کد خبر: ۲۶۸۵۲
تاریخ انتشار: ۲۸ شهريور ۱۴۰۲ - ۱۲:۱۵
با استناد به اطلاعات مرکز پژوهش‌های مجلس، از سال ۱۳۹۶ به بعد نرخ تورم از نرخ حداقل دستمزد سبقت زیادی گرفته است که از علل آن می‌تواند اوج گیری تحریم‌ها در این دوره است.

مخاطب 24- مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به بررسی تعیین نرخ حداقل دستمزد طی ۵ دهه اخیر پرداخته است. نرخ تورم براساس داده‌های بانک مرکزی استخراج شده است.

حداقل دستمزد بیان کننده مقدار حداقل جبران خدمات نیروی کار است که کارفرما موظف به پرداخت در طی دوره معین قرارداد است و براساس توافق یا نظر طرفین امکان کاهش این سطح وجود ندارد.

در نقاط مختلف جهان روش‌های مختلفی برای تعیین حداقل دستمزد وجود دارد. کشورها از نظر ساختار اجرایی (تصمیم گیری) تعیین حداقل دستمزد، ملاک و معیارهای تعیین آن و نوع حداقل دستمزد با یکدیگر تفاوت دارند.

حداقل دستمزد

نحوه تعیین حداقل دستمزد در ایران

امروزه در ایران حداقل دستمزد به صورت چانه‌زنی میان اتحادیه کارگری، اتحادیه کارفرمایی و دولت به‌عنوان نقش میانجی‌گر در جلسات طولانی و فشرده در پایان سال صورت می‌گیرد. در این میان دولت به عنوان مهمترین ضلع تصمیم‌گیری، معمولاً نقش میانجی‌گری و رفع تنش بین اتحادیه کارگری و کارفرمایی را برعهده دارد و از آن‌جایی‌که دولت چارچوب و جهت‌گیری مشخصی درخصوص تعیین دستمزد ندارد، امکان اتفاق‌نظر در ساختار چانه‌زنی فعلی، دشوار و در برخی سال‌ها ناممکن شده است.

نرخ رشد حداقل دستمزد و نرخ تورم طی سال‌های پیش از انقلاب تا ۱۴۰۰

شیوه تعیین دستمزد در ایران این‌گونه است که در پایان هر سال براساس چانه‌زنی، باتوجه به دو ملاک هزینه معیشت و نرخ تورم، درصد افزایشِ حداقل دستمزد تعیین می‌شود.

بر اساس گزارش اکوایران و با استناد به اطلاعات مرکز پژوهش‌های مجلس، روند تغییرات حداقل دستمزد حکایت از افزایش شدید نرخ حداقل دستمزد در سال ۱۳۵۸ دارد به عبارتی حداقل دستمزد ۲.۵ برابر نسبت به سال ۱۳۵۷ رشد داشته یعنی از ۶۸۰ تومان به ۱۷۰۱تومان در سال تغییر کرده است. از علل این اتفاق می‌توان به تغییر نظام کشور و غلبه نگرش حمایت از کارگر اشاره داشت. 

پس از آن در سال‌های ۱۳۵۹ (پس از آغاز جنگ تحمیلی ایران و عراق) تا ۱۳۶۹ (یکسال پس از پایان جنگ تحمیلی) به دلیل عدم اجماع نظام حکمرانی در مفاد قانون کار و تعدد نگرش درخصوص تعیین حداقل دستمزد، حداقل دستمزد در برخی از سال‌ها، بدون تغییر مانده است. مانند نرخ حداقل دستمزد در سالهای ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۳ که مبلغ ۱۹۰۵ تومان در سال بدون تغییر مانده است.

از سال ۱۳۶۹ به بعد با تصویب قانون کار و مشخص شدن چارچوب تعیین حداقل دستمزد در کشور، حداقل دستمزد طی سال‌های ۱۳۶۹ تا ۱۳۹۸ به طور متوسط سالانه رشدی برابر ۲۴.۲ درصد داشته است که با توجه به میانگین ۲۱.۵ درصدی نرخ تورم طی این دوره، نشاندهنده این است که میانگین نرخ رشد حداقل دستمزد طی این دوره بیشتر از میانگین نرخ تورم بوده است.

پس از آن در سال‌های ۱۳۵۹ (پس از آغاز جنگ تحمیلی ایران و عراق) تا ۱۳۶۹ (یکسال پس از پایان جنگ تحمیلی) به دلیل عدم اجماع نظام حکمرانی در مفاد قانون کار و تعدد نگرش درخصوص تعیین حداقل دستمزد، حداقل دستمزد در برخی از سال‌ها، بدون تغییر مانده است. مانند نرخ حداقل دستمزد در سالهای ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۳ که مبلغ ۱۹۰۵ تومان در سال بدون تغییر مانده است.از سال ۱۳۶۹ به بعد با تصویب قانون کار و مشخص شدن چارچوب تعیین حداقل دستمزد در کشور، حداقل دستمزد طی سال‌های ۱۳۶۹ تا ۱۳۹۸ به طور متوسط سالانه رشدی برابر ۲۴.۲ درصد داشته است که با توجه به میانگین ۲۱.۵ درصدی نرخ تورم طی این دوره، نشاندهنده این است که میانگین نرخ رشد حداقل دستمزد طی این دوره بیشتر از میانگین نرخ تورم بوده است.تا پیش از این تاریخ می‌توان دوره‌هایی را مثال زد که نرخ رشد دستمزد بیشتر از نرخ تورم بوده است مانند سال ۱۳۵۷ که باوجود نرخ تورم ۱۱.۴ درصدی اما نرخ رشد دستمزد نزدیک به ۱۷۰ درصد است.در سالهای ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۳ هم درکنار ثابت بودن نرخ دستمزد، کاهش نرخ تورم هم در ایران اتفاق افتاده است از سال ۱۳۶۴ با تشدید آتش جنک تحمیلی، میزان تورم در اقتصاد ایران نیز شروع به افزایش می‌کند.در پایان می‌توان به سالهای ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ اشاره کرد که با شروع بیماری کویید ۱۹ برخی مشاغل از میان رفتند و همچنین باوجود نرخ‌های تورمی بالای ۴۵ درصد، نرخ حداقل دستمزد به‌طور میانگین ۳۲ درصد رشد داشته است. اختلاف موجود میان نرخ حداقل دستمزد و نرخ تورمی موجب نارضایتی حقوق بگیران شده و در مواردی به خروج آنها از بازار کار می‌انجامد.

