مذاکرات آبی ایران و افغانستان ادامه دارد

مخاطب24:اخیراً خبرگزاری مهر مصاحبه‌ای را علی اکبر محرابیان وزیر نیرو انجام داده است که بخش اول مصاحبه با موضوع برق و با عنوان روش‌های نوین صادرات برق بخش خصوصی منتشر شد آنچه در ادامه می‌آید بخش دوم این مصاحبه با محوریت بخش آب است.

در سالهای گذشته اقدامات خوبی برای جداسازی کنتورهای برق صورت گرفت سوال اینجا است که برای جدا سازی کنتورهای آب تدابیری اندیشیده شده است؟ اساساً یکی از مشکلات واحدهای آپارتمانی موضوع کنتور مشاع آب است برای آنکه مصرف هر واحد مشخص شود چه کار می‌توان انجام داد؟

محرابیان: یکی از بزرگترین نقطه ضعف‌های ما اندازه گیری آب در کشور است نه فقط در بخش خانگی بلکه در سایر بخش‌ها هم چنین شرایطی وجود دارد. زمانی می‌توانیم مدیریت آبی مناسبی داشته باشیم که بتوانیم به صورت دقیق میزان آب موجود را در بخش‌های مختلف اعم از چاه‌ها، آب‌های سطحی، سدها، مصارف صنعتی و بخش خانگی اندازه گیری کنیم.

در بخش خانگی امروز ابزاری وجود دارد آب را در هر نقطه‌ای اندازه گیری می‌کند، این ابزار هم در ورودی یک آپارتمان و هم در ورودی واحدهای ساختمانی نصب می‌شود ابزاری که به روش التراسانیک اندازه گیری می‌کنیم.

یکی از اقداماتی که باید در دستور کار قرار گیرد این است که در یک مدت مشخص و معین کنتورهای ورودی هر آپارتمان را با ابزاری ساده و ارزان متصل کنیم و هر فرد امکان مدیریت مصرف آب واحد خود را داشته باشد. به عنوان مثال بسیاری از شهروندان آپارتمان نشین از میزان مصرف همسایگان خود گلایه دارند که با چنین ابزاری امکان مدیریت مصرف فراهم شده است.

ابزار مدیریت مصرف در عرصه برق وجود دارد اما ابزار مدیریت مصرف آب وجود ندارد که یکی از برنامه‌های آتی ما این است که بتوانیم در بخش مسکونی نیز از الگو های هوشمند استفاده کنیم.

یکی از بخش‌های پرمصرف آب در کشور بخش کشاورزی است متأسفانه برخی از کشاورزان تمایلی به نصب کنتورهای هوشمند آب ندارند چه سیاستی را در این زمینه پیش گرفتید؟

محرابیان: از ابتدای سال جاری سیاست جدیدی برای اندازه‌گیری میزان آب موجود در چاه‌ها پیش گرفته شد. زیرا چاه‌ها دو دسته اند برخی از آنها کنتور هوشمند برقی دارند و برخی هم کنتور هوشمند آب و برق دارند.

اکنون در چاه‌هایی که کنتور هوشمند برق وجود دارد با استفاده از ظرفیت کنتور هوشمند برق میزان آب مصرفی از چاه‌ها اندازه گیری می‌شود و از این طریق مصرف برق و آب به صورت همزمان مدیریت می‌شوند. به عنوان مثال در پروانه‌های صدور مجوز سالیانه ۳۶۴۷ ساعت مجاز به برداشت به تفکیک ماه‌ها و مقدار آب برداشتی در این پروانه‌ها مشخص شده است. در صورتی که این چاه از کنتورهای هوشمند آب مصرف کنند با توجه به میزان مصرف مشخصی که دارند در صورتی که بیشتر از این میزان که در پروانه برداشت ثبت شده باشد برداشت کنند نشان می‌دهد برداشت غیر مجاز دارند و به کسانی که مصرف مازاد دارند اخطار می‌دهیم.

چندی پیش مدیر عامل آبفای تهران گفت تهران دیگر ظرفیت تأمین آب جمعیت بیشتر را ندارد نظر شما در مورد این صحبت‌ها چیست؟

محرابیان: تهران در طول ۳ دهه گذشته رشد جمعیت چشمگیری داشته است اما متأسفانه در طرح‌های توسعه منابع آب به ظرفیت منابع آب تهران افزوده نشده است که این مساله ریسک شهر تهران را به شدت بالا برده است.

شهری مانند تهران به عنوان پایتخت با این جمعیت به عنوان شهری که در حال رشد و توسعه است و مردم در حال فعالیت‌های متعدد اقتصادی و اجتماعی هستند نباید برای آب این شهر ریسکی را ایجاد کرد.

ناگزیریم طرح‌های توسعه منابع آب تهران را با سرعت مضاعفی پیش بریم. چند پروژه مهم و زیر بنایی در تهران در حال اجرا است که به تأمین آب پایدار کمک می‌کند اما باید توجه داشت که توسعه تهران باید توسعه معقول و منطقی در نظر بگیریم یعنی اگر ما بخواهیم بارگزاری های غیر منطقی در تهران داشته باشیم و سیاست‌های غلطی را اعمال کنیم، حتی در صورت اجراشدن طرح‌های توسعه منابع آب روز به روز به این دغدغه افزوده می‌شود. همچنین در برنامه هفتم توسعه نیز حکمی مبنی بر این که هر نوع توسعه‌ای در بخش صنعتی و شهری باید متناسب با ظرفیت و تأیید وزارت نیرو انجام بگیرد، وجود دارد که امیدواریم به تصویب برسد.

