دلار‌های آزاد شده از کره جنوبی کجا رفت؟

مخاطب 24: محمد لاهوتی امروز در نشست خبری در مورد آزادسازی ۶ میلیارد دلار بلوکه شده ایران در کره جنوبی اظهار داشت: با توجه به تعریفی که در حوزه مصرفی منابع بلوکه شده در کره جنوبی صورت گرفته است فکر نمی‌کنم در حوزه‌های مختلف اثرگذار و نسبت به افزایش صادرات کمک کننده باشد. عدد بزرگی هم نیست.

رئیس کنفدراسیون صادرات ایران افزود: این منابع برای واردات کالا‌های اساسی و دارو هزینه خواهد شد، اما از یک زاویه به تأمین ارز کمک خواهد کرد. در واقع وقتی این منابع برای کالا‌های اساسی هزینه شود تأمین ارز واحد‌های تولیدی راحت‌تر انجام می‌شود.

وی در ادامه با بیان اینکه نرخ ارز از چالش‌های حوزه صادرات است، گفت: ارز ۲۸ و ۵۰۰ تومانی مربوط به دولت بوده و در حوزه کالا‌های اساسی هزینه می‌شود و به نوعی ارز ترجیحی برای جلوگیری از افزایش نرخ کالا‌های اساسی است.

لاهوتی ادامه داد: نرخ ارز در سامانه نیما ۴۰ تا ۴۱ هزار تومان در بخش اسکناس و در حواله زیر ۴۰ هزار تومان است در حالی که این نرخ در بازار آزاد ۲۵ درصد بالاتر است؛ بنابراین تقاضا در بخش واردات به صورت کاذب بالا می‌رود و در بخش صادرات مخصوصاً صادراتی که امکان فروش ارز با این نرخ را ندارند کاهش می‌یابد که نمونه‌اش صادرات خشکبار است که در ۴ ماهه امسال ۷۰ درصد کاهش یافته است.

رئیس کنفدراسیون صادرات ایران تاکید کرد: در واقع این وصعیت به رونق کاذب واردات و سرکوب صادرات منجر می‌شود.

لاهوتی افزود: اگر کالا‌هایی که با نرخ نیمایی در بخش تولید استفاده می‌شود به دست مصرف کننده نهایی می‌رسید این موضوع قابل دفاع بود که به هر حال برای جلوگیری از تورم این سوبسید را صادرات به واردات می‌پردازد، اما واقعیت این است که در سطح شهر نرخ کمتر کالایی بر اساس نرخ نیما است.

وی اضافه کرد: اینجا است که خسارت به منابع ارزی وارد می‌شود، زیرا ارز را با نرخ ارزان‌تر به واردکننده می‌دهیم، اما کالا با نرخ بالاتر به دست مصرف کننده می‌رسد. نکته دیگر اینکه این ارز از صادرکننده‌ای گرفته می‌شود که قرار بود از آن حمایت کنیم.

لاهوتی در ادامه با ارائه پیشنهادی مبنی بر در اختیار گرفتن ارز صادراتی برای واردات خودرو گفت: به دولت پیشنهاد می‌دهیم که ارز حاصل از صادرات کالا‌هایی که از مواد اولیه ارزان استفاده نمی‌کنند، به واردات خودرو اختصاص یابد؛ این در حالی است که باید از نظر تشکل‌ها و اتاق بازرگانی در حوزه روش‌های بازگشت ارز صادراتی نظرخواهی شود تا مشکلی بروز نکند.

وضعیت استرداد مالیات بر ارزش افزوده صادرکنندگان

وی با اشاره به مکاتبه کنفدراسیون صادرات ایران با سازمان امور مالیاتی که منجر به صدور بخشنامه‌ای برای استرداد یک‌ماهه مالیات بر ارزش افزوده به صادرکنندگان شود، گفت: امروز علیرغم وجود این بخشنامه‌ها و تأکیدات چندباره دولت، صادرکنندگان در حال دریافت مالیات بر ارزش افزوده مسترد شده برای صادرات سال ۱۴۰۰ خود هستند.

