مخاطب 24- تراژدی مد ایرانی از آنجا شروع شد که ۵۰ سال پیش اولین فشن شو در خاورمیانه و آسیای مرکزی در هتل هایت و فرودگاه مهرآباد برگزار شد و حالا وزیر صمت همان کشور به مردم توصیه می‌کند که لباس تاناکورا و استوک نگیرند و به جای آن پوشاک ایرانی مصرف کنند. تولیدکننندگان هم از مد و طراحی استفاده کنند؛ تمام این اتفاقات طی ۵۰ سال رخ داد.
در حالی اکنون مهم‌ترین توصیه وزیر صمت دولت رئیسی نخریدن پوشاک تاناکورا و خارجی است که ۵۰ سال پیش ایران با برگزاری فشن‌شوی مهرآباد، مد ایرانی را در صنعت پوشاک به رخ جهان کشید. در این نمایشگاه، لباس‌هایی با طراحی مونجوق‌دوزی سیستان و بلوچستان توانست رتبه اول مسابقات را کسب کند. کیوان خسروی طراح برگزیده این فستیوال و مالک برند نامبر وان پس از اتقلاب به ایتالیا پایتخت مد دنیا رفت و هم‌اکنون در این کشور ساکن است.
حالا پس از ۵۰ سال عباس علی‌آبادی از ضرورت توجه به مد و طراحی در بازاری می‌گوید که مصرف‌کننده به زور ممنوعیت واردات مجبور شده پوشاک ایرانی مصرف کند. هر چند اگر وضعیت مالی اجازه دهد، ترجیح می‌دهد از پوشاک چینی و ترکیه‌ای استفاده کند. حتی برخی حاضر هستند پوشاک تاناکورا یا پوشاک استوک بپوشند، اما ایرانی نخرند.
در حوزه پوشاک کودک و نوزاد وضعیت به گونه‌ای دیگر است. پوشاک نوزاد به دلیل حساسیت بالایی که روی آن وجود دارد و آسیب‌پذیر بودن مصرف‌کنندگان، فقط برخی از تولیدکنندگان ریسک فعالیت در آن را قبول می‌کنند. لزوم استفاده از مواد اولیه درجه یک و با کیفیت باعث شده که گاه قیمت یک قلم لباس کودک بیشتر از یک دست لباس مردانه باشد.
حال در مراسم افتتاحیه نمایشگاه نساجی، پوشاک، چرم و کفش دست‌دوز، علی‌آبادی به‌عنوان وزیر صمت که بالاترین سیاست‌گذار این حوزه به حساب می‌آید با اعتراف به اینکه در این حوزه تخصصی ندارد نظرات خود را از نگاه یک مصرف‌کننده ساده بیان کرد.
او در این باره گفت: برای من مصرف‌کننده طراحی و نوآوری در حوزه پوشاک یک اصل به حساب می‌آید و به عنوان یک خریدار مرحله اول جذب طراحی زیبا و جدید یک لباس است.
کیفیت قوی؛ خلاقیت ضعیف
گلبرگ نقی‌زاده، طراح و تولید‌کننده برند نوزاد و کودک، درباره وضعیت تولید لباس کودک و نوزاد در کشور گفت: فعالیت در حوزه پوشاک نوزاد با پوشاک کودک متفاوت است و طراحی و مواد اولیه خاص خود را دارد. از سال‌ها قبل، حتی زمانی که واردات آزاد بود لباس نوزادان توسط برند‌های ایرانی تولید می‌شد، خیاطان و برش‌کاران ایرانی در این حوزه کار‌های قابل قبولی تولید می‌کردند. هر چند در بحث تنوع و طراحی خلاقیتی نداشتند، تمام محصولاتی که تولید می‌شد کپی‌برداری از مدل‌های خارجی بود.
