به گزارش مخاطب۲۴ ـ یکی از موضوعات مهم و بحث‌انگیز در اندیشه اسلامی، مسأله «ولایت اجتماعی زن» است. با پیروزی انقلاب اسلامی، نگاه جدیدی به موضوع زن و نقش‌آفرینی او در عرصه اجتماع فراهم شد، چنانکه بنیانگذار انقلاب، زن را انسان‌ساز و مؤثر در عرصه تحولات اجتماعی و سیاسی عنوان کردند تا آنجا که با توجه به نقش مؤثری که زنان در پیروزی نهضت اسلامی داشتند امام خمینی (ره) زنان را رهبران نهضت خطاب کردند.
همچنین رهبر معظم انقلاب اسلامی، زنان را معماران ایران جدید و مؤثر در تحولات تاریخی، اجتماعی و سیاسی معرفی می‌کنند. همین نگاه متعالی نسبت به زن و معرفی مدلی جدید از حضور اجتماعی زن به جهان باعث شد تا گفتمان انقلاب اسلامی، مباحث جدیدی را بیان کند.
در این راستا طی سال‌های اخیر، نشست‌های تخصصی در حوزه جایگاه زن در جامعه اسلامی با همکاری سازمان‌ها و نهاد‌های زیربط در کشور برگزار می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به کنگره ولایت اجتماعی زن اشاره کرد که ششمین دوره آن، اخیرا برگزار شد و اداره کل بانوان سازمان تبلیغات اسلامی از جمله نهاد‌های برگزارکننده این کنگره بود.
به همین منظور با عاطفه سعیدی‌نژاد، مدیرکل امور بانوان سازمان تبلیغات اسلامی، در رابطه با جایگاه زن در جامعه اسلامی و بهترین الگو برای رفتار یک زن مسلمان به گفتگو پرداخته‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید.
اهداف برگزاری کنگره ولایت اجتماعی زن
هدف اصلی از برگزاری کنگره ولایت اجتماعی زن چیست و زنان می‌توانند چه نقشی را در این عرصه عهده‌دار شوند؟
کنگره ولایت اجتماعی بر این باور شکل پیدا کرد که جامعه ما امروز احتیاج دارد که توصیف دقیق و سخن مترقی خود را در حوزه زنان به جامعه خود و جامعه بین‌الملل ارزانی کند.
جایگاه زنان در مکتب اسلام، جایگاهی است که رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانیه ۷ هزار شهید، از آن به‌عنوان جایگاه ولایت اجتماعی بانوان یاد می‌کنند و این نشان از یک واقعیت بزرگ و نگاه مترقی دارد که زنان را در نقطه راهبری اجتماعی قرار می‌دهد و امروز که جریان‌های فمینیستی و مادی‌گرا در فضای زنان به یک انحطاط و بن‌بست‌هایی رسیده‌اند، چنین پاسخ درخوری، می‌تواند اکسیر ویژه‌ای برای جامعه جهانی باشد.
الگو‌هایی مانند حضرت زهرا (س)، حضرت زینب (س) و حضرت معصومه (س)، الگو‌های مترقی و متعالی از جنس ولایت اجتماعی هستند، بانوانی که خانه و خانواده، بستر اصلی فعالیتشان بوده، اما خانه و خانواده آن‌ها امتداد اجتماعی داشته و از بستر خانواده توانسته‌اند حرکت‌های اجتماعی را شکل دهند و مرجعیت اجتماعی پیدا کنند.
در اینجا سؤالی مطرح می‌شود، مبنی بر اینکه چگونه از این بانوان و چهره‌های برجسته تاریخ اسلام برای زندگی امروز درس می‌گیریم؟
هر کدام از این بزگواران در زمان خود حرکت‌هایی را در فضای اجتماعی ایجاد کرده‌اند که دشمنان دین، راهی جز حذف این بزرگواران نداشته‌اند و شهادت آن‌ها درواقع تنها پاسخی بوده که دشمنان برای مقابله با حرکت‌های مهم و اثرگذار آن‌ها در مسیر تبیین دین و جایگاه ولایت می‌توانستند ایفا کنند.
امروز انتظار و دغدغه ما در برگزاری کنگره ولایت اجتماعی و برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی در فضای حوزوی و دانشگاهی، معرفی این نگاه متعالی در حوزه زن است و اینکه ما باید زیرساخت‌های فرهنگی، اجتماعی، حقوقی، اقتصادی و خانوادگی را برای تحقق واقعی این ولایت اجتماعی فراهم کنیم. یعنی در ابتدا باید به مبانی نظری این واقعیت و مفهوم جدی اجتماعی رسیدگی شود و بعد متناظر با آن، زیرساخت‌هایی در جامعه شکل بگیرد که زمینه تحققش را فراهم کند.
در کنگره ولایت اجتماعی از معرفی شخصیت‌های بزرگوار که الگو‌های جامع و متعالی برای یک انسان کمال‌یافته از منظر مکتب توحیدی تصویر می‌کنیم، شروع کرده‌ایم و این معرفی را مهمترین فرصت برای تبیین حقایق و معارفی می‌دانیم که در بستر این واقعیت نیاز به نمایان کردن دارد.
چالش‌هایی در مسیر تبیین ولایت اجتماعی بانوان
مسلم است که در مسیر تبیین چنین آموزه‌هایی چالش‌هایی هم وجود دارد. چالش‌های پیش روی ولایت اجتماعی بانوان چیست؟
دختر در فرهنگ دینی، جایگاه و منزلت ویژه دارد و در اسلام این نگاه وجود دارد که خداوند باید خیلی به فردی، قدر و منزلت عطا کند که به دختر دهد و به عبارتی آن شخص مورد ارزش و احترام قرار می‌گیرد. اینکه روایت داریم مادری که سه دختر تربیت کرده در سرای آخرت در بهشت برین خواهد بود و همچنین در روایات آمده است که تربیت دختر، هفت برابر سخت‌تر از تربیت پسر است، اهمیت رسیدگی به دختران و ضرورت وجود محیط غنی و پرمؤلفه را برای تربیت دختران معرفی می‌کند.
