کد خبر: ۱۶۸۷۷
تاریخ انتشار: ۱۶ ارديبهشت ۱۴۰۲ - ۱۱:۲۱
علیرضا عنایتی مدیرکل خلیج فارس وزارت خارجه در مصاحبه‌ای گفت که قطعا صهیونیست‌ها و آمریکایی‌ها برای ایجاد موانع در مسیر بهبود روابط تهران و ریاض برنامه ریزی و اقدام خواهند کرد.

صفر تا صد توافق تهران و ریاض

مخاطب24:نزدیک به دو ماه از توافق جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در پکن در تاریخ ۱۹ اسفند ۱۴۰۱ می‌گذرد و همچنان برخی سؤالات در این خصوص باقی است، سؤالاتی درباره مسیر روابط تهران و ریاض و آثار و تبعاتی که این توافق در منطقه دارد.

 

 


در این خصوص وبگاه العربی الجدید در مصاحبه‌ای به سراغ «علیرضا عنایتی» مدیرکل خلیج فارس وزارت خارجه ایران و سفیر پیشین تهران در کویت رفته است تا دیدگاه ایران در این زمینه را جویا شود. عنایتی تقریبا در تمامی مذاکرات میان تهران و ریاض از بغداد تا مسقط و اخیرا در پکن حضور داشته است.

در ادامه سؤالات العربی الجدید و پاسخ این مقام وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران را می‌خوانیم.

اجازه دهید از آغاز گفتگو‌های میان شما و سعودی‌ها شروع کنیم. چه کسی ابتدا درخواست داد؟ تهران یا ریاض یا کشور دیگری؟

دو سال پیش، ما اولین سیگنال را از مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر وقت عراق در مورد احتمال گفتگو میان ایران و پادشاعی عربستان سعودی دریافت کردیم. جمهوری اسلامی به سرعت پاسخ داد چرا که مربوط به برقراری روابط حسنه با همسایگان می‌شد. هنگامی هم آیت‌الله ابراهیم رئیسی آمد، بر راهبرد دیپلماسی منطقه‌ای تأکید کرد و رابطه با همسایگان را بدون استثناء در اولویت قرار داد؛ بنابراین با سعودی‌ها نشستیم و رایزنی کردیم. این مذاکرات در دوران دولت سابق ایران آغاز شد و در دوره دولت فعلی ادامه یافت و در پایان به نتیجه‌ای که می‌خواستیم رسیدیم.

نکته دوم اینکه جمهوری اسلامی ایران هیچ وقت روابطش را با عربستان سعودی قطع نکرد و برادران سعودی در سال ۲۰۱۶ در نتیجه حادثه‌ای که برای سفارت سعودی افتاد تصمیم به قطع روابط گرفتند و ما از اتفاقی که برای سفارتخانه افتاد متأسفیم.

علیرضا عنایتی: سال‌ها قطع رابطه منجر به این ایده شد که در این قطع روابط هیچ فایده‌ای نه برای ما و نه برای سعودی‌ها و نه برای منطقه وجود ندارد.

یعنی موضع عربستان سعودی را زمانی که به سفارتخانه و کنسولگری این کشور در تهران و مشهد حمله شد متوجه شدید؟

در حقیقت، آنچه اتفاق افتاد تأسف آور بود و ما گفتیم که دولت در این زمینه مسئولیت دارد و اتفاق افتاده غیر قابل قبول بود.

شما اظهار داشتید که عراق اولین سیگنال را درباره امکان گفت‌و‌گوی میان ایران و عربستان داد. آیا به نظر شما ریاض چنین درخواستی از بغداد کرده بود؟

 

 


ما نمی‌دانیم که این درخواست از سوی عربستان سعودی مطرح شده است تا عراق؛ این مسئله برای ما مهم نیست. نکته مهم این است که ما نشانه‌ای از احتمال گفتگو با عربستان سعودی دریافت کردیم و به آن پاسخ مثبت دادیم.

