعداد افراد با برنج سرو میشود. کوفته انار و مرغ ترش شمالی با سس انار هم از دیگر غذاهای خوشمزه شمالیها برای شب یلدا است.
گیلانیها یک تنقلات خوشمزه و سالم دیگر هم در کنار غذاهای شب یلدایشان قرار میدهند که «آوکونوس» نام دارد. برای درست کردن آوکونوس، ازگیل خام در خمرههای پر از آب نمک ریخته میشود و در هوای گرم گوشه اتاق نگهداری میشود. این خوراکی خوشمزه با گلپر و نمک خورده میشود.
غذای شب یلدای تهران چیست؟ شاید جالب باشد بدانید که از قدیم تهرانیها برای شام شب یلدا رسم و رسوم خاصی نداشتند، ولی در این شهر معمولا برای شب یلدا سبزی پلو با ماهی طبخ میشود. خوردن آش شله قلمکار هم در تهران برای شب چله مرسوم است. در کنار اینها دمپختک یا دمپخت باقالی برای شام یلدا پخته و سرو میشود. تهرانیهای قدیمی شب یلدا «رشته پلو» هم درست میکردند.
قزوینیها یک غذای لذیذ برای شام یلدا دارند به نام «انار پلو». این غذا به صورت پلوی مخلوط با مرغ یا گوشت درست میشود و بعد از پخت با دانههای انار و انواع خلال مخلوط میشود. برای عطر بیشتر از گشنیز خرد شده تازه هم در این غذا استفاده میشود.
البته این غذا در شیراز هم پخته میشود. مرغ یا گوشتی که در طرز تهیه انار پلو استفاده میشود، میتواند بعد از پخت مکعبی ریز یا ریش ریش باشد. در کنار انار پلو، قیمه نثار هم یکی از محبوبترین غذاهای شب یلدا قزوینیها است.
در لرستان غذای شب یلدا چیست؟ غذای شب یلدای لرستانیها سبزی پلو با ماهی، قورمه سبزی و … است. البته غذاهایی مثل سبزی پلو با ماهی و قورمه سبزی جزو غذاهای شب یلدا در اغلب شهرهای ایران هستند و به خاطر رنگ سبزی که دارند برای غذای شب سال نو هم بسیار پرطرفدارند، چون یادآور سبزی و نو شدن طبیعتند.
اما یک پیش غذای مخصوص شب یلدای لرستانی «گندم شیره» است. برای درست کردن گندم شیره باید گندم از چند ساعت قبل در شیره خیسانده شود. به این ترکیب نمک و زردچوبه هم اضافه میشود. سپس آن را روی ساج، برشته و با خلال بادام، گردو، کشمش، سیاه دانه و کنجد مخلوط و سرو میکنند.
رسم شام شب یلدا در سیستان بلوچستان نیز همانند دیگر شهرهای ایران با به جا آوردن رسم و رسوم یلدایی و تدارک شام شب چله برگزار میشود. معروفترین غذای سنتی شب یلدا در سیستان بلوچستان «چنگال» است. این غذای محلی شب یلدا با استفاده از خرما، نان و روغن محلی تهیه میشود و برای روزهای سرد زمستانی پیش رو بسیار مقوی و مفید است.
یک غذای معروف دیگر شب یلدا در سیستان و بلوچستان «دانکو» است. دانکو درواقع ترکیب برنج و کنجد است که با پودر خرما شیرین میشود. برخی در زبان محلی به این غذا «پشک» نیز میگویند.
کرمانیها نیز مانند دیگر شهرها، به رسم نیاکان خودشان، شب یلدا در خانه بزرگ هر خانواده دور هم جمع میشوند، سفرهای از «پته»، بر روی قالی کرمانی پهن میکنند و دور اتاق را پشتیهای پتهدوز قرار میدهند.
مردم کرمان از ساعات ابتدایی شب تا بامداد، دور هم جمع میشوند و شاهنامه خوانی میکنند و قصههای قدیمی مردم کرمان را نقل میکنند. غذاهای محلی شب یلدا در کرمان هم جایگاه ویژهای در سفره یلدایی مردم این شهر دارند. در این شب مردم کرمان آشی به نام «اوماچو» هم طبخ میکنند. همچنین کرمانیها بر سر سفره یلدا نیز ظرفی از پسته، هنداونه، انارهای سیاه دانه روستاهای اطراف، «شیرینی کلمپه» به عنوان «شیرینی سنتی کرمان»، قهوه قوتو (قاووت قهوه) و تنقلات دیگر میگذارند.