حداقل دستمزد

بررسی روند دستمزد حقیقی طی سال‌های پس از انقلاب

رشد دستمزد حقیقی در سال ۱۳۵۴ مثبت و طی سال‌های ۱۳۵۵ و ۱۳۵۶ منفی بوده است، اما در بعد انقلاب اسلامی، دستمزد حقیقی به تبع افزایش یکباره دستمزد اسمی در سال ۱۳۵۸ نسبت به سال ۱۳۵۷، افزایشی در حدود ۱۵۰ درصد داشته است. همچنین رشد دستمزد حقیقی طی سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۳ و در سال‌های ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۸ منفی بوده و روندی نزولی را طی کرده است. اما به دلیل تصویب قانون کار در کشور، میانگین رشد دستمزد حقیقی طی دوره ۱۳۶۹ تا ۱۳۹۹ در حدود ۳.۲۳ درصد و طی دوره ۱۳۵۳ تا ۱۳۹۹ در حدود ۲.۵۴ درصد است. به عبارت دیگر دستمزد حقیقی از سال ۱۳۶۹ روندی صعودی را طی کرده و در سال ۱۳۸۹ به اوج خود رسیده است. اما طی سال‌های پس از ۱۳۹۰ به دلیل تجربه تورم‌هایی با نرخ بالا، باوجود رشد قابل توجه حداقل دستمزد اسمی، نرخ حداقل دستمزد حقیقی کمتر از سال ۱۳۸۹ را نشان می‌دهد.رشد دستمزد حقیقی طی سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ به ترتیب در حدود ۲۱.۲- و ۷.۳- درصد را نشان می‌دهد. منفی بودن این نرخ نشان‌دهنده بالا بودن نرخ تورم نسبت به رشد دستمزد است. به عبارت دیگر کسانی که مشمول حداقل دستمزد می‌شوند، باوجود بار تورمی که بر اقتصاد جامعه حاکم است، سبد مصرفی کوچکتری را نسبت به سال‌های پیش می‌توانند تهیه کنند.

دستمزد حقیقی از تقسیم دستمزد اسمی بر شاخص قیمت‌ها محاسبه می‌شود. دستمزد حقیقی، معیار اقتصادی مناسبی برای نشان دادن ارزش پولی دستمزد است.

منبع: اکو ایران

آخرین اخبار
پربازدید ها
اخبار داغ
امین میرزازاده طلا گرفت title
در حالی که همه نگاه‌ها به وزن ۱۳۰ کیلو کشتی فرنگی قهرمانی جهان بود امین میرزازاده توانست به مدال طلا دست پیدا کند
سوتی پیمان یوسفی روی آنتن زنده شیر پدر و نان مادر! title
سوتی وحشتناک پیمان یوسفی، گزارشگر سیما روی آنتن زنده در گفتگو با هادی عامل خبرساز شد.
دلیل واقعی ممنوعیت واردات آیفون ۱۴ و ۱۵ سرانجام مشخص شد title
ارزبری بالا و عمل متقابل نسبت به تحریم‌ها به عنوان مهم‌ترین دلایل عدم ورود این گوشی‌ها به ایران محسوب می‌شوند.
دیدار هوادار کوچک ایرانی با رونالدو + فیلم title
هوادار نوجوان ایرانی که آرزوی دیدن رونالدو را داشت در هتل با ستاره پرتغالی دیدار کرد.
اخبار لحظه‌ای از حضور تیم النصر و ستارگانش در ایران title
کریستین رونالدو، سادیو مانه و هم‌تیمی‌هایش تا ساعاتی دیگر پا به تهران خواهند گذاشت تا مهیای یکی از جذاب‌ترین تقابل‌های تاریخی مقابل نماینده ایران شوند.
برگزیده
فروش آنلاین نان قاعده‌مند می‌شود title
قاعده‌مند کردن هزینه‌هایی که اپلیکیشن‌ها در قالب فروش آنلاین نان دریافت می‌کنند در برنامه‌های دولت قرار دارد.
برندگان و تصاویر منتخب مسابقه عکاسی نجوم سال ۲۰۲۳ title
برندگان و تصاویر منتخب مسابقه عکاسی نجوم سال ۲۰۲۳ معرفی شدند. در ادامه می‌توانید عکس‌های برگزیده این دوره از مسابقات عکاسی نجوم را مشاهده کنید.
نگاهی به ۶ فیس لیفت جذاب و موفق در صنعت خودرو ایران title
خودروسازان داخلی با فیس لیفت توانستند محصولات قدیمی خود در قالب محصول جدید به بازار عرضه کنند. در ادامه با ۶ فیس لیفت جذاب و موفق در صنعت خودرو ایران آشنا می‌شویم.
فرصت مهاجرت برای رانندگان title
رییس اتحادیه شرکت های مسافربری از بالا رفتن تقاضای دریافت گواهینامه پایه یک برای مهاجرت خبر داد.