مخاطب 24- به دلیل اهمیت مطالب مطرح شده در مستند «پرچمدار» که یکشنبه‌شب؛ ۲۱ آبان روی آنتن شبکه دوم سیما رفت، خبرگزاری دانشجویان ایران ناگفته‌ها و محرمانه‌های قدرت پهپاد (هواپیمای بدون سرنشین) ایران در این مستند را به صورت مکتوب در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد مستند پرچمدار حکایتی از مسیر ایجاد، تثبیت و تحکیم قدرت پهپادی ایران با تکیه بر پهپاد‌های خانواده شاهد است که با استفاده از تصاویر آرشیوی برای نخستین‌بار پخش شد. در این مستند بسیاری از عملیات و اتفاقات پهپادی شاخص در طول سالهای اخیر به ویژه در جبهه مقاومت را با روایت مستقیم نفرات درگیر در این حوزه به تصویر کشید.
موضوع حضور پهپاد‌های شاهد در جنگ اوکراین از دیگر محور‌هایی است که در این مستند به آن پرداخته شد همچنین برای نخستین‌بار اسنادی در خصوص ماجرای فروش پهپاد‌های شاهد ۱۳۶ به روسیه منتشر شد که ثابت می‌کند ماجرای فروش پهپاد به روسیه ماه‌ها قبل از آغاز جنگ اوکراین کلید خورده بود.
بیشتر بخوانید:
در این مستند تاریخچه ورود ایران به پهپاد‌های اولیه به این شرح توضیح داده شد: گردان رعد در سال ۱۳۶۳ برای تصویربرداری به وسیله هواپیما‌های بدون سرنشین برای انجام عملیات‌های شناسایی، تشکیل شد. براساس طرحی که توسط جهاد دانشگاهی اصفهان ارائه داد، با قرار گرفتن یک دوربین عکاسی کانن اف ۱ بر روی هواپیمای بدون سرنشین اولیه از مواضع رژیم بعث عراق در جبهه‌های جنگ تصویربرداری شد. سوخت این هواپیما با نصب بطری سرم بر روی بدنه آن تامین شد.
پس از موفقیت‌آمیز شدن عملیات این هواپیما در جبهه‌های حق علیه باطل، درخواست نیرو‌های نظامی برای فیلم‌برداری هوایی از مواضع دشمن بعثی به حدی افزایش یافت که «گردان هوایی القاعده در غرب کشور» تشکیل شد.
وضعیت پهپادی بعد از جنگ
سردار خرم فعال، متولی یگان‌های پهپادی کشور در توضیح وضعیت پهپادی کشور در سالهای پس از دفاع مقدس، گفت: در پایان جنگ شهید اکبر بیگدلی به من گفت: «به من گفته‌اند وضعیت پهپاد را ظرف شش ماه جمع کن، اما من نمی‌خواهم این ننگ به دست من رقم بخورد.»، اما این اتفاق به دلیل برخی نیاز‌های توپخانه‌ای نیفتاد و کار ادامه یافت.
او افزود: نیاز کشور به انتقال محموله‌های رزمی و افزایش برد پرواز هواپیما‌های بدون سرنشین موجب ادامه یافتن و توسعه بخش پهپادی کشور شد و مهندس نصر مسوول پرنده‌های بدون سرنشین و پهپادی کشور شد.
سردار کوچکی معاونت اطلاعات نیز گفت: در مقطع پس از جنگ تحمیلی چشم موشکی کشور هنوز فعال نشده بود و از طریق برگزاری مانور تربیت‌حیدریه تلاش کردیم که وضعیت پهپادی کشور را بهبود دهیم که البته این مانور ناموفق بود.
هرمس ساخت اسراییل.
اما ناگهان در سال ۱۳۸۰ یک فروند پرنده هرمس ساخت اسراییل به دلیل نقص فنی در موتور در اطراف شهر مریوان سقوط کرد و به دست نیرو‌های خودی افتاد و مهندسان صنعت هوا فضای کشور و یگان پهپادی با صرف ماه‌ها زمان و مطالعات و کنکاش دقیق این پرنده را مهندسی معکوس کردند. این پرنده از پیشرفته‌ترین پرنده‌های آن روز دنیا و رادار گریز بود
با رسیدن این پرنده به دست دانشمندان سازمان هوافضا، ۱۰ نفر از مرکز شاهد روی این پرنده مشغول کار شدند.
مهندس نصر اصفهانی مسوول پرنده‌های بدون سرنشین کشور گفت: در آن زمان مهندسان کشور هنوز با فناوری‌های روز پهپادی جهان آشنا نبودند، اما بچه‌های شاهد به حدی با انگیزه کار کردند که رفته رفته مشکلات در این پروژه از بین رفت. پرنده هرمس ساخت اسراییل را تعمیر کردیم و به پرواز درآوردیم و بعد از چند بار تست ناموفق در نهایت موفق به پرواز پایدار آن شدیم و نمونه‌های زیادی از روی آن ساختیم.
