مخاطب 24- برای بسیاری از افراد زمستان به معنی فصل سرماخوردگی و آنفلوآنزا است؛ گویی که این ویروس‌های مزاحم ناگهان از راه می‌رسند و در هوا منتشر می‌شوند. اما میکروب‌ها و ویروس‌ها که در تمام طول سال وجود دارند، پس چرا هنگامی که بیرون هوا سرد است مردم بیشتر به سرماخوردگی، آنفلوآنزا و حالا کووید-۱۹ مبتلا می‌شوند؟
دانشمندان در آمریکا می‌گویند دلیلی بیولوژیکی را کشف کرده‌اند که به ما می‌گوید چرا در زمستان بیشتر به بیماری‌های تنفسی مبتلا می‌شویم. مطابق یافته جدید همه چیز به داخل بینی ما برمی‌گردد.
یافته‌های مطالعات پزشکی نشان می‌دهد کاهش حرارت داخل بینی به اندازه تنها پنج درجه سانتی‌گراد، تقریبا ۵۰ درصد از میلیاردها سلول و ویروس مفید در داخل سوراخ‌های بینی افراد را از بین می‌برد.
دکتر «بنجامین بلیر»، استادیار و رئیس بخش تحقیقات گوش و حلق و بینی دانشکده پزشکی دانشگاه هاروارد در این باره می‌گوید: هوای سرد با افزایش عفونت ویروسی مرتبط است زیرا تنها با کاهش اندک دما شما اساساً نیمی از توان ایمنی خود را از دست داده‌اید.
برای درک اینکه چرا این اتفاق می‌افتد، متخصصان در دانشگاه «نورث‌ایسترن» بوستون با انجام یک پژوهش تکمیلی دریافتند که وقتی یک ویروس یا باکتری تنفسی به بینی، نقطه اصلی ورود به بدن، حمله می‌کند؛ بلافاصله بخش جلوی بینی آن را تشخیص می‌دهد حتی قبل از اینکه ناحیه پشت بینی از نفوذ نیروی مهاجم مطلع شود.
در این نقطه ورودی، سلول‌های داخل بینی بلافاصله شروع به ایجاد میلیاردها نسخه ساده از خود می‌کنند که وزیکول‌های خارج‌سلولی (یا EV's) نامیده می‌شوند.
دکتر بلیر در این‌باره گفت: این وزیکول‌های خارج‌سلولی نمی‌توانند مانند سلول‌ها تقسیم شوند، ولی مثل نسخه‌های کوچک سلول‌هایی هستند که به طور خاص برای کشتن این ویروس‌ها طراحی شده‌اند. آنها در واقع به عنوان طعمه عمل می‌کنند؛ وقتی یک ویروس را استنشاق می‌کنید، ویروس به جای اینکه به سلول‌ها بچسبد به این طعمه‌ها می‌چسبد.
این ریزسلول‌ها سپس با پراکنده شدن در ترشحات مخاطی بینی حمله میکروب‌ها و ویروس‌ها را متوقف می‌کنند. در واقع آنها بخشی از سیستم ایمنی هستند که باکتری‌ها و ویروس‌ها را در نقطه ورودی به بدن گیر می‌اندازند و با آنها مبارزه می‌کنند تا نتوانند وارد سلول‌ها شوند.
زمانی که بینی مورد حمله قرار می‌گیرد، تولید این ریزسلول‌ها تا ۱۶۰ درصد افزایش می‌یابد و بنابراین مجرای تنفسی مجهز به ابزاری دفاعی در مقابل تهاجم قرار می‌گیرد. اما وقتی هوای سرد می‌رسد، چه اتفاقی بر سر این سازوکار دفاعی می‌افتد؟
بنابر اعلام یورونیوز، دانشمندان می‌گویند آزمایشات نشان می‌دهد کم شدن تنها ۴.۴ درجه سانتی‌گراد دمای هوا کافی است تا این مزیت ایمنی بینی از بین برود. در واقع همین سردی اندک در نوک بینی کافی است تا تقریباً ۴۲ درصد از وزیکول‌های خارج سلولی از دور مبارزه خارج شوند. به طور همزمان تقریبا ۷۰ درصد گیرنده‌های هر وزیکول کاهش یافته و سبب می‌شود قدرت چسبندگی آنها به ویروس کم شود.
دکتر «زارا پاتل»، پروفسور گوش و حلق و بینی در دانشگاه «استنفورد» در این باره می گوید: این اولین بار است که توضیح بیولوژیکی و مولکولی در مورد یکی از عوامل سیستم ایمنی بدن خود داریم که به نظر می‌رسد در دماهای سردتر واکنش آن محدودتر می‌شود.
