مخاطب 24- رضا کیانیان در سال ۱۳۳۰ در محله میدان خراسان تهران به دنیا آمد. به گفته خودش، پدرش معروف به حسین تهرانی، باستانی کار قدیمی تهران و همدوره هفت کچلون و حسین رمضون یخی بود.رضا دومین فرزند خانواده و دارای ۴ برادر و دو خواهر میباشد. او در ۱ سالگی به همراه خانواده به مشهد نقل مکان کرد. در مشهد علاوه بر گذراندن دوران تحصیلات ابتدایی و دبیرستان، در حوزه علمیه مشهد به تحصیل دروس فقهی و اسلامی نیز پرداخت. اولین استاد بازیگری او برادرش داوود بود که در سال ۱۳۴۵ وی را در نمایشنامه از پانیفتادهها به قلم غلامحسین ساعدی کارگردانی کرد. رضا به مدت سه سال در گروه تئاتر برادرش داوود فعالیت داشت. وی در سال ۱۳۵۵ از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشته تئاتر فارغالتحصیل شد همسر او هایده قراچه داغی، خواهرزادهٔ سهراب سپهری است.
بازیگر تئاتر سینما و تلویزیون
کیانیان فعالیت در سینما را از سال ۱۳۶۸ با حضور در فیلم تمام وسوسههای زمین ساخته حمید سمندریان آغاز کرد. کیمیا ساخته احمدرضا درویش نخستین کار قابل توجه او بود.آژانس شیشهای نقطه اوج او در سینما بود، وی در شانزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم آژانس شیشهای جایزه بهترین بازیگر نقش دوم را گرفت و در سیزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم کیمیا کاندیدای دریافت جایزه بهترین بازیگر مرد نقش دوم بود. فیلمهای سگکشی، سینما سینماست، گاهی به آسمان نگاه کن، ماهیها عاشق میشوند، یک حبه قند، فرش باد، یک تکه نان، روبان قرمز و کفشهایم کو؟ از کارهای شاخص او بهشمار میرود و کیانیان در این آثار بازیهای متفاوت و فوقالعادهای را به نمایش گذاشت.
او برای بازی ماندگارش در فیلم خانهای روی آب نیز سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را از بیستمین دوره جشنواره فیلم فجر بدست آورد.معروفترین نقش تلویزیونی رضا کیانیان نقش جمشید در سریال شلیک نهایی به کارگردانی محسن شاهمحمدی میباشد. شهرت و محبوبیت کیانیان در نقش جمشید چنان بود که مدل مو و لباسهای جمشید در میان جوانان و به نام مدل جمشیدی رایج شد. بهطور یقین بحث برانگیزترین و جنجالیترین نقش تلویزیونی وی در سریالهای، کیف انگلیسی در نقش یک روحانی مسن و در دوران سرکشی در نقش یک قاضی میباشد.برجستهترین کار کیانیان در تلویزیون بازی وی در سریال مختارنامه در نقش عبدالله بن زبیر، خلیفه بزرگ زبیری در مکه است که علاوه بر آن که متفاوتترین نقش هنری وی محسوب میشود، اولین کار تاریخی کیانیان در نقش یک شخصیت خاکستری است. او یکی از بازیگران ثابت مجموعه تلویزیونی وکلای جوان نیز بودهاست.
قلب یخی، شاهگوش و شهرزاد نیز آثار او در بخش نمایش خانگی به حساب میآید. در سال ۲۰۱۴ از وی برای ایفای نقش در سریال میهن دعوت شد، اما کیانیان این پیشنهاد را رد کرد، وی در اینباره گفت: هرگز دوست ندارم در اثری بازی کنم که به ملتم توهین کنند.نمایشهای آنتیگونه، خرده بورژوا، چهرههای سیمون ماشا، ازدواج آقای میسیسیپی و یادگار سالهای شن از جمله کارهایی است که کیانیان از سال ۱۳۴۵ به بعد در عرصه تئاتر در آنها بازی کردهاست. او در فروردین ۱۳۸۹ با بازی در نمایش پروفسور بوبوس به کارگردانی آتیلا پسیانی بعد از ۶ سال دوری از تئاتر دوباره به تئاتر بازگشت.کیانیان علاوه بر فعالیتهای هنری و بازیگری، به فعالیتهای دیگری نیز مشغول است.
