جزئیات اولین فاز کارآزمایی بالینی واکسن «رازی کو پارس»؛

هدف از این کار، بررسی نکاتی از جمله اثرگذاری دارو بدون توجه به مولفه‌هایی مهم مانند تلقین است. روشی علمی که برای پرهیز از هرگونه خطا در دستور کار محققان قرار می‌گیرد و اغلب به صورت دوسوکور هم به انجام می‌رسد، به این معنی که نه تزریق کننده دارو یا واکسن آگاه است که پلاسبو تزریق می‌کند یا واکسن را و نه دریافت کننده این ماده از محتویات آن آگاه است و هر دو سوی ماجرا اصطلاحا کور شده اند.

البته این روند در بررسی همه علائم افراد مورد آزمایش در ادامه مسیر کارآزمایی نیز ادامه دارد و کوری دوسویه تنها برای محقق یا محققان اصلی آزمایش است که وجود ندارد؛ آن‌هایی که نتایج نهایی مطالعه را بررسی می‌کنند تا دریابند که آیا محصول مورد آزمایش مورد تایید خواهد بود یا خیر؛ بررسی‌ که در فاز نخست کارآزمایی بیشتر معطوف به ایمنی واکسن خواهد بود، به این معنی که بررسی می‌کنند آیا تزریق این محصول خطرناک نیست و سلامت افراد را به خطر نمی‌اندازد؟

بنابراین، شروع مطالعه با گروه کوچکتری است که پیش قراول نام می‌گیرند و بعد هم دیگر افراد مورد مطالعه به صورت دسته دسته (نه یکباره) وارد مطالعه می‌شوند. مطالعه‌ای که در خصوص واکسن کووید ساخت موسسه رازی قرار است از ۱۰ بهمن (ماه جاری) آغاز شود و تا ۲۰ اسفند ۹۹ آخرین گروه مطالعاتی در فاز نخست به آن وارد شوند و مجموع افراد مورد مطالعه به ۱۳۳ تن برسد.

نکته دیگر در خصوص این آزمایش، انتخاب افراد به صورت تصادفی است؛ به این صورت که از میان افراد داوطلب، آن‌هایی که شرایط ورود به مطالعه را دارند سوا می‌شوند و سپس به هر کدام یک اختصاص داده می‌شود و بعد از میان ایشان گروهی اتفاقی و تصادفی (رندوم) برگزیده می‌شوند و با همان کد اختصاص یافته و بدون اشاره به نام و مشخصات دیگر، وارد مطالعه می‌شوند. (مشروح جزییات این مصوبه را می‌توانید اینجا بخوانید)

منظور از شرایط ورود هم نکات مختلفی است که از جمله آن‌ها در مطالعات واکسن موسسه رازی، ایرانی بودن افراد، قرار گرفتن در بازه سنی ۱۸ تا ۵۵ سال، دارا بودن مدرک دیپلم یا بالاتر، سلامت کامل جسمی ایشان، منفی بودن تست پی سی آر کووید ۱۹ و همچنین تست منفی سرولوژی مرتبط با این بیماری (در یک کلام، عدم ابتلای ایسان به کووید ۱۹) و... است. شروطی قابل حدس که مثلا موجب دسته بندی جنسیتی در افراد مورد مطالعه نمی‌شود، اما مثلا در مورد زنان شامل عدم بارداری و میل به فرزندآوری تا سه ماه بعد از آخرین تزریق می‌گردد.

اما بشنوید از ادامه ماجرا که بر اساس روش مطالعاتی مشخص و تایید شده، بعد از تزریق واکسن ساخته شده به افراد گروه پیش قراول، چهار گروه بعدی وارد مطالعه می‌شوند و واکسن (یا پلاسبو) دریافت می‌کنند، به این ترتیب که سه گروه واکسن با دوز‌های ۵ یا ۱۰ یا ۲۰ میکروگرم در ۲۰۰ میکرولیتر و یک گروه تنها «آدجوانت» دریافت می‌کنند که ترکیبات شیمیایی یا بیولوژیک هستند که باعث تحریک غیر اختصاصی سیستم ایمنی، علیه آنتی ژنی یا آنتی ژن‌هایی می‏شوند که به همراه آن تزریق شده است.

البته فرایند تزریق و دوز‌های تزریق (با این یادآوری که سومین مرحله از مداخله به صورت اسپری کردن در حفره بینی افراد مورد مطالعه صورت می‌گیرد) در این مطالعه هم با جزییات مفصل و فراوان مشخص شده به تصویب رسیده و حتی پیامد‌های احتمالی هم مورد تشریح قرار گرفته است؛ شیوه‌ای علمی و مدون که مطابق استاندارد‌ها در همه جای جهان است و در صورت موفقیت واکسن تولیدی در عبور از این مراحل، به طراحی تفصیلی و همراه با جزییات فاز دوم مطالعه می‌رسد که آن هم نیازمند تصویب و تایید پیش از اجراست.