تربیت دختر کار سخت و پیچیده‌ای است، چون نظام عاطفی و عقلی دختر، نظام پیچیده‌ای است، شاید این تعبیر را از رهبر معظم انقلاب اسلامی در نظر داشته باشید که می‌فرمایند: «زن به خاطر مجموع ظرافت‌ها، لطافت‌ها و نقاط قوتی که در سرشتش وجود دارد، مجموعاً قوی‌تر از مرد است».
امروز دختران با ارزش‌های اسلامی به‌گونه دیگری مواجه هستند. دختر امروز ما برداشتی از واقعیت دهشتناک جنگ و مبارزه نظامی ندارد و مسائل نظامی را در تعقیب و گریز در بازی‌های رایانه‌ای فهمیده و تجربه کرده و امروز شاید اکثر اوقات نوجوانان در فضای مجازی با گزینه‌های متنوع و متکثری که برای او قدرت انتخاب ایجاد می‌کند، می‌گذراند و حتی زمانی که در عالم حقیقی است به نوعی تخلیات خود را در فضای مجازی دنبال می‌کند.
همچنین با توجه به اینکه در به دست آوردن فناوری‌های نو در دنیای مدرن از والدین خود هم جلوتر است، شاید دیگر آن‌طور که باید والدین را برای تأسی قبول ندارند و واقعیتی که امروز در زندگی دختران وجود دارد، این است که نهایتا در دنیای حقیقی در ارتباط با همسالان و دوستان در گروه‌های رفاقتی خود بیشترین اثرپذیری را دارند.
ضرورت پرداخت به مسائل بانوان و دختران
یکی از مسائل مهم زنان شاید در کشور ما این باشد که مهمترین مسئله بانوان چیست؟ سیاست‌گذاران، برنامه‌ریزان، مدیران اجرایی، پژوهشگران و محققان مسایل زنان چه مواردی را باید در اولویت و خط اصلی کار‌های خود قرار دهند؟
امروز ما باید سطوح اثرپذیری و اثرگذاری‌ها را در شخصیت دختران و بانوان خوب بفهمیم و درک کنیم و متناظر با واقعیت‌های زندگی آن‌ها برنامه‌های فرهنگی را تدارک ببینیم. نوجوان امروز ما در دورانی روز‌های خود را می‌گذراند که از شعار‌های هیجان‌انگیز انقلاب و جنگ خبری نیست و تنها به دنبال اثبات و کارآمدی همان شعارهاست.
نوجوان ما کم‌حوصله است و بیشتر از نفی، نیازمند اثبات است و تحمل توصیه زیاد را هم ندارد و رفتار‌های به ظاهر ناهنجارش در پوشش، نگهداری حیوانات و نحوه صحبت و بیانش، بیشتر از اینکه مخالفت با نظام رسمی و رسمیات نظام باشد، مسیری برای بروز استقلال و مدگرایی است.
همان‌طور که به آسانی حالت ناهنجار را به خود می‌گیرد و می‌پذیرد، اگر ظرفیت مناسب و آماده‌ای ببیند به همان آسانی تغییر می‌کند و به سمت هنجار متمایل می‌شود.
طرح‌هایی مانند «رفیقانه»، پاسخی اثباتی به جاری شدن نیاز عاطفی اوست. نیاز طبیعی که به تدریج در دنیای مملو از اوهام امروز در حال انقراض است و درواقع رفیقانه تلاش جمعی برای احیای زیرساخت‌های این جوشش است.
رفیقانه جایی برای تجربه هیجان‌انگیز‌ها در بستری است که تا حد ممکن سیاهی‌ها و پلیدی‌ها از آن‌ها زدوده شده و آرامش و سلامت را برای آن‌ها به ارمغان بیاورد.
امروز دستگاه‌های مهم فرهنگی و نهاد‌های مردمی باید همه تلاششان را بکنند چه در غالب طرح «رفیقانه» که طرح فرادستگاهی است و طرح‌هایی از این جنس با فهم درست اقتضائات امروز نوجوانمان، فرصت‌هایی برای اثرگذاری در این قشر فراهم کند و دعوت ما در نشست‌هایی مانند کنگره ولایت اجتماعی بانوان به این معناست که بیایید یک نظام متناسب رشد و پرورش برای دخترانمان ایجاد کنیم و از همه فرصت‌هایی که این دختر در اختیار ماست از جمله ۱۲ سال در آموزش و پرورش، برای این اثرگذاری جدی استفاده کنیم و رویه‌های جدید و زیرساخت‌های متناسب را شکل دهیم.
لازم به توضیح است که در سال گذشته پنج همایش کنگره ولایت اجتماعی بانوان برگزار شده بود و در سال جاری ششمین کنگره به مناسبت دهه کرامت اجرا شد. همچنین قرار است همایش بعدی در روز خانواده برگزار شود.
این کنگره دبیرخانه‌ای دارد که رسالتش جمع‌آوری محتوا‌ها و عقلانیت موجود در فضای پرداختن به زن متعالی، زن پیشرو و زن الگوی سوم است و تلاش در این دبیرخانه این است که بتوان با نهاد‌هایی که چنین ظرفیت‌ها و محصولاتی دارند ارتباط برقرار کرده و فرصتی را برای ارائه محتوای غنی فرهنگی محیا شود.
منبع : تسنیم