لاهوتی اظهار داشت: به هر حال علیرغم بخشنامه‌های مکرر و تاکید دولت و سازمان امور مالیاتی مبنی بر ضرورت بازگشت مالیات بر ارزش افزوده صادرات حداکثر ظرف مدت یکماه هنوز هم بسیاری از صادرکنندگان به این منابع پرداختی خود دسترسی ندارند و همین امر مشکل کمبود نقدینگی بخش تولید صادراتی را دوچندان می‌کند.

رئیس کنفدراسیون صادرات همچنین گفت: دولت سیزدهم در حوزه دیپلماسی خارجی به خصوص با همسایه‌ها موفق عمل کرده است که نمونه آن روابط با عربستان است این در حالی است که عربستان نفوذ بالایی در میان کشور‌های عربی دارد و این نفوذ می‌تواند در توسعه روابط ایران با سایر کشور‌های عربی مؤثر باشد.

وی اظهار داشت: اثر مثبت دیپلماسی رئیس جمهور و دولت سیزدهم در کشور‌های آفریقایی حداقل یکسال آینده مشخص می‌شود و در رابطه با سوریه نیز باید به فکر سرمایه گذاری مشترک باشیم و در عین حال با کشور‌های حوزه خلیج فارس نیز، می‌توان تجارت ترجیحی را گسترش داد؛ هر چند اکنون سبد صادراتی و وارداتی ایران با ۵ کشور مشخص در طرفین پیش می‌رود.

وی با بیان اینکه باید از نظر تشکل‌ها و اتاق بازرگانی در حوزه روش‌های بازگشت ارز صادراتی نظرخواهی شود، گفت: تراز تجاری منفی چیز بدی در شرایط کنونی نیست چرا که رونق واردات به معنای افزایش واردات مواد اولیه مورد نیاز کارخانجات و گردش چرخ تولید است.

به گفته رئیس کنفدراسیون صادرات ایران، طی چهار ماهه امسال مجموع تجارت خارجی کشور به ۳۵.۵ میلیارد دلار رسیده که سهم صادرات ۱۵.۹ میلیارد دلار و سهم واردات ۱۹.۵ میلیارد دلار ثبت شده، بنابراین تراز تجاری منفی ۳.۶ میلیارد دلار است.

وی با بیان اینکه کالا‌های با ارزش افزوده کمتری در حال صادرات از کشور هستند، اظهار داشت: سهم صادرات قطعی کالا‌های غیرنفتی کشور به استثنای نفت خام، نفت کوره، نفت سفید و تجارت چمدانی از نظر ارزش کاهش ۷.۹۷ درصدی را نشان می‌دهد. همچنین میزان وزنی کالا‌های صادر شده در این مدت ۴۵ میلیون و ۷۵۸ هزار تن بوده که ۲۸.۵۶ درصد افزایش داشته که نشان می‌دهد که کالا‌های صادراتی ارزان‌تر فروخته شده‌اند. متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای صادراتی در چهار ماه نخست سال جاری ۳۴۸ دلار و متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای وارداتی ۱۶۵۰ دلار بوده است.

لاهوتی با بیان اینکه گاز طبیعی مایع شده با یک میلیارد و ۶۳۳ میلیون دلار، پروپان مایع شده با یک میلیارد و ۱۴۰ میلیون دلار، بوتان مایع شده با ۸۲۳ میلیون دلار، قیر نفت با ۶۸۹ میلیون دلار و متانول با ۶۶۵ میلیون دلار ۵ قلم عمده کالای صادراتی در این مدت بوده، گفت: چین، عراق، ترکیه، امارات متحده عربی و هند ۵ کشور عمده مقصد کالا‌های صادراتی ایران بودند که ۷۵ درصد از ارزش و ۷۶ درصد از وزن مجموع صادرات کشور به این ۵ کشور عمده صادر شده است.