این اتفاق‌ها توانایی سیستم ایمنی شما را برای مبارزه با عفونت‌های تنفسی به نصف کاهش می‌دهند. اما آیا برای مقابله با این کاهش توانایی، راهکاری موجود هست؟
دکتر پاتل در این باره می‌گوید: هرچه بتوانید محیط داخل بینی را گرمتر نگه دارید، این مکانیسم دفاعی ذاتی دفاعی بهتر می‌تواند کار کند. شاید این دلیل مناسب دیگری برای زدن ماسک باشد.
متخصصان انتظار دارند در آینده شاهد داروهای موضعی بینی باشند که بر اساس این کشف علمی، بینی را به نحوی فریب دهند که «تصور کند یک ویروس دیده است».
چگونه از ابتلا به سرماخوردگی پیشگیری کنیم؟
بر اساس راهنمایی‌های «سرویس سلامت عمومی انگلیس» (ان اچ اس)، فرد مبتلا به سرماخوردگی می‌تواند از چند روز قبل از بروز علائم این بیماری در خود تا زمانی که این علائم به پایان برسد، ویروس آن را در محیط اطراف پراکنده کند. پس در اولین قدم، باید از افراد بیمار فاصله بگیرید.
بهترین راه‌های جلوگیری از سرماخوردگی عبارتند از:
- دست‌ها را مرتب با آب گرم و صابون بشویید.
- حوله یا لوازم شخصی کسی را که سرماخورده است از دیگران جدا کنید.
- در صورت تماس با ویروس به چشم‌ها یا بینی خود دست نزنید.
- ورزش کنید. تناسب‌اندام و سلامت عمومی بدن اغلب از بیمار شدن جلوگیری می‌کند.
- به یاد داشته باشید که واکسن آنفلوآنزا به پیشگیری از آنفلوآنزا کمک می‌کند؛ نه سرماخوردگی.
چگونه از سرایت سرماخوردگی به دیگران جلوگیری کنیم؟
عامل ابتلا به سرماخوردگی، ویروس است و به‌راحتی به افراد دیگر سرایت می‌کند. تا زمانی که همه عوارض بیماری از بین نرود، فرد مبتلا «ناقل» است و این بازه انتقال معمولا یک تا دو هفته طول می‌کشد.
ویروس سرماخوردگی با ترشحات سرفه و عطسه منتقل می‌شود و می‌تواند ۲۴ ساعت روی دست‌ها و سطوح زنده بماند. پس اگر شخص بیماری در اتاق بود، تا یک روز پس از آن، هنگام لمس اشیا محتاط باشید.
دستمال‌های کاغذی استفاده شده نیز از دیگر منابع انتقال میکروب سرماخوردگی است. هرگز آنها را روی میز کنار تخت یا در جیبتان نگه ندارید. در اولین فرصت ممکن، این منابع میکروب را راهی سطل زباله دردار کنید.
سراغ آنتی‌بیوتیک‌ها نروید
پزشکان برای درمان سرماخوردگی آنتی‌بیوتیک تجویز نمی‌کنند. دلیل آن هم روشن است: آنتی‌بیوتیک نه عوارض این بیماری را تسکین می‌دهد و نه تاثیری روی سرعت بهبودی خواهد داشت، چون کاربرد آنها برای از بین بردن عفونت‌های باکتریایی است؛ درحالیکه سرماخوردگی بیماری ویروسی است.
درمان خانگی
چنانچه زمان و شرایطش مهیا باشد، بدن فردی معمولی که به بیماری‌های مزمن یا نقص ایمنی مبتلا نباشد، می‌تواند به راحتی با سرماخوردگی مقابله کند.
دو نکته کلیدی برای کمک به بهبود سریع‌تر، استراحت و خواب است.
برای جلوگیری از کم‌آبی بدن (هنگام ابتلا به سرماخوردگی) نیز مقدار زیادی آب و مایعات بنوشید.
قرقره آب‌نمک هم برای تسکین گلودرد خوب است اما برای کودکان توصیه نمی‌شود.
هرچند گفته می‌شود که برای درمان سرماخوردگی اغلب نیازی نیست به پزشک رجوع کنیم اما اگر احساس کسالت شما برطرف نشد، می‌توانید از پزشک داروساز در داروخانه کمک بگیرید.
داروهای ضدسرفه و سرماخوردگی زیادی در بازار و داروخانه‌ها موجود است که پزشک داروساز می‌تواند در انتخاب درست یکی از آنها به شما کمک کند.
داروهای سرماخوردگیِ بدون نیاز به نسخه
مسکن‌هایی مانند پاراستامول یا ایبوپروفن درد را کاهش می‌دهند و اثر تب‌بر دارند.
انسداد بینی را با افشانه‌ها یا قرص‌های ضداحتقان برطرف کنید.
داروهای ضداحتقان نباید به کودکان زیر شش سال داده شود. کودکان شش تا ۱۲ ساله هم نباید آنها را بیش از پنج روز مصرف کنند.
همچنین برخی از این داروها برای کودکان، نوزادان و زنان باردار مناسب نیستند.
منبع: ایسنا