این حکم بازگو کننده آن است که آیا ما می‌توانیم آب را تأمین کنیم یا خیر! اگر قرار است در شهر تهران یک میلیون جمعیت دیگر بارگذاری شود، امکان تأمین آب وجود دارد یا خیر! یا شهرک‌ها و شهرهای جدید در نقاطی که ایجاد می‌شوند و توسعه پیدا می‌کنند پیش از آن مطالعات آب آن باید صورت بگیرد. زیرا با سرمایه گذاری امکان انتقال برق وجود دارد در صورتی که آب به این شکل نیست. آب نه قابل تولید است و نه امکان واردات آن وجود دارد و نه قابل تولید است این آب محدود است و انتقال آن هم با مشکلات عدیده ای همراه است.

برای تأمین بخشی از نیاز آب شرب استفاده از آب‌های زیر زمینی در دستور کار قرار گرفته است با توجه به ۵ برابری فرونشست زمین نسبت به میانگین جهانی این کار چه تبعاتی به دنبال دارد؟

محرابیان: مهمترین برنامه وزارت نیرو کاهش برداشت از آب‌های زیر زمینی و مدیریت آن است که یکی از راه‌های مدیریت چاه‌ها است؛ برداشت‌های غیر مجاز و مازاد باید مدیریت شود.

ابزاری که پیش تر گفته شد برای همین است و در کنار این اقدامات برای شهر تهران که آب شرب و بهداشتی از طریق چاه‌ها تأمین شود، فاجعه اتفاق می‌افتد و خطرناک است به همین دلیل باید مدیریت و استفاده از آب‌های زیر زمینی محدود شود.

زمانی که می‌گوئیم مطالعات منابع آب به همین معنا است اگر خواستیم از چاه برداشت کنیم بر مبنای استاندارد موجود برداشت شود، زیرا میزان آب زیر زمینی و برداشت از آن مشخص است. میزان بارگزاری معینی وجود دارد ضمن آنکه باید توجه داشت که آب‌های سطحی از کدام نقطه و طرح‌های انتقال از کدام نقطه است.

آقای وزیر با اینکه سوالات بسیاری در حوزه آب باقی مانده است ولی ظاهراً فرصتی که در اختیار ما قرار گرفته محدود است به همین دلیل در اینجا به این سوال هم پاسخ دهید که وضعیت رود هیرمند به چه شکلی خواهد شد و آیا رها سازی آب هیرمند اتفاق می‌افتد؟ مذاکراتی جدیدی داشته اید؟

محرابیان: آب هیرمند بر اساس یک معاهده بین المللی بین ایران و افغانستان بوده و جز حقوق مسلم و غیر قابل تغییر کشور است و این معاهده را نمی‌توانند نادیده بگیرند، مسئولین افغان هم ما را به رسمیت شناخته اند، دفاع کرده اند و اذعان کرده اند که ما چنین چیزی را به رسمیت می‌شناسیم و این حقوق را حتماً ادا می‌کنیم. البته بهانه‌هایی مانند خشکسالی می‌آورند که چنین مسائلی در این معاهده در نظر گرفته و تمام شرایط پیش بینی شده است و ما تا زمان دریافت آب پیگیر این موضوع خواهیم بود و در دستور کار دولت و وزارت خارجه قرار دارد. وزارت نیرو هم از بابت تأمین آب برای همه مناطق مطالبه گر است و امیدواریم طرف افغان هم این معاهده را ادا کند.

طرحی که از سال‌های گذشته مطرح بود، انتقال آب خلیج فارس به فلات مرکزی ایران بود. این طرح اکنون در چه وضعیتی قرار دارد؟

محرابیان: همان طور که اشاره کردید، اجرای طرح‌های انتقال آب خلیج فارس به استان‌های یزد، کرمان و اصفهان از دیگر طرح‌هایی است که در راستای توسعه متوازن، محرومیت زدایی و اشتغال آفرینی آغاز شده و نیازهای استراتژیک صنایع را در این استان‌ها مرتفع خواهد کرد. موارد متعددی در این رابطه وجود دارد، مانند احداث پروژه‌های آب شیرین کن بوشهر که تأمین آب شرب ۷۰ درصد جمعیت بوشهر را پوشش می‌دهد یا تکمیل و بهره برداری از سامانه انتقال آب به دریاچه ارومیه که از آن به عنوان بزرگ‌ترین پروژه زیست محیطی خاورمیانه می‌توان یاد کرد. در این بین تسریع در اجرای دیگر پروژه‌های آب نیز با جدیت دنبال می‌شود. در این رابطه می‌توان به بهره برداری از ۱۲و احد تصفیه آب و طرح آبرسانی به ظرفیت یک میلیون و ۳۵۵ هزار مترمکعب، اجرای ۲۴و احد تصفیه فاضلاب به ظرفیت ۶۶۳ هزار مترمکعب در روز یا طرح‌های بازچرخانی پساب به میزان ۳۲۴ میلیون مترمکعب در سال برای مصارف صنعتی اشاره کرد.

ممنون که وقت خود را در اختیار ما قرار دادید و امیدواریم در مسیر رسیدن اهداف پیش رو و پیشرفت ایران عزیز موفق باشید.