چه عواملی باعث شد تا دو طرف پس از شش سال قطع رابطه گفتگو را آغاز کنند؟ آیا ایران تغییر کرده است یا عربستان؟

داشتن روابط و ادامه آن اصل است و اگر خلاف این اتفاق بیفتد ما از اصل و ماهیت سیاست خارجی جدا شده‌ایم؛ بنابراین ما به آن‌چه که اصالت دارد یعنی داشتن روابط بازگشتیم. نکته دوم اینکه تجربه سال‌ها قطع رابطه منجر به این ایده شد که در این قطع روابط هیچ فایده‌ای نه برای ما و نه برای سعودی‌ها و نه برای منطقه وجود ندارد.

نکته سوم، به عقیده من اکنون رویکرد گفتگو بر رویکرد عدم گفتگو غلبه یافته است، یعنی همه ما می‌دانیم که در منطقه مشکلات و بحران وجود دارد، اما چگونه با آن‌ها رفتار و مدیریت می‌شود؟ گفتگو نه تنها باعث منفعت می‌شود بلکه مانع مفسده هم می‌شود.

ایران همیشه خواستار گفتگو به عنوان تنها راه بوده است. در نهایت هم گفتگو‌ها آغاز شد و ثمره داد. در اینجا می‌خواهم به این نکته اشاره کنم که چیزی که قطر را متمایز می‌کند، تأکید این کشور بر گفتگو و توسعه فرهنگ گفتگو است و قطر یکی از پیشگامان این ایده است. در تمام جلسات ما با برادران قطری، آن‌ها بر توسعه این فرهنگ و گفتگو بین ایران و همسایگان تأکید داشتند. آنچه بین ایران و عربستان سعودی اتفاق افتاد نتیجه توسعه فرهنگ گفتگو و اولویت قرار دادن آن بود. (نکته: العربی الجدید یک رسانه قطری است که مقر آن در لندن قرار دارد).

برخی می‌گویند که گفت‌و‌گوی میان ایران و عربستان سعودی پس از آن آغاز شد که دو طرف به این نتیجه رسیدند که نمی‌توانند رفتار طرف مقابل و سیاست‌هایش را تغییر دهند. نظر شما چیست؟

 

 


من از این منظر به موضوع نگاه نمی‌کنم. صحبت درباره این موارد ما را به فضای قبل از مذاکرات باز می‌گرداند. امروزه تأکید می‌کنیم که برای اطمینان از آینده منطقه باید بنشینیم و صحبت کنیم و آنچه برای ما مهم است این است که به آینده نگاه کنیم و به عقب بازنگردیم، صفحه گذشته را جمع کرده و یک صفحه جدید باز کنیم. ما رویکرد خود را تغییر ندادیم و وقتی وارد گفتگو شدیم جدی بودیم تا نتیجه‌ای که کسب می‌شود برای ایران، عربستان سعودی و کل منطقه مفید باشد.

پس از پنج دور گفتگو در بغداد که گفته می‌شد از ماهیت امنیتی خارج شده و به ماهیت دیپلماتیک تغییر یافته بود، همه منتظر نشست وزرای خارجه ایران و عربستان سعودی در بغداد بودند، اما به یکباره تهران و ریاض شخصیت‌های امنیتی خود را به پکن فرستادند، آن هم نه بغداد یا مسقط.

ابتکار رئیس‌جمهور چین در واقع محرک بالایی برای گفتگو‌ها بود. هنگامی که در ژانویه جناب رئیسی به چین سفر کرد، در آن‌جا در خصوص گفتگو با عربستان سخنانی در گرفت و طرف ایران نیز برای تحصیل نتیجه اصرار داشت، بنابراین در عمل با ابتکار چین موافقت کردیم همان طور که عربستان سعودی نیز موافقت کرد تا پکن آخرین ایستگاه گفتگو‌ها باشد و این اتفاقی بود که افتاد.

