مخاطب۲۴ :به نقل از جام جم ؛ کنار دیوار ایستاده بود و مدام اطرافش را نگاه می‌کرد که کسی او را نبیند. پک‌های محکم و پشت سر‌هم به سیگار می‌زد و با چشمانش اطراف را می‌پایید که کسی او را نبیند.
ته‌سیگارش را روی زمین انداخت و مقنعه مدرسه‌اش را روی سرش جا‌به‌جا کرد و با دستپاچگی یک عطر کوچک از کیفش درآورد و آن را روی سرش چرخاند تا بوی سیگار را از او دور کند. آرام قدم بر‌می‌داشت تا بوی سیگار کمی کاهش پیدا کند.
او فقط ۱۵سال دارد
آمارها نشان می‌دهد که وضعیت شیوع مصرف دخانیات در کشورمان در سال ۱۴۰۰، در مردان ۲۵.۸۸ و در زنان ۴.۴۴ و در‌مجموع، روند مصرف دخانیات طی سال‌های ۹۵ تا ۱۴۰۰ در گروه سنی بالای ۱۸ سال در کشور افزایشی بوده است.
سیگار می‌کشم یعنی هستم!
مصرف دخانیات در سال‌های ۹۵ تا ۱۴۰۰ در گروه سنی ۱۸ تا ۲۴ سال در مردان ۳۴ درصد و در زنان ۹۰ درصد افزایش داشته؛ این موضوعی است که مسئولان وزارت بهداشت آن را تایید کرده و اعلام کردند مصرف روزانه سیگار بین زنان حدود ۱۹۰ درصد و بین مردان ۴۶درصد و در گروه سنی ۲۵ تا ۳۴ سال نیز در مردان ۱۹.۶ درصد و در زنان۹۰.۸۸درصد افزایش داشته است. از سوی دیگر مصرف دخانیات در گروه سنی ۱۳ تا ۱۵ سال در کشورمان نیز ۱۳ درصد و مصرف سیگار در دختران نوجوان ۱۳۳ درصد افزایش یافته است.
محمود‌رضا بازگیر، روان‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه به این موضوع مهم اشاره کرده و توضیح می‌دهد: «مصرف قلیان بین نوجوانان بسیار افزایش داشته است و مصرف سیگار در برخی موارد بین دانش‌آموزان دبیرستان‌ها دیده می‌شود. متاسفانه نوجوان در این سن با تغییرات ظاهری و هورمونی که در بدنش به‌وجود می‌آید، می‌خواهد نشان دهد بزرگ شده است و به همین دلیل گمان می‌کند که مصرف سیگار یا قلیان یا مواد دخانی مثل سیگار‌های الکترونیکی یا ویپ نشان‌دهنده بزرگ شدن و استقلال اوست.» او با اشاره به آمار قابل توجه مصرف سیگار بین دختران جوان و نوجوان می‌گوید: «بیکاری، ناراحتی، تنهایی، خستگی و دیدن نمایش سیگار کشیدن بازیگران در فیلم‌ها از‌جمله دلایلی است که دختران جوان برای توجیه سیگار کشیدن عنوان می‌کنند. برخی از زنان جوان نیز جلوگیری از افزایش وزن، کنترل استرس و نشان دادن خود به‌عنوان فردی مستقل و جذاب را دلیل سیگار کشیدن خود عنوان می‌کنند.»
طبق توضیحات این روان‌شناس به‌طور عمومی بین خانم‌ها سیگار کشیدن نوعی اعلام حضور، ابراز وجود، تلاش برای دیده شدن و به رسمیت شناخته شدن است. برخی‌ها می‌خواهند این موضوع را تغییر دهند که سیگار کشیدن کاری مردانه است و در واقع می‌خواهند با هنجار‌هایی که برای‌شان تعریف شده مقابله کنند.