از جمله این فعالیتها تأسیس مؤسسه فرهنگی هنری اردیبهشت عودلاجان با همراهی و همکاری فرهاد توحیدی و بهروز مرباغی است.فعالیتهای سیاسیکیانیان در سنین جوانی و قبل از انقلاب اسلامی (دهه ۵۰ شمسی) عضوی از گروه سیاسی-نظامی و مارکسیستی پیکار بود. بعد از انقلاب نیز وی همچنان در این سازمان باقی ماند تا جاییکه مسئولِ بخش «خراسان» این گروهِ مارکسیستی میشود، اما در سال ۶۰ و بههنگام دستگیری پیدرپی اعضای گروههای سیاسی مخالف جمهوری اسلامی، وی دستگیر و رهسپار زندان میشود اما کیانیان با تواب شدن از اعدام رهایی مییابد.
اولین استاد بازیگر رضا کیانیان برادر او به نام داوود بود . او در سال ۱۳۵۴ در نمایشنامه از پانیفتادهها نوشته غلامحسین ساعدی و به کارگردانی برادرش حضور داشت و از آن پس بازی در تئاتر را به صورت حرفه ای آغاز کرد..
رضا کیانیان به دلیل علاقه به دنیای هنر، وارد دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران شده و در سال ۱۳۵۵ در رشته تئاتر فارغ التحصیل شد.
کیانیان برای اولین بار در سال ۱۳۶۸ مقابل دوربین فیلم تمام وسوسههای زمین ساخته حمید سمندریان قرار گرفت.
فیلم سینمایی کیمیا به کارگردانی احمدرضا درویش در سال۱۳۷۳ بود که داستان زن و شوهر را در زمان جنگ نشان میداد که منتظر تولد فرزند خود بودند. با بمباران عراقیها، زن باردار پس از زایمان فوت کرده و فرزند او را جراح زن بزرگ میکند. کیانیان به دلیل بازی در این فیلم موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد از سیزدهمین جشنواره فجر شد.
کیاینان برای حضور در آژانس شیشهای، جایزه بهترین بازیگر نقش دوم را از شانزدهمین جشنواره فجر دریافت کرد.
سریال کیف انگلیسی یکی از سریالهای موفق تلویزیون در سال ۱۳۷۹بود که دوران موسوم به دهه طلایی آزادی را نشان میداد و در آن شخصیت سیاستمدار و روشنفکری را به تصویر کشید.
یکی از برجستهترین نقشهای کیانیان، بازی در سریال مختارنامه و در نقش عبدالله بن زبیر خلیفه بزرگ زبیری در مکه است که علاوه بر متفاوتترین نقش هنری، اولین کار تاریخی رضا کیانیان نیز محسوب میشود. سریال مختارنامه به کارگردانی داوود میرباقری، داستان قیام مختار به خونخواهی شهدای کربلا را به تصویر کشید.
رضا کیانیان و فعالیتهای سیاسی
رضا کیانیان بچه محله خراسان تهران، جزو اعضای موثر گروه سیاسی-نظامی و مارکسیستی پیکار (انشعابی از سازمان مجاهدین خلق ایران) بود و در نهایت مسئول بخش خراسان این گروه شد. این گروه رویکردی مائوئیستی و استالینیستی داشت و البته رویکردش با جریانهایی چون حزب رنجبران ایران که آن هم انشعابی مائوئیستی از حزب توده بود و مسعود فراستی سخنگویش بود، متفاوت بود. کیانیان در نهایت در دهه شصت به واسطه این فعالیتها دستگیر شد و حکم اعدامش نیز صادر شده بود. روایت تازه کیانیان را از زمانی که بند 209 اوین زیر حکم اعدام بود و آنچه در ادامه رخ داد را میبینید و میشنوید.