پنج دوره گفتگو در عراق و چندین دوره در عمان در طول دو سال به نتیجه‌ای نرسید، اما در عرض شش روز گفتگو‌ها و در پکن به توافق منجر شد، به نظر می‌رسد دلیل این امر این است که میزبان گفتگو‌ها فرق کرده بود.

همانطور که در پاسخ قبلی توضیح دادم، آنچه در پکن اتفاق افتاد ادامه گفتگو در بغداد و مسقط بود. منظورم این است توافق در پکن نتیجه گفتگو‌ها در بغداد و مسقط بود. تمام آن‌چه که ما در طول این دو سال در عراق و عمان در مورد آن بحث کردیم در نهایت منجر به توافق در پکن شد.

 

 


سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌ها از چه زمانی فعالیت خود را از سر می‌گیرند؟

تیم فنی ایرانی که به ریاض و جده رفته‌اند هم اکنون در حال بازسازی و ترمیم ساختمان‌ها پس از هفت سال هستند و به کار فنی مشغولند و دولت سعودی هم تسهیلات لازم را برای آن‌ها فراهم کرده است.

اما از سرگیری کار رسمی سفارتخانه‌ها ممکن است زمان ببرد، زیرا ساختمان‌ها چه در ریاض یا جده، نیاز به ترمیم دارند. در مورد عربستان سعودی نیز یک هیئت فنی سعودی از تهران و مشهد بازدید کرده و در پایان ماه رمضان به عربستان سعودی بازگشت تا تصمیمات لازم گرفته شده و بار دیگر بازگردد. امیدواریم که فعالیت سفارتخانه‌ها از سر گرفته شود. اما اکنون اولویت ما موضوع حج است.

آیا پیش‌بینی می‌کنید که قبل از شروع موسم حج، سفارتخانه دو کشور را بازگشایی کنید؟

اگر سرعت مراحل اداری افزایش یابد این موضوع امکان پذیر است. اما نمی‌توانم بگویم که این اتفاق قبل یا بعد از مراسم حج رخ خواهد داد. بیانیه سه‌گانه در پکن تأکید کرد که سفارتخانه‌ها طی دو ماه دوباره بازگشایی شوند. ما و سعودی‌ها اقدامات لازم را انجام داده‌ایم، اما مهم نیست که یک یا دو روز به تأخیر بیفتد، بیانیه سه جانبه تصریح می‌کند مقدمات بازگشت سفرا در دو ماه انجام شود، اما لزوما قرار نیست تا سفرا طی دو ماه بازگردانده شوند.

تماس‌های متقابل بین مقامات ارشد ایرانی و سعودی وجود دارد. کدام طرف ابتدا برای سفر به کشور دیگر پیش‌قدم خواهد شد؟ آیا می‌توانیم شاهد اولین سفر پادشاه سعودی به ایران پس از انقلاب اسلامی باشیم؟

این همان چیزی است که ما امیدواریم انجام شود. رؤسای جمهور ایران قبلاً به عربستان سفر کرده‌اند و مرحوم عبدالله بن عبدالعزیز به عنوان، ولی عهد در کنفرانس سازمان همکاری‌های اسلامی در تهران شرکت کرد. دیگر مقامات سعودی از جمله شاهزاده سلطان بن عبدالعزیز و نایف بن عبدالعزیز نیز به ایران سفر کرده‌اند که با استقبال گرم تهران مواجه شدند.

اکنون دعوت‌های متقابل وجود دارد. جناب رئیس‌جمهور رئیسی دعوت را پذیرفته است. به عقیده من این خیلی مهم است که دیدار‌های دو جانبه صورت بگیرد. ما به گرمی هرچه تمام‌تر از سفر پادشاه سعودی به جمهوری اسلامی ایران استقبال خواهیم کرد و همین‌طور در صورت سفر آیت‌الله رئیسی به عربستان سعودی بی تردید با استقبال گرم سعودی‌ها مواجه خواهد شد.