او دلایل افزایش تمایل دختران به مصرف سیگار را زیاد می‌داند و توضیح می‌دهد که «این رفتار طی دهه‌ها و سال‌ها توسط فیلم‌های سینمایی داخلی و خارجی نهادینه شده که در آن‌ها به‌عنوان نوعی رفتار هیجانی به سیگار کشیدن نگاه می‌شده است. در فیلم‌ها وقتی که قهرمان فیلم عصبانی، غمگین یا دچار هیجان می‌شده، بلافاصله سیگار کشیدن را آغاز می‌کرده و دود آن را با حرکتی نمایشی از دهان خود خارج می‌کرده است. تکرار این صحنه و موقعیت‌های هیجانی که به‌واسطه هنرپیشه‌ها در فیلم‌های مختلف طی سال‌ها به مخاطب عرضه شده، باعث می‌شود یکی از شیوه‌های ابراز هیجان، سیگار کشیدن در‌نظر گرفته شود.»
این روان‌شناس، ژنتیک را هم در این بین بی‌تقصیر نمی‌داند و خاطر‌نشان می‌کند که «برخی از رفتار‌ها از نسل‌ها قبل به ما رسیده است، اما این همه ماجرا نیست و اولین عاملی که تا دو برابر احتمال سیگاری شدن فرزندان را زیاد می‌کند سیگار کشیدن پدر یا مادر است. عامل دیگر نیز تحت فشار قرار گرفتن از سوی جمعیت همسالان، گروه دوستان و کسانی که آن‌ها را تایید می‌کنند، است؛ چون عزت نفس و قدرت‌نمایی در این جمع‌ها بالا می‌رود و نوجوان بعضا برای اثبات خودش تصمیم می‌گیرد که چنین رفتاری را نشان دهد.»
مصرف سیگار توسط والدین کاهش پیدا کند
از نگاه این روان‌شناس پدر و مادر نمی‌توانند خودشان کاری را مقابل بچه‌ها انجام دهند و توقع داشته باشند که بچه‌ها امتناع کنند. پدر و مادر‌ها نباید جلوی بچه‌ها سیگار مصرف کنند. از سوی دیگر یکی از مهم‌ترین راهکار‌های حفاظت جوانان از آسیب‌ها و صدمات ناشی از مصرف دخانیات، ممنوعیت کامل تبلیغات است. صنایع دخانی از طرق مختلف از‌جمله تولید محصولات دخانی، جوانان و نوجوانان را به دام انداخته و نیمی از مصرف‌کنندگان این محصولات در نهایت به کام مرگ می‌روند. سالانه هشت میلیون نفر در جهان جان خود را بر اثر استعمال دخانیات از دست می‌دهند که ۱.۲میلیون نفر آن‌ها در معرض مواجهه با دود حاصل از مصرف دخانیات توسط دیگران بوده‌اند.
باروری با مصرف سیگار کاهش پیدا می‌کند
بازگیر توضیح می‌دهد: «رفتار‌هایی مانند سیگار کشیدن در ابتدا روی فرد تاثیراتی دارد برای مثال قند را پایین می‌آورد و در اصطلاح می‌اندازد و حس خوبی به فرد می‌دهد، اما بعد از چند بار تجربه، بدن به آن حالت عادت می‌کند و حتی اگر آن شرایط برای فرد تکرار نشود، باز هم به رفتارش ادامه می‌دهد تا حالش از انجام ندادن رفتار، بد نشود.»
با مصرف سیگار، غلظت خون زیاد می‌شود، فعالیت اکسیژن‌رسانی ریه مختل شده و فعالیت گردش خون با اختلال مواجه می‌شود، اما عمده‌ترین اختلالی که می‌تواند برای دختران ایجاد کند بحث امنیت باروری در خانم‌هاست که همین مشکلات جسمی، فرآیند تغذیه و خون‌رسانی به جنین را دچار مشکل می‌کند. این روان‌شناس بر این باور است که قبلا نگاه جامعه به خانم‌های سیگاری بسیار بد‌تر از امروز بود، اما امروزه این نگاه هم در جامعه تغییر کرده و همین مسأله به افزایش مصرف سیگار بین دختران نوجوان دامن زده است.
