تغییر پیشبینیها درباره پایان کرونا
موری در توضیح یافتههای جدید خود میگوید: تا همین اواخر امیدوار بودیم که کشف چندین واکسن موثر کروناویروس بتواند به کشورها در جهت دستیابی به مصونیت جمعی (ایمنی جمعی) کمک کند یا اینکه شانس انتقال و گسترش بیماری به واسطه ترکیب دو روند "واکسیناسیون" و "عفونتهای قبلی" از بین برود.
"کریس موری" مدیر موسسه سنجش و ارزیابی سلامت که مقر آن در سیاتل است در مصاحبهای با خبرگزاری رویترز در این باره تاکید کرد: بعد از دیدن این داده ها، خواب به چشمانم نمیآید!
وی با اشاره به همه گیری بیماری کووید-۱۹ این پرسش را مطرح میکند که "این بیماری واقعا چه زمانی پایان مییابد؟ "
وی در حال حاضر در حال به روزرسانی مدل خود برای کشف "میزان مقاومت سویههای مختلف کروناویروس و توانایی آنها در غلبه بر مصونیت طبیعی" است تا پیشبینیهای جدیدش را درباره پایان این همه گیری جهانی ارائه دهد.
براساس مصاحبهها و گفتگوهای جدید خبرگزاری رویترز با ۱۸ متخصص و محقق حوزه علوم پزشکی که از نزدیک روند شیوع و گسترش همه گیری را ردیابی میکنند یا برای مهار و کنترل پیامدهای آن اقداماتی انجام داده اند، در میان دانشمندان اتفاق نظر جدیدی در حال شکل گیری است.
بسیاری از آنان تشریح کردهاند که چگونه موفقیت بدست آمده در تهیه دو واکسن با کارایی حدودا ۹۵ درصدی در اواخر سال گذشته، امیدواریهایی را به همراه داشت مبنی بر اینکه میتوان ویروس را به طور گستردهای با واکسن مهار کرد مانند آنچه که پیش از این در مورد بیماری سرخک انجام گرفت. اما به گفته آنها، آنچه به تازگی مشاهده شده و دادههای چند هفته اخیر در مورد شناسایی سویههای جدید در آفریقای جنوبی و برزیل، این پیشبینی خوش بینانه را تضعیف کرده است.
اکنون این متخصصان معتقدند که ویروس SARS-CoV-۲ نه تنها به عنوان یک ویروس بومی در کنار بشر باقی میماند و گردش آن در جوامع همچنان ادامه دارد بلکه احتمالا موجب تحمیل بار قابل توجهی از بیماری و مرگ و میر بر جوامع طی سالهای آتی خواهد شد.
در نتیجه آنها تاکید میکنند مردم باید انتظار داشته باشند که اقداماتی، چون استفاده از ماسک و اجتناب از حضور در مکانهای شلوغ در مواقعی که موارد ابتلا افزایش مییابد به ویژه در مورد افراد آسیبپذیر همچنان ادامه پیدا کند.
پیش از این نیز دکتر "آنتونی فائوچی" مشاور ارشد دولت و رئیس بخش بیماریهای عفونی در ایالات متحده در مصاحبهای گفت: اگر سویه دیگری از ویروس بروز کند حتی در صورت واکسیناسیون هم، من همچنان از ماسک استفاده میکنم. یک جهش کوچک در ساختار سویهای از این ویروس کافیست تا موج دیگری از شیوع بیماری را در پی داشته باشد و به این ترتیب پیشبینیهایمان در مورد زمان بازگشت به زندگی عادی به هم خواهد خورد.
با این حال برخی از متخصصان و محققان از جمله موری همچنان تصدیق میکنند که چشمانداز این بیماری میتواند بهبود پیدا کند.
آنها معتقدند واکسنهای جدید علیه این بیماری که با سرعت بالایی تولید شدهاند ظاهرا توانستهاند حتی در صورتیکه سویههای جدید ویروس عامل بیماری باشند بازهم از موارد بستری در بیمارستانها و همچنین مرگ و میرها تاحدی بکاهند.
بسیاری از تولیدکنندگان واکسن در حال کار روی واکسنهای تقویت کننده و واکسنهای جدید هستند که میتواند سطح بالایی از اثربخشی را در برابر انواع مختلف ویروس داشته باشند و محققان نیز تاکید دارند که هنوز لازم است که نکات زیادی در مورد توانایی سیستم ایمنی بدن در روند مبارزه با این ویروس آموخته شود.