 

 


آیا انجام مقدمات این سفر‌ها آغاز شده است؟

هم اکنون گفتگو‌ها حول دعوت‌ها و پذیرش آن‌هاست. مقدمات سفر جناب رئیسی به کار بیشتری نیاز دارد، اما مقدمات سفر وزرای خارجه آسان‌تر است.

علیرضا عنایتی:به گرمی هرچه تمام‌تر از سفر پادشاه سعودی به جمهوری اسلامی ایران استقبال خواهیم کرد

در گفتگو‌های پکن بر سر چه مسائلی توافق کردید؟ آیا موضوعات منطقه‌ای نیز در توافق گنجانده شد؟

جمهوری اسلامی ایران گفتگو‌ها را دو جانبه می‌داند. تأکید کردیم که روند روابط به شرایط عادی بازگردد و روند گفتگو‌ها صرفا حور محور روابط دو جانبه باشد و این اتفاقی بود که افتاد. ما در مورد مسائل مختلفی سخن گفتیم. از جمله توافق کردیم که توافقات سابق میان دو کشور از جمله توافق همکاری امنیتی امضاء شده در سال ۲۰۰۱ و توافق همکاری در حوزه اقتصاد، تجارت، سرمایه‌گذاری، علوم و فناوری، فرهنگ و ورزش و جوانان که در سال ۱۹۹۸ به امضاء رسیده بود و دیگر توافقات از جمله توافق حمل و نقل هوایی بار دیگر اجرایی شود.

در اینجا مایلم بگویم که پس از آغاز گفتگو با عربستان سعودی، برخی نتایج عملی از جمله فعال‌سازی نمایندگی ایران در سازمان همکاری اسلامی در جده در سال ۲۰۲۱ حاصل شد. نمایندگی‌های دیپلماتیک دو کشور همچنین توافق کردند که پرواز‌های بین دو کشور را فعال کنیم و شهروندان ایرانی بتوانند زیارت عمره انجام دهند و سعودی‌ها نیز بتوانند از زیارتگاه‌های مذهبی و اماکن گردشگری ایران بازدید کنند؛ بنابراین همه آنچه بر سر آن توافق شد، در خصوص مسائل دو جانبه بود.

یعنی می‌خواهید بگویید پرونده‌های دیگر به جز مسائل دو جانبه مورد رایزنی قرار نگرفت؟

هیچ پرونده دیگری جز پرونده‌های دو جانبه مورد بررسی و رایزنی قرار نگرفت.

حتی پرونده یمن؟

موضوع یمن مطرح شد، لکن جمهوری اسلامی ایران تأکید کرد که این پرونده مخصوص مردم یمن است و ما نمی‌توانیم به نیابت از آن‌ها سخن بگوییم. این پرونده کاملا یمنی است و ما قصد ورود به آن را نداریم. همینطور هیچ پرونده منطقه‌ای دیگر در گفتگو‌ها مطرح نشد و در خصوص آن توافق صورت نگرفت.

اما پرونده یمن یک روز پس از دیدار وزرای خارجه ایران و عربستان سعودی شاهد تحولاتی به سمت آتش بس بود. یعنی این موضوع ربطی به مذاکرات و توافق پکن ندارد؟

ارتباطی بین دو موضوع وجود ندارد. چرا که دور اول گفتگو‌های یمنی و سعودی در ژانویه ۲۰۲۳ انجام شد که دو ماه قبل از گفتگو‌های پکن بود.

