طرح جنجالی خانه‌های ۲۵ متری به کجا رسید؟
مخاطب 24: معضل مسکن- انتشار خبر ساخت خانه‌های ۲۵ متری در یکی از مناطق تهران در هفته‌های اخیر هرچند ساعاتی بعد از انتشار از سوی مسئولان شهرداری و وزارت راه تکذیب شد اما حواشی زیاد آن همچنان مطرح است به طوری که مجددا با ادعای مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی شهر تهران مبنی بر ساخت اولین پروژه ساخت خانه‌های ۲۵ متری در منطقه ۱۹ تهران وارد فاز دیگری شد.
این درحالیست که وزارت راه و شهرسازی و شهرداری تهران نیز چندی پیش در برابر این طرح موضع گرفت و اعلام کرد قرارنیست چنین پروژه‌‌ای در کشور اجرا شود .در عین حال، برخی کارشناسان اقتصادی و شهری معتقدند در شرایطی که دسترسی به مسکن برای گروهی از جامعه تقریبا ناممکن شده، میکروآپارتمان‌ها به عنوان تجربه‌ای موفق در دنیا می‌تواند پاسخگوی بخشی از تقاضای مسکن در ایران هم باشد.
از سوی دیگر برخی کارشناسان اقتصادی حوزه مسکن نیز براین باورند که دولت سیزدهم که دربرآورده کردن وعده‌های مسکنی شکست خورده است با مطرح کردن این طرح‌ها از زبان دیگران قصد دارد تا حدی کم کاری خود را درحوزه مسکن جبران کند، درحالیکه منابع کافی برای این کار دراختیار ندارد و مانند بسیاری دیگر از طرح‌های عقیم در حوزه مسکن مانند طرح مالیات برخانه‌های خالی و ساخت یک میلیون واحد مسکونی در هرسال نتیجه‌ای جز شکست ندارد و نیمه‌کاره رها به حال خود رها میکند.
معضل مسکن با این راه‌حل‌ها حل نمی‌شود
خانه های 25 متری - برخی کارشناسان اقتصادی و شهری معتقدند در شرایطی که دسترسی به مسکن برای گروهی از جامعه تقریبا ناممکن شده، میکروآپارتمان‌ها به عنوان تجربه‌ای موفق در دنیا می‌تواند پاسخگوی بخشی از تقاضای مسکن در ایران هم باشد.
علی نوذرپور کارشناس حوزه مسکن دراین‌خصوص به مخاطب 24 گفت: مشکل کشور در حوزه مسکن حاد شده است و واقعیت این است که نمی‌توان با این راه‌حل‌ها علاج پاسخ دهیم از طرف دیگر سطح توقع از زندگی را برای مردم پایین آورده‌ایم و مردم نیز چاره‌ای ندارند زمانی که نمی‌توانند مسکن در حد مطلوب تهیه کنند؛ بنابراین پیشنهاد ساخت خانه‌های ۲۵ متری صرفا از نوع اضطرار است.
شهردار سابق منطقه ۲۲ تهران ادامه داد: متاسفانه دولت سیزدهم شعارهای ناممکنی در حوزه مسکن داد که همان ابتدا نیز بسیاری از کارشناسان معتقد بودند که این شعارها برای اجرا ناممکن است؛ اما وعده ساخت یک میلیون مسکن را دادند و متاسفانه ازآنجایی‌که دراجرای این طرح توفیق نداشتند ناچارا افرادی را به‌طور غیرمستقیم هدایت می‌کنند تا بخشی از نیازهای مسکن مردم را این گونه پاسخ دهند درحالیکه معضل مسکن با این راهکارها حل نمی‌شود؛ چرا که سطح نیازها بسیار فراتر از این عرضه‌ها است.
از سوی دیگر دولت باید منابع کافی نیز برای این طرح اختیار داشته باشد که به دلایلی چون تحریم‌ها و سیاست‌های خارجی و همچنین مشکلات داخلی از جمله اینکه در کابینه وزرا و سطح معاونان مدیرانی حضور دارند که قادر نیستند راه‌حل کارشناسی برای حل این مسئله بدهند.
این کارشناس حوزه مسکن معتقد است: طرح‌های دیگری در حوزه مسکن پیش‌ازاین نیز مطرح شد ازجمله مالیات بر خانه‌های خالی و یا ساخت خانه‌های ویلایی که هر دو با شکست مواجه شد. از سوی دیگر باید گفت که طرح ساخت خانه‌های ویلایی در تقابل با ساخت خانه‌های ۲۵ متری است، چرا که این ابهام مطرح می‌شود بالاخره زمین به‌اندازه کافی هست یا خیر؟ یا اینکه اگر شعار ساخت خانه‌های ویلایی مطابق با معیار و طرح ایرانی داده می‌شود پس چگونه است کمی بعد طرح خانه‌های میکرو می‌دهند که منطبق با زندگی ایرانی نیست؟
نوذرپور تاکید کرد: این مسئله بسیار مهم است که مسکن‌های ساخته شده با الگوی مصرف و مرتبط با صدور پروانه با شهرهای بزرگ باشد درحالیکه این امر در ساخت خانه‌های میکرو و خانه‌های ویلایی رعایت نمی‌شود و شهرداری هم تکذیب کرده است که مجوز ساخت برای این مسکن‌ها صادر میکند. همچنین باید حداقل‌های تفکیکی در هر واحد مسکن رعایت شود که گویا ادعای شخصی در شهرداری که مدعی ساخت خانه‌های ۲۵ متری است خلاف این است.