لیست غذاهای سنتی مشهدی در شب یلدا، حسابی بلند بالا است. مشهدیها نیز برای شام شب یلدا، یک یا چند غذای محبوب و شناخته شده این شهر از جمله رشته پلو با مرغ و شله مشهدی را تهیه کرده و در دورهمیهایشان سرو میکنند.
کرمانشاهیها هم برای شب یلدا غذاهای مخصوص شب چله را تدارک میبینند. غذاهای شب یلدا در کرمانشاه اغلب غذاهای مجلسی این شهر برای مهمانی و دورهمی هستند. اسم خورش خلال و دنده کباب و سیب پلو با غذاهای کرمانشاهی گره خورده است و همین غذاها هم شام شب یلدا در کرمانشاه هستند.
البته برخی هم آبگوشت کرمانشاهی درست میکنند تا برای دورهمی شب چله یک غذای مقوی و پر و پیمان تدارک دیده باشند. خورش کدو حلوایی هم یکی دیگر از غذاهای پرطرفدار برای شام شب چله در کرمانشاه است.
در پاسخ سوال غذای شب یلدا چیست؟ می توان انواع آش ها را نام برد. آش مخصوص شب یلدا در شهرهای مختلف متفاوت است. اما برای شب یلدا آش چی بپزم؟ معمولا انواع آش مخصوص شب یلدا در شهرهای مختلف ایران شامل آش انار، آش کدو، آش لبو، آش خشیل، آش کلم، آش اسفناج، آش شله قلمکار و … هستند.
رسم غذای شب یلدا در شهرهای مختلف تا حدودی متفاوت است، اما نکته مشترک، دورهمی و وقت گذرانی با اعضای خانواده و فامیل نزدیک در این شب سنتی است. در شام یلدا سعی کنید مصرف روغن و چربی را کاهش دهید. همچنین به توصیه کارشناسان تغذیه سعی کنید فاصله خوردن شام و تنقلات سنگین تا خواب، حداقل ۲ تا ۳ ساعت باشد. در مصرف انواع دسر، میوه و تنقلات این شب هم تعادل را رعایت کنید تا شب شاد و خوشی را برای خود و دیگران رقم بزنید.
اینجا این بار میخواهیم یک غذای متفاوت معرفی کنیم که شاید کمتر کسی تا حالا آن را پخته باشد. اما غذایی کاملا سالم، مقوی و البته متناسب با شب یلداست. لبو پلو یکی از انواع پلوهای مخلوط خوشمزه و اصیل ایرانی است که از ترکیب لبوی سرخ شده با برنج و کوفته قلقلی تهیه میشود.
پلوهای مخلوط واقعا بینظیر هستند. کمتر کسی پیدا میشود که لوبیا پلو، عدس پلو، باقالی پلو، شیرینی پلو و... را دوست نداشته باشد. پلوهای مخلوط جدای از خوشمزگی خیلی هم متنوع هستند و تقریبا با هر موادی که در دسترس دارید، میتوانید دست به ابتکار بزنید و یک بشقاب پلوی مخلوط خوشمزه درست کنید. لبو پلو یکی از غذاهای سنتی ایرانی است که تقریبا فراموش شده است و کمتر کسی پیدا میشود که این غذای خوشمزه و خوش آب و رنگ را در منزل تهیه کند.
اگر هنوز نمیدانید غذای شب یلدا چیست؟ ما برایتان یک پیشنهاد ساده داریم. این غذا رنگ قرمز بسیار خوشرنگی دارد و به دلیل داشتن لبو یک غذای مجلسی و خوشمزه برای شام شب یلدا است. لبو پلو دستور پخت سادهای دارد و به راحتی میتوانید آن را در منزل تهیه کنید. اگر دوست دارید این غذای خوشمزه و مجلسی را برای شب یلدا بپزید، در ادامه این مطلب با آموزش لبو پلو با ما همراه باشید.
برای درست کردن این غذای خوشمزه اول برنج را با آب ولرم و کمی نمک خیس کنید و بگذارید ۴ ساعت بماند. ۱ عدد پیاز را رنده کنید و همراه با گوشت چرخ کرده داخل یک کاسه بریزید. نمک، فلفل، زردچوبه، دارچین و پودر سیر را به آن اضافه کنید و خوب گوشت را ورز بدهید تا مزهها با هم مخلوط شوند. حالا کوفته قلقلیها را درست کنید و به مدت نیم ساعت داخل یخچال بگذارید تا استراحت کند، سپس کوفته قلقلیها را داخل روغن سرخ کنید و کنار بگذارید.
