ماجرای ماهی علی دایی چیست؟

مصاحبه‌ای که عضو هیأت علمی گروه شیلات دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان درباره کشف یک گونه جدید ماهی در دریای خزر انجام داد، کافی بود تا طرفداران فوتبال در فضای مجازی حملات تندی را به این مسئول و تیم تحقیقاتی‌اش انجام بدهند.

او در مصاحبه‌اش گفته بود به خاطر مقام بالای علی دایی در کشور و افتخارآفرینی‌های این اسطوره فوتبال نام این ماهی را «علی دایی» گذاشته‌اند. جمله‌ای که باعث شده واکنش‌های جالب و البته تندی در فضای مجازی مطرح شود.

ماجرا چه بود؟

گزارشی که خبرگزاری ایسنا درباره کشف یک گونه ماهی جدید منتشر کرد، شروع یک جنجال بزرگ بود. این خبرگزاری نوشت: «نتایج هشت سال تحقیقات مستمر یک گروه تحقیقاتی بین‌المللی متشکل از محققان ایرانی و آلمانی روی ماهیان خانواده سیسوریده در حوضه آبریز رودخانه‌های دجله و فرات در کشور‌های ایران، ترکیه، سوریه و عراق در قالب یک مقاله با کشف گونه‌های ناشناخته از این خانواده منتشر شد.»

در این‌خصوص سیدحامد موسوی ثابت، عضو هیأت علمی گروه شیلات دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان و سرپرست این تحقیق مشترک مصاحبه‌ای انجام داد که عجیب به نظر می‌رسید. او درباره کشف این گونه ماهی گفت: «با عنایت به پراکنش این ماهیان در رودخانه‌های استان‌های غربی و جنوب‌غربی کشور، نام علمی یک گونه از این ماهیان که در رودخانه سیمره زیست می‌کند، به پاس فعالیت‌های انساندوستانه و میهن‌پرستانه فوتبالیست و مربی پرآوازه کشورمان بعد از زلزله کرمانشاه به افتخار او کتفیش علی دایی (Glyptothorax alidaeii) نام‌گذاری شد.»

اکثر مخاطبان در شبکه‌های اجتماعی اعتقاد دارند اقدام این گروه تحقیقاتی برای نام‌گذاری یک ماهی به نام علی دایی هرگز ارج نهادن به مقام شهریار فوتبال ایران نیست و حتی می‌تواند توهین به افتخارات او نیز تلقی بشود.

چرا علی دایی؟

وقتی از این مقام مسئول سوال شد که چرا نام علی دایی را برای این ماهی انتخاب کرده‌اند، این‌طور پاسخ داد: «نام‌گذاری گونه‌های جدید در راستای احترام به مفاخر و بزرگان امری مرسوم در علوم زیستی است، به طوری که در ایران برخی ماهیان بومی توسط کاشفان به نام فردوسی، حافظ، سعدی، شیخ بهایی، رئیسعلی دلواری، امیرکبیر، محیط‌بان شهید سعید پرهام و… نام‌گذاری شده‌اند؛ البته این اولین بار نیست که نام علمی یک گونه جانوری به افتخار یک ورزشکار نام‌گذاری می‌شود.»

او افزود: «در سال ۲۰۱۹، پروفسور شرف، متخصص مورچه‌شناسی مصری از دانشگاه ملک سعود عربستان مورچه‌ای را از منطقه مرزی کشور‌های یمن و عمان کشف کرد و به دلیل سخت‌کوشی و ظاهر آن به افتخار محمد صلاح فوتبالیست مصری، به نام مرانوپلوس موصلاحی (Meranoplus mosalahi) نام‌گذاری کرد. ما با افتخار این گنجینه را از دل رودخانه بخشنده سیمره و از طرف تمام مردم ایران و به‌خصوص هموطنان غیور کرمانشاهی، به پاس تلاش‌های علی دایی در بازسازی مناطق زلزله‌زده کرمانشاه به نام ایشان جاودان کردیم.»

جنجال مجازی و حمله به گروه تحقیقاتی

بعد از انجام این مصاحبه و نام‌گذاری این گونه جدید ماهی به نام اسطوره فوتبال ایران و جهان، در فضای مجازی واکنش‌های متعددی را شاهد بودیم. اگرچه در این‌خصوص شوخی‌هایی نیز با علی دایی شده و مسائلی بابت مزاح را شاهد بودیم، اما اکثر علاقه‌مندان به فوتبال و دایی واکنش تندی به این مسأله داشتند. اکثر مخاطبان در شبکه‌های اجتماعی اعتقاد دارند اقدام این گروه تحقیقاتی برای نام‌گذاری یک ماهی به نام علی دایی هرگز ارج نهادن به مقام شهریار فوتبال ایران نیست و حتی می‌تواند توهین به افتخارات او نیز تلقی شود.

از طرف دیگر شکل ظاهری این ماهی نیز مورد توجه قرار گرفته و بعضی از طرفداران فوتبال شائبه عمدی‌بودن این اتفاق یا حتی خصومت‌های شخصی را نیز دستمایه توییت‌های خود کردند. بازتاب گسترده این موضوع حتی فراتر از ایران نیز رفته و برخی افراد خارجی نیز در اینباره اظهارنظر کردند تا یک جنجال بزرگ در اینستاگرام و توییتر به راه بیفتد.

به نظر می‌رسد با ادامه روند کنونی شاهد پاسخ گروه تحقیقاتی مذکور که ماهی را کشف کرده‌اند هم باشیم. بی‌تردید ممکن است علی دایی نیز از این موضوع دلخوری‌هایی داشته باشد و باید دید چگونه واکنش خود را مطرح می‌کند.

م