او افزود: به دلیل حساسیت نوزادان فقط باید از نخ ۱۰۰ درصد پنبه استفاده کرد، نخ‌های پلاستیکی، پلی استر یا مصنوعی نوزادان را دچار مشکل می‌کند. از طرفی مشتریان ما در واقع مادران هستند آن‌ها باید لباس را انخاب کنند، پس لازم است آن‌ها این اطمینان را در مورد کیفیت لباس نوزاد داشته باشند که لباسی انتخاب می‌کنند ۱۰۰ درصد پنبه باشد. رنگ‌ها و چاپ‌هایی که در لباس نوزادان مصرف می‌شود نیز نباید شیمیایی باشد و باید از مواد طبیعی ساخته شده باشند.
او با اشاره به کیفیت لباس کودکان توضیح داد: در بحث لباس کودکان با وجود آنکه حساسیت کمتر است، اما باز کیفیت محصولات ایرانی بالاست. طوری‌که می‌توان ادعا کرد کیفیت ایرانی با برند‌های جهانی رقابت می‌کند، اما در حوزه طراحی فقط در خاورمیانه این برتری وجود دارد و مد ایرانی در جهان چمشگیر نیست.
درب‌های بسته؛ عقب‌ماندگی پوشاک و مد ایرانی
تقی‌زاده با اشاره به تأثیر تحریم‌ها بر صنعت پوشاک ایران تشریح کرد: اگر این صنعت در ایران نتوانسته در حوزه برندینگ و طراحی در سطح جهانی پیشرفت کند قبل از همه به دلیل تحریم‌ها و شرایط بسته اقتصادی کشور است. بدین جهت است که تولیدکنندگان ایرانی نتوانسته‌اند با برند‌های مطرح دنیا ارتباط بگیرند. پارچه‌ها و رنگ‌های جدید وارد کشور کنند و از ماشین‌آلات و تکنولوژی روز بهره ببرند. همه این‌ها باعث شد که بازار ایران فقط محدود به داخل و کشور‌های منطقه باشد.
این طراح لباس نوزاد و کودک افزود: پوشاک صنعتی است که آموزش آن آسان است. نسبت به سرمایه آورده، اشغال بالایی دارد، ضمن آنکه هزینه احداث یک کارگاه تولید پوشاک نسبت به احداث سایر صنایع کمتر است. پس برای دولت حمایت و سرمایه‌گذاری در این حوزه توجیه اقتصادی دارد؛ اما این یک بخشی از مشکلات را حل می‌کند، مشکل استفاده از نوآوری، حضور طراحان بین‌المللی در شرکت‌های ایرانی و واردات مواد اولیه با کیفیت موانعی است که فقط دولت می‌تواند آن را رفع کند.
جای خالی ایران در زنجیره پوشاک جهانی
تقی‌زاده به نگاه حاکم بر صنعت جهانی پوشاک اشاره کرد و گفت: امروز طراحی لباس در یک کشور انجام می‌شود، تکنولوژی و ماشین‌آلات در کشور دیگر ساخته می‌شود و در یک کشور دیگر خط تولید نصب و لباس‌بری کشور یا منطقه خاص تولید می‌شود. امروز لباسی که در اروپا و آمریکا مصرف می‌شود، در چین تولید شده و ماشین‌آلات آن در آلمان و طراحی آن در ایتالیا یا آمریکا صورت گرفته است. این یعنی ممنوعیت واردات و اقتصاد بسته دیگر در این صنعت جواب نمی‌دهد.
او اضافه کرد: اگر می‌خواهیم جزئی از این صنعت باشیم باید وارد این زنجیره شویم. ما به لحاظ وجود انرژی ارزان و کارگر می‌توانیم با چین رقابت کنیم. ضمن آنکه علاوه بر سابقه طراحی در فرهنگ آیینی ما و مناطق مختلف کارشناسان خبره‌ای در این حوزه در کشور و خارج داریم که در حال فعالیت هستند.
او در پایان خاطرنشان کرد: با وجود اشتغال بالا و زود بازده بودن صنایع نساجی می‌توان بسیاری از مشکلات فعلی کشور را حل کرد به شرطی دولت تصمیم بگیرد به صورت جدی وارد این حوزه شود.