در حال حاضر و از ابتدای سال ۲۰۲۱ میلادی در برخی از کشورها میزان موارد ابتلا به بیماری کووید-۱۹ کاهش یافته و همچنین موارد ابتلا به نوع شدید بیماری و بستری در بیمارستان کمتر از قبل شده است.
کووید-۱۹ شدیدتر از آنفلوآنزا
موری میگوید: اگر نوع آفریقای جنوبی کروناویروس یا جهشهای مشابه به سرعت گسترش پیدا کنند، تعداد موارد ابتلا به بیماری کووید-۱۹ که منجر به بستری شدن در بیمارستان یا مرگ و میرها در زمستان آینده میشود، میتواند تا چهار برابر بیشتر از آنفلوآنزا باشد.
برآوردهای تقریبی حاکیست که تا آن زمان حداکثر احتمالا واکسنی با اثربخشی ۶۵ درصد به نیمی از جمعیت این کشور تزریق میشود. با این حال براساس محاسبات سالانه دولت فدرال از تلفات بیماریهایی، چون آنفلوآنزا، در مورد کووید ۱۹ در بدترین سناریو میتوان شاهد مرگ حدود ۲۰۰ هزار نفر از مردم آمریکا بر اثر این بیماری در زمستان سال جاری بود.
هرچند پیش بینی فعلی موسسه دکتر موری که تا اول ژوئن را دربرمیگیرد این فرض را مطرح کرده است که تا آن زمان ۶۲ هزار مورد فوت دیگر در ایالات متحده و ۶۹۰ هزار مورد فوت دیگر در جهان بر اثر کروناویروس رخ خواهد داد. این مدل در عین حال شامل فرضیاتی در مورد میزان واکسیناسیون و همچنین قابلیت انتقال انواع سویههای جهش یافته در آفریقای جنوبی و برزیل است.
تغییر نظرات این محققان همچنین بر اظهارات محتاطانه دولتها درباره زمان پایان همه گیری تاثیر گذاشته است به گونهای که مقامات انگلیس اخیرا تاکید کردهاند به رغم انجام سریع واکسیناسیون، انتظار میرود محدودیتهای سختگیرانه کرونایی در سراسر جهان به کندی برداشته شوند.
همچنین پیش بینیهای دولت ایالات متحده در مورد بازگشت به روند عادی زندگی بارها و بارها عقب افتاده و محدودیتهای کرونایی اخیرا از اواخر تابستان تا کریسمس و سپس تا مارس ۲۰۲۲ تمدید شده است. این روند در برخی دیگر از کشورهای اروپایی همچون آلمان نیز مشاهده شده است.
در این میان برخی از متخصصان و محققان اهداف میانهتری را در نظر دارند.
برای مثال "استفان بارال" متخصص اپیدمیولوژی از دانشکده بهداشت عمومی جانز هاپکینز این پرسش را مطرح کرده است که "گذشتن از مرحله اضطراری همهگیری چه معنایی دارد؟ "
در حالی که برخی از کارشناسان این پرسش را عنوان کردهاند که آیا کشورها میتوانند از طریق واکسن و محدودیتهای شدید، موارد ابتلا به بیماری کووید-۱۹را به طور کامل ریشه کن کنند، اما بارال، اهدافی ملایمتر و در عین حال معناداری را در مسیر عبور از مرحله اضطرار مطرح میکند.
وی تاکید دارد: به نظر من، هدف این است که بیمارستانها و بخشهای مراقبت ویژه مملوء از بیمار نباشند و مردم به طرز غم انگیزی از بین نروند.
دشواری مبارزه با یک ویروس در حال تغییر
کروناویروس جدید از همان ابتدا یک هدف در حال تغییر بود. در اوایل همه گیری، کارشناسان برجسته ای، چون دکتر "مایکل رایان" رئیس برنامه اضطراری سازمان جهانی بهداشت هشدار دادند که این ویروس میتواند بومی شود و "ممکن است هرگز از بین نرود".
با این وجود متخصصان هنوز باید نکات بسیاری را میآموختند از جمله اینکه آیا امکان تولید واکسن علیه این ویروس وجود دارد یا اینکه با چه سرعتی جهش پیدا خواهد کرد. آیا این بیماری بیشتر شبیه سرخک است که میتوان با میزان بالای واکسیناسیون آن را کنترل کرد یا اینکه شبیه به آنفلوآنزاست که هر ساله میلیونها نفر در سراسر جهان به آن مبتلا میشوند و افراد آسیب پذیری نیز بر اثر آن جان خود را از دست میدهند؟
در طول سال ۲۰۲۰ میلادی تقریبا بیشتر محققان در عین حال که از این پاندمی شگفت زده شده بودند، اطمینان میدادند که کروناویروس جدید به اندازه کافی تغییر نکرده که بتواند مسریتر یا کشندهتر شود.