 

 


بگذارید بار دیگر سؤال کنم، پرونده لبنان هم آیا در گفتگو‌های بین ایران و عربستان سعودی مطرح نشد؟

نه مطرح نشد!؛ بنابراین لبنان از گرم شدن روابط بین ایران و عربستان سعودی چه سودی خواهد برد؟ آیا سفر وزیر امور خارجه ایران به لبنان ارتباطی با توافق با عربستان سعودی دارد؟

اکنون فضای خوبی حاکم است و قبلا این فضا وجود نداشت. امروز فضای موجود راضی کننده است و می‌تواند کمک کند. بحران لبنان یک موضوع کاملا داخلی آن‌هاست و آن‌ها می‌توانند توانایی‌ها، پتانسیل‌ها و ظرفیت خود را برای رسیدن به نتیجه به کار بگیرند. سفر وزیر امور خارجه هم در چارچوب روابط دوجانبه انجام شد. راه حل بحران در دست لبنانی‌ها است، اما فضایی که امروز در آن نفس می‌کشیم با یکی دو سال پیش متفاوت است، آن‌ها می‌توانند رویکردی را برای انتخاب رئیس‌جمهور انتخاب کنند و ما از آن استقبال خواهیم کرد.

آمریکایی‌ها اعلام کردند که از آنچه در مذاکرات پکن می‌گذرد آگاه هستند و سعودی‌ها جریان مذاکرات را به آن‌ها اطلاع داده‌اند. به نظر شما چرا واشنگتن برای از کار انداختن گفتگو‌ها مداخله نکرد؟

این چیزی است که آن‌ها ادعا می‌کنند. به اعتقاد من چرخ جهان روی انگشتان آمریکایی‌ها نمی‌چرخد. دولت‌ها به خصوص کشور‌های منطقه منافع و دیدگاه‌های خاص خود را دارند و هر کدام بر اساس منافع خود تصمیم می‌گیرند. جهان امروز تک قطبی نیست.

پس از اعلام از سرگیری روابط ایران و عربستان، همه از این توافق بسیار استقبال کردند و آن را در خدمت روابط منطقه‌ای، روابط اسلامی و چندین عرصه متاثر از این روابط می‌بینند.

علیرضا عنایتی: دولت‌ها به خصوص کشور‌های منطقه منافع و دیدگاه‌های خاص خود را دارند و هر کدام بر اساس منافع خود تصمیم می‌گیرند. جهان امروز تک قطبی نیست.

دوستان ایران از این توافق استقبال کردند، اما ما با شکایت رژیم صهیونیستی از برقراری این روابط مواجه شدیم؛ و این رژیم به وضح می‌بیند که روابط ایران و عربستان سعودی حضور آن‌ها را در منطقه و مسیر سازش را قطع خواهد کرد. قطعا اسرائیلی‌ها و آمریکایی‌ها برای خنثی کردن این مسیر جدید اقدام و برنامه‌ریزی خواهند کرد. آن‌ها وجود روابط عادی و خوب در منطقه و ایران و عربستان را نمی‌پسندند و همیشه می‌خواهند از آب گل آلود ماهی بگیرند و برای ادامه حضور خود در منطقه توجیهی بتراشند؛ بنابراین برای حفظ این دستاورد بزرگ یعنی توافق ایران و عربستان باید هوشیار باشیم. هر دو کشور گام‌های جسورانه‌ای برداشته‌اند و انشاالله این مسیر را حفظ خواهند کرد.