همچنین به گفته وی، در این مدت ۴ میلیارد و ۶۴۴ میلیون دلار به چین، ۲ میلیارد و ۹۲۷ میلیون دلار به عراق، ۲ میلیارد دلار به ترکیه، یک میلیارد و ۷۷۸ میلیون دلار به امارات متحده عربی و ۶۲۴ میلیون دلار به هند صادر شده است. در ۴ ماهه امسال نیز عمده‌ترین کالا‌های وارداتی به ذرت دامی با یک میلیارد و ۲۹۰ میلیون دلار، گوشی تلفن همراه هوشمند با ۷۰۰ میلیون دلار، دانه سویا ۶۴۷ میلیون دلار، روغن دانه آفتابگردان با ۵۹۳ میلیون دلار و برنج کامل سفید با ۵۸۴ میلیون دلار اختصاص داشت.

وی افزود: در این مدت ۱۱ میلیون و ۸۴۲ هزار تن کالا به ارزش ۱۹ میلیارد و ۵۳۹ میلیون دلار وارد کشور شده است که به لحاظ وزنی ۶.۱۸ درصد و از حیث ارزش ۱۰.۸۲ درصد افزایش نشان می‌دهد. امارات متحده عربی با ۵ میلیارد و ۸۱۸ میلیون دلار، چین با ۵ میلیارد و ۵۵۸ میلیون دلار، ترکیه با ۲ میلیارد و ۹۰ میلیون دلار، هند با ۷۱۸ میلیون دلار و آلمان با ۷۰۴ میلیون دلار ۵ کشور عمده مبدا واردات بوده‌اند.

لاهوتی با بیان اینکه ۶۲ درصد از وزن و ۷۶ درصد ارزش کل واردات به ایران در چهار ماهه نخست سال جاری از ۵ کشور عمده فوق بودند، گفت: همچنین در این مدت ۴ میلیون و ۷۸۳ هزار تن کالا از مسیر ایران ترانزیت شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱.۷۴ درصد کاهش داشته است.

به گفته وی، صادرات خشکبار در شش ماهه دوم صادرات رونق می‌گیرد که امیدواریم وضعیت بهبود یابد و صادرات حداقل به میزان سال گذشته برسد، تصریح کرد: در سال گذشته صادرات خشکبار بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته و این در حالی است که ۸۰ درصد محصولات خشکبار ایران صادر می‌شود. البته امسال محصول خشکبار خوبی داریم و بازار هند هم برای مورد توجه است. اما صادرات پسته امسال با کاهش بیش از ۷۰ درصد مواجه شده است. در ۱۰ ماه نخست سال ۱۳۹۹، معادل ۱۶۴ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۱۰۴ میلیون دلار پسته از کشور صادر شده بود که این عدد در سال گذشته به ۱۱۹ هزار تن به ارزش ۷۹۷ میلیون دلار رسید. اما امسال این عدد فقط ۴۶ هزار تن به ارزش ۳۲۸ میلیون دلار بود؛ بنابراین قیمت بالای برخی اقلام خشکبار و آجیل در بازار داخل مربوط به صادرات نبوده است.

رئیس کنفدراسیون صادرات ایران با اشاره به افزایش صادرات غیرنفتی در سال ۱۴۰۱، اظهار داشت: در مکانیزم جدید برگزاری جلسات کمیته ارزی در بانک مرکزی الزام به حضور ۹ معاون وزیر در جلسات وجود دارد، اما در مواردی حضور همزمان تمامی آن‌ها در جلسات میسر نبوده و همین امر باعث کندی برگزاری جلسات شده است.

رئیس کنفدراسیون صادرات ایران اظهار داشت: بحث تعهد ارزی که بانک مرکزی اعلام کرد ۴ روش را برای رفع تعهد ارزی به صورت رسمی اعلام کرد که یکی از این چهار روش عرضه ارز در سامانه نیما، فروش اسکناس به صورت توافقی، واردات در مقابل صادرات خرد و واگذاری کوتاژ‌های صادراتی بود در کنار آن موضوع تهاتر هم مطرح شد و امکان واردات و صادرات به صورت تهاتری وجود دارد که این اقدام توسط شرکت‌های بزرگ مانند شرکت‌های فولادی اتفاق افتاده است که در مقابل صادرات، تهاتر انجام می‌شود.