در ماه نوامبر محققان به واکسن دست پیدا کرده و برخی از شرکتهای داروسازی، چون "فایزر" و "بیو ان تک" مدعی شدند که میزان اثربخشی واکسنهای تولیدی آنها علیه کرونا بالاتر از هر نوع واکسن آنفلوآنزاست.
با این حال تعدادی از دانشمندان و محققانی که از آن پس با خبرگزاری رویترز مصاحبه کرده اند، تاکید داشتند حتی با وجود این نتایج، انتظار ندارند که این واکسنها کروناویروس را از بین ببرند. هرچند شماری از آنان نیز بر این باورند که این دادهها جامعه علمی را امیدوار کرده که میتوان بیماری کووید-۱۹ را به مرور زمان از بین برد.
"آزرا غنی"، رئیس بخش اپیدمیولوژی بیماریهای عفونی در کالج امپریال لندن نیز در این باره میگوید: همه ما پیش از کریسمس و با تزریق اولین واکسن کاملا خوشبین بودیم.
هرچند وی خاطرنشان میکند:، اما این خوش بینی کوتاه مدت بود. اواخر ماه دسامبر، انگلیس نسبت به شناسایی نوع جدیدتری از ویروس با قابلیت انتقال بالاتر که به سرعت در حال تبدیل شدن به شکل غالب کروناویروس در کشور بود، هشدار داد؛ و تقریبا در همان زمان متخصصان از گسترش سویههای دیگر در آفریقای جنوبی و برزیل مطلع شدند.
در همین رابطه "فیل دورمیتزر"، محقق ارشد واکسن سازی در ماه نوامبر به رویترز گفت: موفقیت در تولید واکسنهایی علیه کرونا در کشورهای مختلف نشان داد که ویروس "در برابر ایمن سازی آسیب پذیر" است و این دستاورد، یک موفقیت برای بشریت محسوب میشود.
اما وی نیز در اوایل ماه ژانویه اذعان کرد که سویههای جدیدتر این کروناویروس"فصل جدیدی" را گشوده اند که بر اساس آن شرکتها باید به طور دائم، جهشهایی را که میتوانند تاثیر واکسنها را کاهش دهند، رصد و کنترل کنند.
همچنین در اواخر ماه ژانویه، تاثیر این جهشها روی واکسن حتی بیشتر مشخص شد به طوریکه دادههای آزمایشات بالینی Novavax نشان داد که واکسن آن در آزمایش انجام گرفته در انگلیس ۸۹ درصد موثر بوده، اما اثربخشی آن در جلوگیری از گسترش کروناویروس در آفریقای جنوبی ۵۰ درصد بوده است. یک هفته بعد نیز دادههای بیشتر نشان داد که واکسن کرونای شرکت آسترازنکا، تنها میتواند محافظت محدودی در برابر نوع خفیف بیماری ناشی از کروناویروس جهش یافته در آفریقای جنوبی ایجاد کند.
همچنین چندین دانشمند دیگر به رویترز گفته اند که تغییر نظرات اخیر بسیار قابل توجه است.
"شین کروتی"، ویروس شناسی از موسسه ایمونولوژی "لا ژولا" در سن دیگو، این شرایط را یک "شلاقِ علمی" توصیف کرد. در ماه دسامبر، وی معتقد بود که دستیابی به اصطلاح "ریشه کن کردن کاربردی" کروناویروس همچون سرخک، محتمل است.
کروتی میگوید: اکنون با واکسیناسیون هرچه بیشتر افراد همچنان همان جواب و همان مسیر که در اول دسامبر یا اول ژانویه وجود داشت در حال پیشروی است و باید اذعان کرد که "نتیجه هنوز مشخص نیست. "
آیا ضرورت استفاده از ماسک برای سالهای طولانی واقعیت دارد؟
پس از گذشت حدودا یک سال از همه گیری کووید ۱۹، اکنون مردم تا حدودی به استفاده از ماسک و رعایت فاصله اجتماعی عادت کرده اند.
براساس گزارشی از شبکه خبری بی بی سی، "مری رامزی"، رئیس بخش ایمونولوژی وزارت بهداشت انگلیس اخیرا پیش بینی کرده است که (با توجه به جهشهای کروناویروس) احتمالا مردم مجبور میشوند طی چند سال آینده از ماسک استفاده کرده و فاصله اجتماعی را رعایت کنند.