اولین محصول، شاهد ۱۲۳
بعد از آن شاهد ۱۲۳ با ویژگی رادارگریزی، کم مصرف بودن و مداومت پروازی ۱۵ ساعته ساخته شد و به مرحله تست رسید.
شاهد ۱۲۳ با وجود مخالفت‌های اولیه، موجب جلب توجه فرماندهان نظامی کشور در سالهای پایانی دهه ۱۳۸۰ شد.
سردار امیرعلی حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه گفت: اولین پهپاد کشور موجب سیطره بر همه پایگاه‌های آمریکایی در منطقه شد بی‌آنکه آمریکایی‌ها بتوانند آن را شناسایی کنند. به جز بال و بدنه همه بخش‌های تولید پرنده‌ها به بخش خصوصی سپرده شد و کار بومی‌سازی آن انجام شد. در تامین بودجه پروژه با مشکلات زیادی روبرو بودیم، اما با فروش ساختمان‌ها، زمین‌ها و پادگان‌های نظامی در اختیارمان، بودجه تحقیقات پهپادی را تامین کردیم و با رضایت و حمایت مقام معظم رهبری کار را ادامه دادیم.
به گفته وی یکی دیگر از پرنده‌های ساخت داخل شاهد ۱۲۹ با وزن یک تن و مداومت پروازی بالاتر بود که در ابتدای سال ۱۳۸۵ با فناوری‌های جدید ساخته شد و در ابتدای سال ۱۳۹۲ اولین تست آن انجام شد.
سردار خرم فعال، متولی یگان‌های پهپادی نیز در ادامه گفت: کار تحقیقات و توسعه پرنده‌ها ادامه داشت تا آر کیو ۱۷۰ آمریکایی در آذر ۱۳۹۰ در کمین سپاه افتاد و با حداقل خسارت به زمین نشانده شد. این هواپیما نقطه آغازین برخی فناوری‌های جدید در سبک آر کیو بود. کار زیادی برای رمزگشایی و بومی‌سازی فناوری‌های این پهپاد انجام شد.
او ادامه داد: نتیجه کار ساخت و به خدمت گرفتن شاهد ۱۰۶ و شاهد ۱۹۱ با مداومت پروازی بالا و توان پرواز در ارتفاع ۳۰ هزار پایی بود.
در ادامه سردار حاجی‌زاده با اشاره به حضور داعش در سوریه و کمک پهپاد‌های ایرانی برای پاکسازی آن‌ها از سوریه و عراق، گفت: ابابیل ۳ در سال ۱۳۹۰ و شاهد و صادق ۱۲۱ در سالهای ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ را در ایران ساختیم و با موفقیت بودن ماموریت‌ها، آن‌ها را برای مبارزه با داعش راهی عراق و سوریه کردیم البته حاج قاسم سلیمانی در ابتدا مخالف این کار ما بود و فکر می‌کرد پرنده‌ها برایش دردسرساز می‌شوند و غیرعملیاتی هستند. همین مقاومت باعث برگزاری جلسات چند باره با ایشان و روشن کردن ابعاد این اقدام ما و جلب موافقت نسبی ایشان شد.
او ادامه داد: فرمانده یگان پهپادی اوائل کار نگران کاستی‌ها و نقص‌ها بود و من هم می‌دانستم اگر زیر بار مسوولیت این سامانه نرویم، یگان پهپادی به سرانجام نمی‌رسد. با پیگیری‌ها، مداومت‌ها و دلسوزی‌هایی که توسط دوستان یگان پهپادی در سال ۱۳۹۴ انجام شد، شاهد ۱۲۹ برای اولین بار وارد سوریه شد. با عملکرد موفقیت شاهد ۱۲۹ سردار سلیمانی با این تعبیر که «چشم ما در میدان جنگ را با عکس‌های واضح از مواضع دشمن، روشن‌تر کردید» از ما تشکر کرد و از آن پس این سردار سلیمانی بود که شب و روز برای بکارگیری پهپادها در عملیات‌های شناسایی از ما درخواست همکاری داشت.
فرمانده نیروی هوافضای سپاه خاطرنشان کرد: عملیات‌های ایران علیه مواضع داعش در سوریه قبل از انجام توسط پهپادها مورد شناسایی قرار می‌گرفت. در این عملیات‌ها بود که برای اولین بار روی بمب‌های پهپادها، فرستنده نصب کردیم و اطلاعات مورد نیاز به یگان‌ها را با دقت بسیار بالایی دریافت کردیم.
به گفته حاجی‌زاده، یگان پهپادی سپاه از سال ۱۳۹۶ به بعد تبدیل به یکی از نقاط قوت ایران در کنار حوزه موشکی شد.
شاهد ۱۲۹
تولد شاهد ۱۲۹ و ۱۳۶
طبق اعلام راوی مستند، بیش از ۷۰۰ بمب از طریق شاهد ۱۲۹ روی مواضع تروریست‌ها در سوریه و عراق ریخته شد و همین مسئله موجب توجه بیشتر سردار سلیمانی و قرار گرفتن یگان پهپادی جزو اصلی رکن نظامی جنگ علیه داعش شد.
سردار سلیمانی اذعان داشت که «تلفات‌گیری از داعش با پهپادها بیشتر شده است.»