۱ عدد پیاز دیگر را به صورت نگینی خرد کنید و همراه با مقداری روغن داخل یک ماهی تابه بریزید و روی حرارت اجاق گاز بگذارید تا پیاز کمی نرم و طلایی شود. بعد مقداری زردچوبه به آن اضافه کنید. لبوها را پوست کنید و بعد با رنده درشت رنده کنید و به پیاز اضافه کنید. مقداری آب لیمو ترش، سماق، نمک و فلفل سیاه به لبو اضافه کنید و حرارت را کم کنید تا آب لبو با حرارت کم کاملا کشیده شود.
در این فاصله لبوها را چندبار هم بزنید تا نسوزد. بعد از اینکه آب لبو کاملا خشک شد، اجاق گاز را خاموش کنید. برنج را آبکش کنید و تهدیگ مورد علاقهتان را کف قابلمه بچینید. مقداری برنج داخل قابلمه بریزید و مقداری لبوی سرخ شده و کمی کوفته قلقلی روی برنج بریزید. دوباره کمی برنج بریزید و روی آن لبوی سرخ شده و کوفته قلقلی بریزید و این کار را تا جایی که مواد تمام شود، ادامه بدهید.
دمکنی بگذارید و اجازه بدهید برنج به مدت ۴۵ دقیقه دم بکشد. در صورت تمایل کمی زرشک و خلال پسته و بادام را با کره تفت بدهید و برای تزیین کنار بگذارید. وقتی برنج دم کشید، مقداری برنج سفید از روی قابلمه بردارید و بعد پلو را هم بزنید. روی برنج سفید کمی زعفران بریزید و بعد از اینکه لبو پلو را داخل دیس کشیدید، برنج زعفرانی را همراه با ترکیب زرشک و خلال پسته و بادام برای تزیین روی برنج بریزید. لبو پلوی خوشمزه و مجلسی شما در این مرحله آماده سرو است، نوش جان.
۱ ـ نگران شیرین بودن این غذا به خاطر لبو نباشید؛ چون این غذا اصلا شیرین نیست.
۲ ـ هنگام خرید لبو توجه داشته باشید که لبوی مرغوب باید کوچک و سفت و رنگ آن نارنجی پر رنگ باشد. اگر لبو خیلی بزرگ همراه با ریشههای پشمی زیاد بود، هرگز آن را خریداری نکنید؛ زیرا نشان دهنده یک لبوی پیر است. لبوی خیلی بزرگ معمولا وسطش سفت است و مغزپخت نمیشود. به طور کلی همیشه سعی کنید لبوهای کوچک یا متوسط را خریداری کنید که پختشان هم راحتتر است.
۳ ـ برای آبکش کردن برنج به این نکات توجه کنید. بعد از اینکه برنج را شستید، به آن آب گرم و نمک اضافه کنید. نمک را به اندازهای اضافه کنید که کمی شورتر از حد معمول باشد. بگذارید برنج چند ساعت خیس بخورد. بهتر است برنج حداقل ۳ ساعت با نمک خیس بخورد تا کیفیت بهتری داشته باشد. اگر وقت دارید، حتماً از شب قبل برنج را خیس کنید.
برای آبکش کردن برنج قابلمه را تا دو سوم از آب پر کنید و روی حرارت بگذارید. نمک را به آن اضافه کنید. وقتی آب به جوش آمد، باید برنج را اضافه کنید. آبی را که به برنج اضافه شده بود و برنج با آن خیس خورده بود، خالی کنید و برنج خیس خورده را داخل آب درحال جوش بریزید. حرارت برنج درحال جوش نباید کم باشد و شعله گاز باید متوسط رو به زیاد باشد. درب قابلمه را نگذارید و صبر کنید تا آب برنج جوش بیاید. وقتی آب دوباره به جوش آمد، چندبار با فاصله و البته با دقت برنج را هم بزنید تا دانهها از هم باز شود. دقت کنید برنج را خرد نکنید. تقریباً برنج حدود ده تا چهارده دقیقه باید بجوشد. البته زمان جوشیدن برنج به نوع آن بستگی دارد. زمانی برنج برای آبکش کردن مناسب است که دانههای آن نرم شود؛ ولی هنوز مغز آن سفت باشد.
بعد از اینکه برنج را آبکش کردید، اجازه بدهید آب برنج کاملاً گرفته شود. سپس روی برنج آب سرد بریزید تا پخت دانهها متوقف شود و همینطور نمک اضافی بین دانههای برنج بیرون رود تا برنج شور نشود. اگر خواستید برنج بیشتر قد بکشد، وقتی برنج شروع به جوشیدن کرد، یک استکان آب سرد به آن اضافه کنید. این کار باعث میشود به برنج شوک وارد شود و بیشتر قد بکشد. دقت داشته باشید که آب سرد را از وسط برنج اضافه نکنید؛ بلکه خیلی آرام از اطراف برنج اضافه کنید.
منبع: تابناک