به گفته این متخصص اپیدمیولوژی، چنین مراقبتها و محافظتهایی تأثیر چندان منفی بر اقتصاد کشورها نمیگذارند.
وی در ادامه افزود: به عقیده من، این اقدامات حداقل چند سال حفظ خواهند شد، به ویژه تا زمانی که روند واکسیناسیون در دیگر کشورها ادامه یابد و شاخصهای ابتلا، به حداقل سطح خود برسد. به معنای دیگر، تا زمانی که ما بتوانیم بتدریج به زندگی عادی برگردیم.
پیش از این نیز "هانس کلوگه"، رئیس دفتر منطقهای اروپایی سازمان جهانی بهداشت اعلام کرد که پاندمی ویروس کرونا در طول سال ۲۰۲۱ ادامه خواهد داشت، اما اوایل سال ۲۰۲۲ میتوان در انتظار پایان آن بود. "اما این تاریخ هم به معنای ناپدید شدن کامل این ویروس نیست. "
ادعای "اوگور شاهین" درباره زمان بازگشت به زندگی عادی
در میان شک و تردیدهای اکثریت دانشمندان و جامعه جهانی پزشکی درباره زمان پایان این همه گیری و بازگشت به زندگی عادی، "اوگور شاهین"، بنیانگذار ترک تبار شرکت داروسازی بیوانتک و سازنده واکسن فایزر، ادعا میکند که در صورت ادامه واکسیناسیون، محدودیتهای مرتبط به کرونا از پاییز آینده به تدریج برچیده میشود.
هرچند وی نیز همچنان تأکید میکند که ویروس کرونا از بین نخواهد رفت و دست کم یک سال دیگر طول میکشد تا وضعیت کاملا تحت کنترل قرار گیرد.
بنابر گزارش دویچه وله، وی همچنین معتقد است که از آن پس کروناویروس و گونههای جهشیافته آن اینجا و آنجا سر بلند میکنند، اما دیگر ترسناک نخواهند بود.
نتیجه یک پژوهش درباره ایمنی طبیعی در برابر کرونا
در این میان گروهی از متخصصان و محققان دانمارکی نیز در مطالعاتی جدیدتر دریافتهاند که افراد بالای ۶۵ سال که یک بار به کرونا مبتلا شدهاند، بیشتر از افراد جوانتر احتمال ابتلای دوباره به کرونا را دارند. این متخصصان تاکید دارند حتی کسانی که یک بار مبتلا شدهاند نیز باید واکسن بزنند.
این پژوهش گسترده از سوی متخصصان دانمارکی نشان داده که افراد بالای ۶۵ سال که یک بار به بیماری کووید ۱۹ مبتلا شدهاند بیشتر از همتایان جوان خود احتمال ابتلای دوباره را دارند.
نتایج این تحقیق در مجله تخصصی "لانست" منتشر شده است.
دویچه وله در گزارشی در این باره آورده است: متخصصان دانمارکی برای این مطالعه دادههای فراوانی را تجزیه و تحلیل کردهاند که در قالب یک برنامه استراتژی تست کرونا در موج اول و دوم شیوع این ویروس در سطح ملی جمعآوری شده است. بیش از چهار میلیون نفر در سال ۲۰۲۰ در دانمارک تست مجانی پیسیآر انجام دادهاند. نتایج این آزمایشها به محققان دانمارکی کمک کرده تا بتوانند این مطالعه را انجام دهند.
بر اساس نتایج این تحقیق، به طور متوسط ۶۵ درصد کسانی که نتیجه آزمایششان در موج اول شیوع کرونا مثبت بوده، در موج دوم نیز تست مثبت داشتهاند.
یکی از نویسندگان این تحقیق نیز میگوید: هنوز مشخص نشده که ایمنی طبیعی بدن در برابر ویروس SARS-CoV-۲ تا چه مدت پایدار خواهد بود. اما این احتمال وجود دارد که این ایمنی حدود شش ماه دوام داشته باشد. به گفته او در این مطالعه به موردی برخورد نشده که فردی در عرض شش ماه دو بار به بیماری کووید ۱۹ مبتلا شود.
این در حالی است که پیشتر گفته شده بود که ایمنی در برابر ویروس کرونا میتواند تا سالها دوام داشته باشد.
به اعتقاد محققان در این مطالعه، مقررات و محدودیتهای کرونایی مثل حفظ فاصله از سوی کسانی هم که یک بار به کرونا مبتلا شدهاند باید رعایت شود. به خصوص درباره افراد سالمند نمیتوان به ایمنی طبیعی بدن اطمینان کرد.