وی در رابطه با ورود موقت بیان داشت: این موضوع نیز از ابزار‌های مهم است که می‌تواند کمبود مواد اولیه را در واحد‌های تولیدی بدون اینکه ارزبری داشته باشد فراهم کند و ایجاد اشتغال کند و واحد‌های نیمه فعال را به فعال تبدیل کند، ولی این هم با توجه به اینکه تصمیم خاصی در حوزه رفع تعهد ارزی آن انجام نشده صادرکنندگان این بخش را که از روش ورود موقت استفاده می‌کردند را با مشکل مواجه کرده است که امیدواریم در این مورد بزودی در کمیته ارزی تصمیمی گرفته شود.

کاهش تجارت با افغانستان

لاهوتی درباره انحلال کانون صرافان گفت: در حال حاضر که روابط بانکی به دلیل تحریم‌ها تقریباً با دنیا قطع است یکی از ابزار‌هایی که در این سال‌ها کمک کرد حضور صرافی‌ها بود بنابراین در این بخش نظر‌های مثبت و منفی در حوزه عملکردی وجود داشت، اما به نظر من حضور بخش خصوصی و به نوعی تصدی گری دولت با یکدیگر در تضاد است و فکر می‌کنم انحلال هر NGO به صلاح نیست و می‌شد مشکلات را حل کرد و لذا حضور صرافی‌ها البته صرافی‌های معتبر و نظامند را نمی‌توان نادیده گرفت.

وی در رابطه با اینکه آیا زیرساخت‌های صادراتی با آفریقا فراهم است، گفت: وقتی به دنبال بازار جدیدی هستیم قطعاً برای حضور در آن بازار پیش نیاز‌هایی لازم است، موضوع حمل و نقل هم از پیش نیاز‌های ضروری است بخصوص در مورد آفریقا که مسافت طولانی است، لذا راه اندازی خطوط کشتیرانی حتی با پرداخت مشوق یکی از راهکار‌های مهم است و نکته دوم شناخت بازار هدف است در این حوزه هم سازمان توسعه تجارت و هم بخش خصوصی اطلاع رسانی مطلوب را به صادرکنندگان کالا باید داشته باشند و رایزنان بازرگانی ما در این حوزه باید بیشتر فعالیت کنند و مراکز تجاری نیز در این کشور‌ها باید اطلاعات لازم را در اختیار اتاق‌های بازرگانی و تشکل‌ها قرار دهند و موضوع نقل و انتقال پول و حضور بانک‌های محلی و صرافی‌ها لازم است.

لاهوتی بیان داشت: لذا سازمان توسعه تجارت در این موارد برنامه‌های مشخصی دارد و امیدواریم طی ماه‌های آینده این زیرساخت‌ها فراهم شود.

وی در مورد رابطه تجاری با افغانستان بیان داشت: با تغییری که در حاکمیت افغانستان ایجاد شد روند تجاری ما دستخوش تحولاتی شد و نسبتاً افغانستان کاهش تجارت را با ما داشت و این هم خارج از حیطه اختیارات فعالان اقتصادی و به نوعی شرایط اقتصادی حاکم به این موضوع دامن زده است.

رئیس کنفدراسیون صادرات بیان داشت: درباره تجارت با عراق نیز از آنجایی بر سیستم بانکی این کشور آمریکایی‌ها نفوذ دارند و سیاست‌هایی را در آنجا اعمال می‌کنند، بنابراین رشد صادرات شاید آن چیزی که امکانش هست و می‌شود فعالیت کرد، امروز متناسب با آن ظرفیت‌ها نباشد، ولی فعالیت‌هایی صورت می‌گیرد و صحبت‌هایی که از صادرات ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلاری به عراق می‌شود، نشان می‌دهد که تلاش‌های انجام شده به نتیجه می‌رسد.