منبع: فارس

 
آخرین اخبار
پربازدید ها
تصاویر
اخبار داغ
محمد مصطفی نخست وزیر جدید تشکیلات خودگردان فلسطین شد title
با حکم ریاست تشکیلات خودگردان، «محمد مصطفی» به عنوان نخست وزیر جدید فلسطین کابینه خود را معرفی کرد
مردمان سنگی در شهری سنگی در ایتالیا title
انسان‌هایی که به یکباره و توسط آتفشان شهر با گداخته‌های مذاب تبدیل به سنگ می‌شوند و به همان شکل در شهر می‌مانند و شهر تبدیل می‌شود به موزه‌ای از انسان‌های سنگ شده.
جزئیات عملیات تروریستی در مسکو/ عامل حمله تروریستی مسکو مشخص شد + فیلم title
در پی حمله حداقل سه نفر با لباس شبه نظامی به طبقه همکف یک تالار کنسرت در شهر کروکوس در نزدیکی مسکو و تیراندازی با سلاح‌های خودکار به سمت حاضرین در این تالار و پرتاب نارنجک، بیش از 40 نفر کشته و حداقل یکصد نفر زخمی شده‌اند.
هایده و معین خواننده های مورد علاقه علی پروین و حسن روشن title
اسطوره پرسپولیسی‌ها در پاسخ به اینکه علاقه‌اش به صدای کدام خواننده است؟ بعد از اینکه حسن روشن نام معین را به زبان آورد، گفت: من صدای خانم هایده را دوست دارم و گوش می‌دهم!
کاوشگرِ استقامت محموله‌های حاوی سنگ و خاک مریخ را جمع آوری کرد + فیلم title
تصویری از محموله‌های حاوی سنگ و خاک در سطح مریخ که توسط کاوشگرِ استقامت انبار شده اند. این‌ محموله‌ها آماده میشوند تا با ماموریت بعدی ناسا، به زمین پرتاب شوند.
انتخابات ریاست‌جمهوری روسیه آغاز شد title
رای دهندگان روسی در شرق دور روسیه شامل «کامچاتکا»، «چوکوتکا» و سایر نواحی این منطقه ۸ صبح امروز (جمعه) به وقت محلی آرای خود را برای انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ روسیه به صندوق رای انداختند.
نتایج نهایی شمارش آرای نامزدهای شهر تهران ۱۰۰ نفر آخر ۱۰۰ رای هم نداشتند! + لیست کامل title
نتایج انتخابات مجلس شهر تهران ۱۴ نفر اول این فهرست، با کسب حدنصاب حداقل ۲۰ درصد آرای صحیح، در دور اول به مجلس راه می‌یابند و ۳۲ نفر بعدی برای تعیین ۱۶ نماینده دیگر این حوزه در دور دوم انتخابات مجلس دوازدهم رقابت خواهند کرد.
برگزیده
پیام نوروزی رهبر انقلاب جهش تولید با مشارکت مردم در سال ۱۴۰۳ title
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی به مناسبت آغاز سال ۱۴۰۳ ضمن تبریک عید نوروز به ملت ایران به‌ویژه خانواده‌های ایثارگران و همه ملت‌هایی که نوروز را گرامی می‌دارند، سال جدید را سال «جهش تولید با مشارکت مردم» نامگذاری کردند.
اعلام ساعت فعالیت موزه‌ها و اماکن تاریخی در نوروز title
ساعت فعالیت موزه‌ها و اماکن فرهنگی‌تاریخی در نوروز ۱۴۰۳ و لیالی قدر اعلام شد.
محدودیت بانکی برای کسانی که ارز مسافرتی گرفته‌اند و مسافرت نرفته‌اند title
بانک مرکزی اسامی خریداران ارز مسافرتی را که سهمیه ارز را تحویل گرفته، ولی بلیط‌شان را کنسل کرده‌اند، دریافت کرده است و بناست تغییرات مهمی در خدمات بانکی به این افراد اعمال شود. یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت ارز در ایام نزدیک به سال نو، در سال جاری و سنوات قبل، افزایش تقاضا در بازار ارز است که موجب تشدید دلالی و سوداگری هم می‌شود.
نتایج نهایی شمارش آرای نامزدهای شهر تهران ۱۰۰ نفر آخر ۱۰۰ رای هم نداشتند! + لیست کامل title
نتایج انتخابات مجلس شهر تهران ۱۴ نفر اول این فهرست، با کسب حدنصاب حداقل ۲۰ درصد آرای صحیح، در دور اول به مجلس راه می‌یابند و ۳۲ نفر بعدی برای تعیین ۱۶ نماینده دیگر این حوزه در دور دوم انتخابات مجلس دوازدهم رقابت خواهند کرد.
نتانیاهو چه قولی داده بود به بایدن؟ title
اسکای نیوز عربی در گزارشی امروز از عدم تمایل جو بایدن رئیس جمهور آمریکا برای گفتگو با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل خبر داد.