در حوزه پهپاد‌های انتحاری کار با پهپاد شاهد ۱۳۱ و در اردیبهشت ۱۳۹۴ آغاز شد که بعدا این پرنده به شاهد ۱۳۶ تغییر نام داد. این پهپاد در بین نیرو‌های بخش پهپادی به «جوجه اردک زشت» معروف شد و برای به پرواز درآمدن آن نیاز به سرعت ۱۹۰ کیلومتری خودرو حامل پهپاد است.
همکاری با روسیه
در بخش دیگری از مستند «پرچمدار»، خبرنگار به روسیه سفر می‌کند و درباره چگونگی همکاری مشترک نظامی ایران و روسیه سخن می‌گوید.
در جنگ روسیه با اوکراین ایران بار‌ها و بار‌ها به انتقال فناوری و فروش پهپاد شاهد ۱۳۶ به روسیه متهم شد در حالی که تحقیقاتی ما اثبات می‌کند پروژه همکاری نظامی ایران و روسیه از سال‌ها قبل از جنگ اوکراین در قالب یک قرارداد همکاری مشترک کلید خورد و خبر آن همان مقطع زمانی از شبکه بی‌بی‌سی پخش شد و کارشناس این شبکه نیز به تحلیل و بررسی این همکاری مشترک پرداخت.
مستند سپس بخشی از نشست فرمانده نیروی هوایی روسیه با سردار حاجی‌زاده را نشان داد.
حاجی‌زاده در این دیدار به ژنرال روس گفت: پهپاد امروز و به ویژه در آینده یک قدرت بسیار بزرگی ایجاد می‌کند که اجتناب‌ناپذیر است که همه باید آن را داشته باشند. پهپاد به تنهایی یک قدرت دارد، اما وقتی با موشک یا هواپیما ترکیب می‌شود توان جدیدی را به وجود می‌آورد.
وی در این دیدار به ژنرال روس پیشنهاد داد: شما کمک کنید تا ما فرماندهی فضایی را تشکیل دهیم ما هم کمک می‌کنیم تا شما فرمانده پهپادی را تشکیل دهید.
حاجی‌زاده در همین مستند اذعان داشت: موضوع مخفی‌ایی نیست، به محور مقاومت کمک می‌کنیم تا خودشان را بسازنند و کار‌های عملیاتی انجام دهند. هر مقدار در توان‌مان باشد به این کار ادامه خواهیم داد.
تولد پدافند پهپادپایه
فرمانده نیروی هوافضای سپاه در بخش دیگری از سخنانش در مستند پرچمدار، گفت: در ابتکاری کاملا ایرانی و بومی برای اولین بار پدافند پهپادپایه را در جهان ایجاد کردیم که موشک ۳۵۸ یکی از نمونه‌های آن است.
شاهد ۱۴۹
شاهد ۱۴۹
یکی دیگر از نمونه‌های توانمندی جمهوری اسلامی ایران در حوزه پهپادی، شاهد ۱۴۹ یا پهپاد غزه بود که در این مستند به آن پرداخته شد.
این پهپاد بزرگترین پرنده ساخته سده توسط ایران با طول دو سر بال ۲۲ متر است که توان حمل بار تا ۸۰۰ کیلو با مداومت پروازی ۳۶ ساعت را داراست. موتور این پرنده از نوع توربو کراپ است که برای اولین بار در یک پهپاد ایرانی به کار گرفته شده است. این موتور باعث اوج گرفتن پرنده تا ارتفاع ۴۰ هزار پایی می‌شود.
فرمانده نیروی هوافضای سپاه در بخش دیگری از سخنانش در گفتگو با سازندگان این مستند، گفت: سرریز و دستاورد‌های صنعت پهپادی سازمان هوافضا را به بخش‌های صنعتی و غیرنظامی دادیم. امروز راه‌اندازی خط تولید موتورسیکلت الکتریکی، بارورسازی ابرها، کمک به سازمان هواشناسی برای پیش‌بینی دقیق سیل در مناطق مختلف کشور، کمک در امدادرسانی‌ها و نقشه‌برداری توپوگرافی از معادن کشور بخشی از اقدامات غیرنظامی پهپاد‌های ماست.
او تاکید کرد: فرماندهان در هوافضای سپاه تغییر کردند، اما کار‌ها و پروژه‌ها در یگان پهپادی هیچ وقت زمین نماند و مسوولان به روش‌های خودشان پروژه‌ها را ادامه داده و همچنان می‌دهند.
به گفته فرمانده سازمان هوافضای کشور، جرات و جسارت دادن به نیرو‌های عملیاتی و محققان در سازمان هوافضای سپاه از دلایل توسعه بخش پهپادی کشور است.
حاجی‌زاده در پایان افزایش قدرت ریسک‌پذیری دانشمندان پهپادی را از جمله اقداماتی برشمرد که شخصا به محققان این عرصه القاء کرده است.
او از ساری و جاری بودن این روحیه به صورت سازمانی در نیروی هوافضای سپاه سخن گفت.
منبع: ایسنا