او افزود: درمجموع ساخت خانه‌های ۲۵ متری نمی‌تواند پاسخگوی کامل به نیاز مردم در حوزه مسکن باشد و این طرح‌ها مانند دیگر طرح‌ها مدتی مطرح می‌شود و کمی بعد رها می‌شود و گویی دولت در حوزه مسکن دچار سرگشتگی شده است و طرح مناسبی در حوزه مسکن ندارد، چرا که بعد از آنکه ۲ سال از عمر دولت می‌گذرد حداقل باید طبق وعده‌ها ۲ میلیون مسکن ساخته می‌شد درحالیکه به بیش از ۲۰۰ هزار نمی‌رسد.
موضع وزیر کار درمورد ساخت خانه‌های ۲۵ متری
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادعای مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی شهر تهران مبنی بر موافقت وزیر کار با ساخت خانه‌های ۲۵ متری را تکذیب کرد.
در پی ادعای کذب مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی شهر تهران مبنی بر موافقت وزیر کار با ساخت خانه‌های ۲۵ متری و فضاسازی برخی رسانه‌ها در این خصوص، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد: مطالبه فرد مذکور که به‌عنوان همراه در دیدار یکی از نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی با سیدصولت مرتضوی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی حضور داشت، تسهیل و حمایت از تشکیل تعاونی‌های مسکن بود که با توجه به انطباق با مأموریت‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و دولت مردمی سیزدهم مورد تأیید آقای وزیر قرار گرفت.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: باتوجه‌به اینکه ساخت مسکن و به‌ویژه ورود به جزئیاتی چون متراژ و نقشه آن در حوزه مأموریت‌های وزارت راه و شهرسازی قرار دارد، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی هیچ‌گاه اعلام و اعمال‌نظری در این زمینه نداشته و این ادعا قویاً تکذیب می‌شود.
شرط مهم در موفقیت اجرای طرح‌های ساخت خانه‌های کوچک متراژ
عبدالرضا گلپایگانی، معاون پیشین شهرداری تهران دو معیار احتمالی برای تعیین ۲۵ مترمربع زیربنای خانه های کوچک متراژ را طرح تفصیلی شهر تهران و مقررات ملی ساختمان می داند.
او توضیح داد: در طرح تفصیلی شهر تهران، سرانه فضای سکونت برای هر نفر ۱۷ متر مربع در نظر گرفته شده است و در نتیجه گفته شده که حداقل مساحت واحدهای مسکونی در شهر تهران ۳۵ متر است. یعنی بر اساس این طرح تفصیلی، هرکس که بخواهد پروانه ساخت بگیرد، باید حداقل مساحت ۳۵ متر را در نظر بگیرد. فضای سکونت را هم اینطور تعریف میکند: فضایی برای سکونت، پخت‌وپز و تأمین نیازهای بهداشتی که سرویس بهداشتی و حمام است. این سه مورد حداقل‌های یک فضای سکونتی هستند و در نقشه تهران، هر خانه‌ای که این سه مورد را نداشته باشد واحد مسکونی در نظر گرفته نمی‌شود.
گلپایگانی ادامه داد: از بعد دیگر، در مقررات ملی و مبحث چهار، برای نیاز هر نفر به فضای سکونت ۱۲ متر مربع در نظر گرفته شده است و با این عدد، حداقل مساحت استاندارد ۲۴ یا ۲۵ متر مربع است. این فضای ۲۵ متری اگر برای سکونت در نظر گرفته شود باید دید که فضای نشیمن، استراحت، سرویس‌های بهداشتی و فضای پخت و پز چه می‌شود؟
او با بیان اینکه در تجربه‌های جهانی برای این موارد هم فکر شده است گفت: برای مثال در یک مجتمع مسکونی که واحدهای کوچک اندازه دارد، فضاهای جمعی برای نگهداری یا بازی کودکان و مسائل دیگر در نظر گرفته می‌شود.
او به یک شرط مهم در موفقیت اجرای طرح‌های ساخت خانه‌های کوچک متراژ اشاره میکند و می‌گوید: مسئله دیگری که بسیار مهم است این است که واحدهای کوچک‌اندازه یا اصولاً روش ساخت‌وسازی که منجر به جدایی‌گزینی شود، در ادبیات شهرسازی امروز به‌شدت محکوم می‌شود. به این معنی که در یک محله یا شهرکی فقط برای فقرا خانه‌سازی شود. باید تنوع جمعیتی حتماً وجود داشته باشد. این مسئله یکی از اشکالات این طرح خانه‌های ۲۵ متری است و سم مهلکی برای شهرسازی محسوب می‌شود.
